Hoofdstuk 1. Natuurlijke voortplanting en anatomie - Bronstseizoen en bronstcyclus
1 / 38
Lesduur is: 180 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Voortplanting?
Slide 2 - Woordweb
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
"Hoofdstuk 1. Natuurlijke voortplanting en anatomie -Bronstseizoen en bronstcyclus"
"Hoofdstuk 2. Natuurlijke voortplanting en anatomie -Anatomie en fysiologie van de geslachtsorganen"
"Hoofdstuk 3. Natuurlijke voortplanting en anatomie - Paring en bevruchting"
"Hoofdstuk 4. Natuurlijke voortplanting en anatomie - Dracht en geboorte"
"Hoofdstuk 3. Begeleiden voortplanting - Geboorte en geboortezorg"
"Hoofdstuk 4. Begeleiden voortplanting - Opfok van jonge dieren"
Afronden van opdrachten + Toets alle lesstof
Slide 5 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Waarom zien we vaak in het voorjaar veel jonge dieren?
Slide 6 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
voor alle vrouwelijke zoogdieren geldt dat ze na hun pubertijd in een periode van vruchtbare cyclussen terecht komen. Een bronstcyclus is de vruchtbare periode die duurt tot de eerstvolgende vruchtbare periode. De perioden blijven elkaar opvolgen zolang een dier productief is. deze perioden vallen binnen de bronsttijd. De bronsttijd is de periode waarin de dieren paren. Binnen de bronstcyclus is een dier slechts een beperkte periode vruchtbaar. Deze zogenaamde bronstduur verschilt per diersoort. Een merrie kent een bronstcyclus van 3 weken en is in deze periode ongeveer 5 dagen hengstig. Dit in tegenstelling tot een caviazeug die een cyclus van zestien dagen heeft, maar slechts 1 dag vruchtbaar is. Het is voor jou als dierverzorger dan ook belangrijk dat je de bronst tijdig opmerkt! Het opmerken van de bronsttijd heet bronstdetectie. Het bronstig worden van een dier wordt zintuigelijk en hormonaal geregeld. De bereidheid om te paren hangt af van de daglengte, lichtintensiteit of temperatuur. de zintuigen nemen deze veranderingen waar en zorgen dat bepaalde klieren in de hersenen hormonen afgeven die de cyclus op gang brengen. Natuurlijk niet voor elk die op hetzelfde tijstip.
Slide 8 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Anoestrus
pro-oestrus
oestrus
Post-oestrus
Slide 9 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 11 - Tekstslide
Long-day breeders en short-day breeders
De bronsttijd is afhankelijk van de draagtijd van een dier. Daarom maak je onderscheid tussen
de zogenaamde long-daybreeders en short-daybreeders. Long-daybreeders paren wanneer
de dagen langer worden, en short-daybreeders paren wanneer de dagen korter worden. Dit
verschil is er om ervoor te zorgen dat de jongen in het voorjaar geboren worden. Dit is geen
toeval, want in de vrije natuur is het voorjaar de beste periode in het jaar om jongen groot
te brengen. De temperatuur is gunstig en er is voedsel in overvloed. Een voorbeeld van een
long-daybreeder is een paard. Een paard heeft een draagtijd van elf maanden. Een schaap is
een short-daybreeder en heeft een draagtijd van gemiddeld vijf maanden minus vijf dagen.
Slide 12 - Tekstslide
Mono-oestrisch en poly-oestrisch
Je kunt dieren indelen in long-daybreeders en short-daybreeders. Een andere indeling is een
indeling waarbij je kijkt naar de bronstcyclus. Er zijn diersoorten die maar één bronstcyclus
(mono-oestrisch) per jaar hebben. Een voorbeeld daarvan is de wolf. De meeste zoogdieren
hebben echter meerdere bronstcyclussen per jaar (poly-oestrisch). Bij een dier dat nog sterk
seizoensgebonden is, vinden de cyclussen plaats in een bepaalde periode van het jaar. Dit
wordt onder andere gezien bij schapen en geiten die in het najaar bronstig zijn. Diersoorten
als de koe, het varken en het konijn kunnen het hele jaar door bronstig worden. Voor het
bronstig zijn van vrouwelijke dieren zijn verschillende termen in omloop. Een cavia die zich wil
laten dekken is berig, een schaap rits, een hond loops en een koe tochtig.
Slide 13 - Tekstslide
Fokkerij in dierentuinen
Het fokken van dieren in dierentuinen is niet gemakkelijk. De dieren zitten niet meer in
een natuurlijk levensritme. Een dier dat van het zuidelijk halfrond komt en naar Nederland
wordt gehaald, slaat als het ware een half jaar over. Het is daar namelijk voorjaar als het bij
ons herfst is. Hierdoor kan het voorkomen dat er op onverwachte momenten jongen worden
geboren. Het kan ook gebeuren dat het dier geen vaste cyclus meer vertoont. Ook dieren die
gewend zijn aan veel langere, kortere, koudere of warme periodes ondervinden problemen bij
de fokkerij. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de geboorte van een dier in een dierentuin
vaak nieuws is. Het is terecht een unieke gebeurtenis.
Slide 14 - Video
Bronstverschijnselen
Elk dier laat op zijn eigen manier merken dat het bronstig is. Dit noem je bronstverschijnselen. Wanneer een dier bronstig is, merk je dit vaak als eerste aan het gedrag van het dier. Het
dier is niet helemaal zichzelf. Bronstgedrag wijkt duidelijk af van normaal gedrag. Mannelijke
edelherten bijvoorbeeld burlen om de vrouwtjes te lokken. Dan loeien ze op een bepaalde
manier. Bij bijvoorbeeld konijnen zal een voedster vaak onrustig zijn en knorren en jammeren.
Ook plast ze vaak. Maar dit is moeilijk waar te nemen. Wanneer je de voedster aanbiedt aan
de ram, zal zij de ram in veel gevallen willen dekken. Ook een caviazeug toont veel interesse
in de andere cavia’s door om ze heen te lopen. Daarnaast maakt ze een brommend geluid en
probeert ze andere cavia’s te beklimmen.
Bronstige dieren vertonen een sta-reflex als ze dekbereid zijn. Ze blijven stokstijf staan zodat
ze gedekt kunnen worden door het mannetje. Bij de voedster en hamster kun je dit goed zien
wanneer je ze op de rug tegen de haren in aait. Een voedster blijft liggen en houdt haar achterlijf omhoog, een hamster blijft staan en tilt haar staartje een beetje op. Het is belangrijk
dat een vrouwtje niet beweegt, omdat een dekking anders niet mogelijk is.
Bij zoogdieren kun je aan bronstgedrag merken of een dier bronstig is. Je kunt dat ook zien
aan veranderingen aan het vrouwelijk geslachtsorgaan. De vulva van het vrouwtje zwelt op en
kleurt wat roder. Tevens is er slijmvorming. Naast bronstgedrag en lichamelijke veranderingen
scheidt het vrouwtje hormonen af waardoor mannelijke dieren aangetrokken worden. Deze
hormonen noem je feromonen.
Bronstverschijnselen
Elk dier laat op zijn eigen manier merken dat het bronstig is. Dit noem je bronstverschijnselen. Wanneer een dier bronstig is, merk je dit vaak als eerste aan het gedrag van het dier. wat voor gedrag laat een konijn voedster zien?
Elk dier laat op zijn eigen manier merken dat het bronstig is. Dit noem je bronstverschijnselen. Wanneer een dier bronstig is, merk je dit vaak als eerste aan het gedrag van het dier. wat voor gedrag laat een konijn voedster zien?
Slide 15 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 16 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 17 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 18 - Tekstslide
Bij zoogdieren kun je aan bronstgedrag merken of een dier bronstig is. Je kunt dat ook zien
aan veranderingen aan het vrouwelijk geslachtsorgaan. De vulva van het vrouwtje zwelt op en
kleurt wat roder. Tevens is er slijmvorming. Naast bronstgedrag en lichamelijke veranderingen
scheidt het vrouwtje hormonen af waardoor mannelijke dieren aangetrokken worden. Deze
hormonen noem je feromonen.
De bronstduur is voor elk dier even lang.
A
juist
B
onjuist
Slide 19 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Long-daybreeders paren als de dagen korter
worden, short-daybreeders als de dagen langer
worden.
worden, short-daybreeders als de dagen langer
worden.
A
juist
B
onjuist
Slide 20 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Poly-oestrische dieren hebben meerdere
vruchtbare cyclussen achter elkaar.
vruchtbare cyclussen achter elkaar.
A
juist
B
onjuist
Slide 21 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
De bronstduur is de tijd dat een dier bronstig is
in haar vruchtbare periode.
in haar vruchtbare periode.
A
juist
B
onjuist
Slide 22 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 23 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 24 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 25 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 26 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 27 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 28 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 29 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 31 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Stelling: Alle dieren hebben een duidelijke bronstcyclus.
Slide 32 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Stelling: Een bronstcyclus bestaat uit verschillende fases.
Slide 33 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Stelling: Als een dier één bronstcyclus per jaar heeft noem je dit poly-oestrisch.
Slide 34 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
cavia
Bronstcyclus van 4 dagen
De eisprong=10 uur na start bronst
Hele jaar vruchtbaar en geinduceerde ovulatie
Interoestrus als niet gedekt
Metoestrus duurt 6-10 weken (á 2 maanden)
Slide 35 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 36 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Voortplanting?
Slide 37 - Woordweb
Deze slide heeft geen instructies
Slide 38 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
