V4 1. Wat is democratie + bestuurslagen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wie heeft er in Nederland de meeste macht?

1. Mark Rutte
2. De Koning
3. De regering
4. Het Parlement

Wat is democratie?

Leerdoelen

• Ik ken en herken de kenmerken van een parlementaire democratie

• Ik ken de verschillen tussen een parlementair en presidentieel stelsel

• Ik ken en herken het centrale waardendilemma van de politiek

(• Ik ken de verschillende bestuurslagen van Nederland en de EU)

Wat is politiek?

Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan iedereen in een staat gebonden is. 

Twee vragen staan centraal: 

1. Welke regels gelden er in het land? 
2. Waar geven we ons geld aan uit? 

Hoe de politiek is ingericht, hangt af van de waarden in het land. 

Centraal waardendilemma van de politiek

inspraak                                                                daadkracht

Democratie

Dictatuur

Beperkte individuele vrijheid 

Er is verkiezingsfraude

Veel overheidsgeweld

Rechters zijn verbonden aan de machthebbers

Er is sprake van censuur

Er zijn individuele vrijheden

Verkiezingen zijn vrij en geheim

Politie en leger mogen niet alles 

Rechters zijn onafhankelijk

De massamedia mogen schrijven wat ze willen

Soorten democratieën

Een democratie kan direct of indirect zijn. 

Nederland is een indirecte ofwel representatieve democratie: het volk kiest vertegenwoordigers die beslissingen nemen en verantwoording moeten leggen aan het volk. 

Parlementaire stelsel

• het parlement is het hoogste machtsorgaan
• de regering legt verantwoording af bij het parlement
  (en dus het volk)

Presidentieel stelsel

• Het volk kiest een parlement en een president
• de president is het hoofd van de uitvoerende macht
• de president kan ministers benoemen en ontslaan

Neem het stroomschema over en vul de begrippen in op de juiste plaats

• democratie
• direct
• politiek systeem
• presidentieel stelsel
• dictatuur
• parlementaire stelsel
•  indirect

Bestuurslagen in Nederland

	Landelijk	Provincie	Gemeente
Uitvoerende macht	Koning en regering (ministers)	Commissaris van de Koning en Gedeputeerde Staten	Burgemeester en Wethouders
Wetgevende macht (gekozen!)	Tweede Kamer en Eerste Kamer (parlement)	Provinciale Staten	Gemeenteraad

Aan de slag! 

Maak in je werkboek de volgende opdrachten:
Hs 1:  2, 7, 8, 13, 15 

Hs 7: 7 

Hs 9: 4, 9 

Leerdoelen

• Ik ken en herken de kenmerken van een parlementaire democratie

• Ik ken de verschillen tussen een parlementair en presidentieel stelsel

• Ik ken en herken het centrale waardendilemma van de politiek

• Ik ken de verschillende bestuurslagen van Nederland en de EU