Nederland 1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederland in 1848

4.4: Drie onderwerpen

1. koning Willem I en België 
2. liberalen en conservatieven
3. democratische grondwet 1848

Voorkennis testen

Wie heeft de paragraaf gelezen?

Wie is wie uit uit par. 4?

Koning Willem II

Koning Willem I

Johan Thorbecke

Napoleon

In welk jaar was Napoleon definitief verslagen?

1. 1812
2. 1813
3. 1814
4. 1815

Hoe heet de eerste koning van het Koninkrijk der Nederlanden?

1. Lodewijk Napoleon
2. Willem V
3. Willem Alexander
4. Willem I

Koning Willem I was...

1. de zoon van stadhouder Willem V
2. de kleinzoon van Napoleon
3. een door het volk gekozen koning
4. geen familie van Willem van Oranje

Willem I had als bijnaam 'Koopman Koning'. Waarom?

1. Hij was voor zijn koningschap koopman geweest
2. Hij wilde de Nederlandse economie en handel verbeteren
3. Hij richtte de Nederlandse Handelsmaatschappij op
4. Hij had vele aandelen op de beurs om snel rijk te worden

Tussen welke twee steden reed de eerste stoomtrein in Nederland?

1. Amsterdam en Beverwijk
2. Amsterdam en Haarlem
3. Haarlem en Leiden
4. Amsterdam en Utrecht

Tot welk jaar hoorde België bij Nederland?

1. 1815
2. 1830
3. 1848
4. 1850

Wat is WAAR over een constitutionele monarchie?

1. De koning staat boven de grondwet
2. De koning houdt zich aan de grondwet

Wie had in 1815 in Nederland de meeste macht?

1. de koning
2. het parlement
3. het volk
4. regenten

In welk jaar kreeg het parlement (en dus het volk) meer macht dan de koning?

1. 1830
2. 1844
3. 1848
4. 1870

Koninkrijk der Nederlanden

- 1815 Napoleon verslagen 

- overwinnaars: 

1. macht koningen herstellen 
2. Frankrijk zwak houden

gevolg:

> Willem I koning Nederland

> België bij NL (sterke buffer Fr)

Filmpje aankomst Willem I Scheveningen 1813 

0

Willem I

• 1813-1840
• 'Koopman-koning': stimuleerde de economie en handel in het noorden
• wegen en kanalen 
• Nederlandse Bank
• NLse Handelsmaatschappij

Staten-Generaal

• Eerste en Tweede Kamer

•  Maar geen volksvertegenwoordiging
• Tweede Kamer: Recht van initiatief en Recht van begroting
• Maar: beide rechten mochten genegeerd worden
• Koninklijk Besluit: wet zonder goedkeuring parlement
  

1830 afscheiding België

- Belgen in opstand tegen Willem I

- redenen:

1. hoge belastingen en weinig economische investeringen

2. weinige Belgische bestuurders in Den Haag

3. Nederlandse taal officieel ipv Frans

4. Protestanten voorgetrokken, Belgen meestal katholiek

Wijziging grondwet 1840

• Door afscheiding België was een wijziging van de grondwet noodzakelijk
• Willem I ziet het niet zitten, maar krijgt veel kritiek
• 1. Ministers kunnen vervolg worden bij overtredingen
• 2. Contraseign. Elke wet moet ook door een minister ondertekend worden
• Willem I treed hierop af als koning
  

Waarom is Willem II bekend?

1. Hij werd in één nacht van conservatief liberaal
2. Hij was zowel conservatief als liberaal
3. Hij was zijn hele leven een liberaal
4. Hij was zijn hele leven een conservatief

Wat betekent conservatief in de politiek?

1. oppassend
2. behoudend
3. makkelijk
4. ouderwets

Wat betekent liberaal in de politiek in de 19e eeuw?

1. een sociale revolutie
2. democratie voor iedereen
3. macht bij de koning
4. economische vrijheid

Nederlandse politiek 

tot ca. 1870

politici waren conservatief óf liberaal

(geen politieke partijen)

conservatieven

behoudend

macht bij adel en koning

geen inspraak burgers

geen veranderingen

inspiratie uit:

tijd vóór Franse Revolutie

liberalen

vooruitstrevend

macht bij rijke burgers

grondrechten

economische vrijheid

inspiratie uit:

Verlichting en Franse Revolutie

Koppel de ideeën

conservatief

liberaal

economische vrijheid

adel aan de macht

democratie

grondrechten

geen veranderingen

Wat veranderde er in 1848?

1. Er kwam een nieuwe koning: Willem II
2. Er kwam een nieuwe, democratische grondwet
3. Er kwam een opstand van het volk
4. Er kwam een nieuwe Tweede en Eerste Kamer

Wat is 'censuskiesrecht'?

1. Alleen rijke mannen en vrouwen hadden kiesrecht
2. Alleen de koning bepaalde wie mocht stemmen
3. Alleen de adel en kooplieden mochten stemmen
4. Alleen een groep rijke mannen had kiesrecht

Vóór 1848

weinig democratie

Koning bijna alle macht

- benoemde ministers

- kon wetten maken

- 1e & 2e kamer niet door volk gekozen

- censuskiesrecht

Ná 1848

meer democratie

parlement alle macht ipv koning

- parlement maakt wetten

-parlement controleert koning

- bevolking kiest 2e kamer en 1e kamer (direct/indirect)

- censuskiesrecht

1848

• Johan Rudolf Thorbecke (liberaal)

•  Begin parlementair stelsel in NL (parlement beslist)
• Rechten parlement uitgebreid: recht van amendement, recht van interpellatie en recht van enquête.
• Burgers: Kiezen leden 2e kamer, provinciale staten en gemeenteraad. (censuskiesrecht!)
  
• Krijgen ook uitbreiding van burgerrechten