7.3 Stoffen scheiden


Hoofdstuk 7
Materie


Paragraaf 3: Stoffen scheiden
1 / 21
volgende
Slide 1: Tekstslide
NatuurkundeMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3

In deze les zitten 21 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les


Hoofdstuk 7
Materie


Paragraaf 3: Stoffen scheiden

Slide 1 - Tekstslide

Lesdoelen
Aan het einde van deze les kan je...
  • benoemen welke scheidingsmethode er gebruikt wordt in een voorbeeld.
  • uitleggen wat een zuivere stof  is. 
Waarom een lesdoel?
Deze lesdoelen zijn er om te controleren of je alles begrepen hebt van de les. Aan het einde van de les kan je jezelf dus afvragen of je persoonlijk dat doel behaald hebt. 

Slide 2 - Tekstslide

Uitleg
Noem minimaal 2 en maximaal 5 dingen waar je aan denkt bij het woord 'scheiden'. 
Waar denk je aan bij het woord
'scheiden'?

Slide 3 - Woordweb

Wat is een mengsel?
Veel stoffen die wij nodig hebben, komen uit de natuur.
Die stoffen vind je meestal niet in zuivere vorm, maar in een mengsel.
Een mengsel bestaat uit verschillende soorten moleculen.

Lucht is een mengsel van meerdere gassen
Beton is een mengsel van water, cement en zand
Extra
Net zoals bij een fase overgang, veranderen de moleculen van een stof niet. Dus de verschillende stoffen in een mengsel behouden dezelfde moleculen. 
Om die verschillende soorten moleculen van elkaar te scheiden gebruik je een scheidingsmethode

Slide 4 - Tekstslide

Filtreren
Je giet het mengsel voorzichtig in een filter. De vloeistof (filtraat) gaat door het filter heen en de vaste stof (residu) blijft achter. 

Extra + voorbeeld
Door filtreren kun je een vaste stof scheiden van een vloeistof. 
Een voorbeeld hiervan is een mengsel van zand en water. Wanneer je dat door een filter laat lopen, blijft het zand in de filter achter.

Slide 5 - Tekstslide

Extraheren
Extra
Door extraheren kun je oplosbare stoffen scheiden van niet-oplosbare stoffen. Je moet dus het juiste oplosmiddel (extraheermiddel) vinden om te gebruiken. 
Voorbeeld
Een voorbeeld van extraheren is koffie of thee zetten. Als je heet water bij een theezakje giet, lossen sommige stoffen op in het water en sommige niet. De theebladeren blijven namelijk achter in het filter (theezakje). Stoffen die wel oplossen zijn onder andere de geur-, kleur- en smaakstoffen. 

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Video

Filtreren gebruik je om een … van een … te scheiden
A
gas - vaste stof
B
Vaste stof - vloeistof
C
vloeistof - gas
D
opgeloste stof - vloeistof

Slide 8 - Quizvraag

Hoe heet de stof wat achter blijft in de filter bij het filtreren?
A
Filtraat
B
Rendement
C
Residu
D
Heeft geen naam

Slide 9 - Quizvraag

Welke stoffen worden gescheiden bij extraheren?

Slide 10 - Open vraag

Zuiveren
Als je een stof gaat zuiveren, ben je eigenlijk de moleculen aan het sorteren. Je zorgt ervoor dat de moleculen van dezelfde soort bij elkaar terechtkomen. Dat sorteren en zuiveren doe je door scheidingsmethodes te gebruiken.
Voorbeeld
Het zuiveren van suiker. Suikerbieten die in de fabriek worden verwerkt, bestaan voor ongeveer 20% uit suiker. Stap voor stap wordt de suiker gescheiden van de andere stoffen. Uiteindelijk blijven er dan witte kristallen over die voor meer dan 99% uit suiker bestaan.
Afbeelding 12
Een mengsel van 3 stoffen
Afbeelding 13 
3 zuivere stoffen

Slide 11 - Tekstslide

Zuivere stof
In theorie kun je een stof zo ver zuiveren dat je een 100% zuivere stof  overhoudt. Alle moleculen in die stof zijn dan van dezelfde soort. (Zie afbeelding 13 van je boek)

In praktijk is dat niet haalbaar: er blijven altijd kleine hoeveelheden van andere moleculen achter.
In het dagelijks leven betekent 'zuiver' dat je een stof veilig kunt gebruiken. 
Kraanwater is geen zuivere stof: er zitten opgeloste stoffen in. Toch is het wel 'zuiver drinkwater': je kunt het zonder gevaar drinken.

Slide 12 - Tekstslide

Uitleg
Sleep de blauwe vlakjes (met een plaatje of beschrijving erin) naar de juiste scheidingsmethode. Let op! Sommige kunnen bij meerdere scheidingsmethodes. 
Waterkoker met kalkaanslag
Filtreren
Indampen
Extraheren
Suiker uit water halen
Geur- en smaakstoffen uit de theeblaadjes halen

Slide 13 - Sleepvraag

Leg uit wat een zuivere stof is

Slide 14 - Open vraag

Marjolein wil een mengsel van zout en suiker scheiden door met water te extraheren.
Leg uit waarom dat niet gaat lukken

Slide 15 - Open vraag

Sjors heeft een mengsel van zand en zout en wil dit scheiden. Hij wil droog zand en zout overhouden. Bedenk hoe Sjors dit kan aanpakken.
Zet de stappen in de juiste volgorde en beschrijf iedere stap gedetailleerd.

Slide 16 - Open vraag

Stappenplan: Het mengsel zand en zout scheiden
  1. Bij het mengsel voeg je water toe. Het zout lost op en het zand niet.
  2. Je hebt nu een mengsel van een vloeistof en een vaste stof: dit ga je filtreren. 
  3. Je hebt nu een mengsel van een opgeloste stof en het oplosmiddel: dit ga je indampen. 
Extraheren
Bij stap 1 ben je aan het extraheren. De ene stof lost wel op en de andere niet. 
Filtreren
Bij stap 2 ga je filtreren. Het zand blijft achter in het filter en het water met daarin de opgeloste stof (zout) gaat door het filter heen.
Indampen
Bij stap 3 ga je indampen. Het water verdampt en het zout blijft in vaste vorm achter.

Slide 17 - Tekstslide

Lesdoelen
Controleer voor jezelf of je de volgende doelen behaald hebt.
Aan het einde van deze les kan ik...
  • Benoemen welke scheidingsmethode er gebruikt wordt in een voorbeeld
  • Uitleggen wat een zuivere stof is

Slide 18 - Tekstslide

Wat heb je geleerd?

Slide 19 - Open vraag

Wat vond je fijn aan deze manier van les geven?
(Welke onderdelen en waarom)

Slide 20 - Open vraag

Wat vond je niet fijn aan deze manier van les geven?
(wat is je tip daarbij)

Slide 21 - Open vraag