H1.3

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

§ 1.1 Kun jij kopen wat je wilt?

§1.3 Inkomsten en uitgaven

Lesdoelen:

• wat voor behoeften kun je hebben?
• wat betekent het begrip schaars in de economie?
• wat welvaart is en hoe je welvaart kan toenemen?
• Je kent de verschillende soorten inkomsten en uitgaven. 
• Je weet wat budgetteren is. 

Indeling van behoeften

• Primaire behoeften: 
• noodzakelijke levensbehoeften
• Secundaire behoeften : 
• alle overige behoeften die het leven prettiger maken

De primaire behoeften van de ene persoon kan een secundaire behoeften voor een ander persoon zijn.

Primaire behoeften

secundaire behoeften

mobiele telefoon

brood

winterjas

woning

kaartje van een concert

villa met een zwembad

schoolboeken

Verschillen in behoeften worden veroorzaakt door :

• je budget
• je leeftijd
• je geslacht
• je vrienden en klasgenoten 
• je thuissituatie
• commerciele beinvloeding  

Om in je behoeften te voorzien heb je middelen nodig.

Tijd

Geld

Tijd en geld zijn beperkte hoeveelheid aanwezig

Schaarste dwingt ons tot het maken van keuzes:

Welvaart

is de mate waarin je in je behoeften kunt voorzien, ook zelfvoorziening draagt bij aan je welvaart.

Leg uit wat schaarste te maken heeft met welvaart.

Noem een voorbeeld van een goed (goederen)

Welk merknaam hoort er bij het soort merk?

Sleep het naar de juiste plek.

A-merk

B-merk

Huismerk

Trido koekjes

G'woon Koekjes 

Lu koekjes

§1.3 Inkomsten en uitgaven

• Je kent de verschillende soorten inkomsten en uitgaven. 
• Je weet wat budgetteren is. 
  
• Je kunt rekenen met weken, maanden en jaren.

Hoe kun je 

het middel geld krijgen?

• Inkomen uit arbeid salaris, eigen ondernemer (winst)
• Inkomen uit bezit verhuur, rente, dividend ​ 
• Inkomen uit overdracht zak- en kleedgeld, uitkering. 

Het loon verschilt per beroep. Waarom is dit? 

Leeftijd 

Prestaties 

Ervaring

Opleiding 

Zwaarte beroep

Verantwoordelijkheid​ 

De vraag naar bepaalde werknemers

Denk aan het vorige rijtje. Wie zal er het meeste geld verdienen
(allemaal 10 jaar werkervaring).

1. Docent middelbare school
2. Vuilnisman of -vrouw
3. Directiesecretaris of -secretaresse
4. Oncoloog

Gemiddelde inkomens 
(niet leren)

• Docent middelbare school                   Gemiddeld 4.000 euro
• Vuilnisman of -vrouw                              Gemiddeld 2.100 euro
• Directiesecretaris / -secretaresse    Gemiddeld 2.000 euro
• Oncoloog                                                       Gemiddeld 4.500 euro

Hoe kunnen we uitgaven verdelen?

• Vaste lasten zijn iedere periode hetzelfde
• Huishoudelijke uitgaven ook wel dagelijkse uitgaven. Dit zijn uitgaven die je iedere dag kan doen. 
• Incidentele uitgaven zijn uitgaven die je soms doet en waarvoor je moet sparen. 
  

Het kopen van een auto valt onder...

1. Vaste lasten
2. Huishoudelijke uitgaven
3. Dagelijkse uitgaven
4. Incidentele uitgaven

Het kopen van een frikandel bij de snackbar valt onder...

1. Vaste lasten
2. Huishoudelijke uitgaven
3. Dagelijkse uitgaven
4. Incidentele uitgaven

Budgetteren

Je inkomsten en uitgaven op elkaar afstemmen. 

Dit doe je in een begroting, ook wel budgetplan. Overzicht maken van de inkomsten en uitgaven die je in een bepaalde periode verwacht. Deze periode is vaak een maand of jaar. 

Begroting

Rekenen met weken, maanden en jaren

Een jaar bestaat uit 12 maanden en 52 weken. 

Een maand bestaat niet exact uit 4 weken! 

Jaar > maand = jaarbedrag : 12 maanden 
Maand > jaar = maandbedrag x 12 maanden 

maand > week = maandbedrag x 12 maanden : 52 weken 

week > maand = weekbedrag x 52 weken : 12 maanden

Piet krijgt 12 euro zakgeld per maand. Hoeveel is dit per week?

1. 3 euro
2. 144 euro
3. 2,77 euro
4. 3,02 euro

De jaarbijdrage voor een sport abonnement is 120 euro. Hoeveel is dit per maand?

1. 12 euro
2. 10 euro
3. 2,31 euro
4. 12,31 euro

Geld reserveren: Je legt geld apart om een bepaald product te vervangen. 

Je koopt een auto van 12.000 euro en verwacht er vier jaar in te gaan rijden. Een nieuwe auto is over vier jaar 12% duurder. De inruilwaarde van de auto is over vier jaar 7.500 euro (verwachting). Bereken de reservering per maand. 

Stap 1: bereken totale reservering.

Stap 2: haal eventuele restwaarde van reservering af.

Stap 3: bereken maandbedrag. 

Antwoord

12.000 x 1,12 = 13.440 euro 

13.440 - 7.500 = 5.940 euro 

5.940 : 48 = 123,75 euro per maand

Aan het werk 

De komende 10 minuten gaat iedereen aan het werk met deze opdrachten. Je kunt nu geen vragen stellen of overleggen. 

Begin met het maken van opdrachten 9 en 11,
deze bespreken we zo klassikaal.

Maken: par. 1.3 opdrachten: 3 t/m 11

Keuzewerk

Je kunt aan de slag met de volgende keuzes: 

> Teken vandaag week 1 en 2 bij mij af. 

• Huiswerk maken: par. 1.3 opdrachten: 3 t/m 11.
• Maken eigen samenvatting 
  
• Eigen keuze: in overleg met Tobias 
  

Afronding van deze les 

• Je kent de verschillende soorten inkomsten en uitgaven. 
• Je weet wat budgetteren is. 
  
• Je kunt rekenen met weken, maanden en jaren.