3.4 Verkiezingen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo, havo
• Leerjaar 3,4

PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE 

3.4 Verkiezingen

Lesdoelen

Je kan uitleggen wat:

- Actief en passief kiesrecht is

- Waar voor je kan stemmen

- Lijsttrekkers zijn

- Spindocters zijn

- Rol van de media op verkiezingen

- Wat districtenstelsel of evenredige vertegenwoordiging is

Hoofdvraag:

• Waarom stemmen mensen op een bepaalde partij en wat gebeurt er met hun stem?
  

Begrippen: 

• Actief kiesrecht
• Passief kiesrecht
•  Lijsttrekker 
• Spindokter
• Motieven om te stemmen
•  Evenredige vertegenwoordiging
•  Districten- of meerderheidsstelsel

Als ik straks 18 ben ga ik .... stemmen

Wel

Niet

Misschien

Actief kiesrecht:

Het recht om te stemmen

Passief kiesrecht: 

Het recht om je verkiesbaar te stellen

Verkiezingen

vrij en geheim

18 jaar (en NL staatsburger)

actief en passief kiesrecht

5 niveaus waar we op kunnen stemmen

Je stemt op een persoon

(die bij een politieke partij hoort)

Op welke partij ga je stemmen?

De voornaamste redenen om op een partij te stemmen:

• De standpunten van de partij 
• De partij let op jouw belangen.
• Je stemt strategisch: je kijkt welke partij kans maakt om in de regering te komen.
• De lijsttrekker spreekt je aan. 

Welke lijsttrekkers ken je?

Stem je op een partij of persoon?

• In Nederland stem je op een persoon, niet op een partij.
  
• De meeste kiezers stemmen op de lijsttrekker.
  
• Sommigen kiezen bewust voor een andere kandidaat.
  
• Door voorkeursstemmen kan een kandidaat die laag op de lijst staat toch in de Tweede Kamer komen.
  

Strijd om de kiezer

Op campagne!

• Verkiezingsprogramma
  

• Lijsttrekker
  
• Campagneteam 
• Verkiezingsslogan

Welke van de volgende slogans vind je het best?

https://prodemos.nl/app/uploads/sites/5/2023/04/Verkiezingsposterset-2021-Tweede-Kamerverkiezingen.pdf

Wie weet er op welke partij ze zouden stemmen?

De rol van de media:

Via de media proberen partijen vooral de stemmen van de zogenaamde zwevende kiezer te winnen.

Bijvoorbeeld via:

• Tv-debatten
• Talkshows en amusementsprogramma’s
• Social media als X en TikTok
• Opiniepeilingen

 

Hoe kan het dat de VVD in het districtenstelsel zo veel zetels zou krijgen? 

Maak opdrachten:

2, 6, 7 en 11 (blz. 82 en 83)

Evenredig kiesstelsel:

In Nederland worden verkiezingen gehouden volgens een stelsel van evenredige vertegenwoordiging: Alle uitgebrachte stemmen worden verdeeld over het totale aantal zetels.

Districten kiesstelsel:

Ander kiessysteem in de landen als de VS en het Verenigd Koninkrijk:

Land wordt verdeeld in kiesdistricten.

• Per district komt één afgevaardigde in het parlement.
• Dat is de kandidaat die de meeste stemmen haalt. De andere stemmen tellen niet mee (“The Winner takes all”).

Lesdoelen

Je kan uitleggen wat:

- Actief en passief kiesrecht is

- Waar voor je kan stemmen

- Lijsttrekkers zijn

- Spindocters zijn

- Rol van de media op verkiezingen

- Wat districtenstelsel of evenredige vertegenwoordiging is