Economieles: Wie maakt ons geld?
1 / 16
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Doel
Start van de les
Wat
De serie actuele lessen worden met enige regelmaat uitgebracht vanuit Economieles.nu. Dit betreft materiaal van economiedocenten zoals Irene de Vries (met de serie “Krant in de Klas”) en andere docenten of collega’s van Our New Economy.
Hou daarvoor de website en de nieuwsbrief in de gaten!
Slide 2 - Tekstslide
Doel
Uitleggen wat we in deze les gaan doen (1 min)
Wat
In deze les verkennen we het geldsysteem. We gebruiken in de week van het geld een ander perspectief dan wat vaak wordt aangeboden vanuit de banken. We gaan onderzoeken hoe het geldsysteem in elkaar zit aan de hand van het kunstwerk van Carlijn Kingma. Hiervan is een video ontwikkeld die vragen over ons geldsysteem onderzoekt. Natuurlijk hoe het in elkaar zit en hoe het werkt, maar ook de machtsvragen: welke rollen bestaan er in het systeem en wie profiteert ervan en wie juist niet?
Terzijde:
Een extreem voorbeeld van geldcreatie de afgelopen jaren is Helikoptergeld en kwantitatieve verruiming: Helikoptergeld is een onconventioneel alternatief voor kwantitatieve verruiming, maar beide maatregelen hebben tot doel om consumentenuitgaven te stimuleren en de inflatie te doen toenemen. Met helikoptergeld wordt de geldvoorraad vergroot door grote hoeveelheden geld onder de bevolking te verdelen. Met kwantitatieve verruiming wordt de geldvoorraad vergroot door obligaties of andere effecten te kopen om zo de economie aan te zwengelen. Helicoptergeld is tot op heden eigenlijk vooral theorie: In 2016, toen de groei in Japan afnam, overwoog het land om helikoptergeld in te zetten om de economie een duwtje in de rug te geven. Dit is op het laatste moment afgewezen.
Slide 3 - Tekstslide
Doel: Activeren van leerlingen om vooraf te bedenken wat ze zouden willen weten na het bekijken (van delen) van de video van de Waterwerken van ons Geld
LET OP, hier vooraf keuze maken of je van plan bent de hele video te tonen (22 min). Op de volgende pagina staan de precieze tijdstippen die je kunt afspelen voor de vraag links en rechts. Haal in dat geval de middelste vraag weg.
Let op 2, Je kunt leerlingen een eigen vraag laten definiëren, maar niet alle mogelijke vragen worden behandeld in de video.
Optie 1: Welke vraag vind jij als docent interessant en verwerk die i.p.v. de open vraag
Optie 2: loop tijdens de les de vragen na die de leerlingen (of groepjes) willen weten en grijp in als je inschat dat die vraag niet uit de video te halen valt.
Optie 3: verwijder gewoon de middelste optie ;-)
Slide 4 - Tekstslide
Doel: Activeren van leerlingen om vooraf te bedenken wat ze zouden willen weten na het bekijken (van delen) van de video van de Waterwerken van ons Geld
LET OP, hier vooraf keuze maken of je van plan bent de hele video te tonen (22 min). Op de volgende pagina staan de precieze tijdstippen die je kunt afspelen voor de vraag links en rechts. Haal in dat geval de middelste vraag weg.
Let op 2, Je kunt leerlingen een eigen vraag laten definiëren, maar niet alle mogelijke vragen worden behandeld in de video.
Optie 1: Welke vraag vind jij als docent interessant en verwerk die i.p.v. de open vraag
Optie 2: loop tijdens de les de vragen na die de leerlingen (of groepjes) willen weten en grijp in als je inschat dat die vraag niet uit de video te halen valt.
Optie 3: verwijder gewoon de middelste optie ;-)
Slide 5 - Tekstslide
Doel
Bekijk de video https://www.ftm.nl/artikelen/kaart-ontrafeling-geldstelsel
Wat
De leerlingen kijken de video en luisteren met aandacht of hierin hun onderzoeksvraag (deels) wordt beantwoord.
OPTIE om in te korten
- speel de eerste minuut voor de introductie van de video.
- op 8:10 tot 10:00 bevat de uitleg van de rollen van de Commerciële bank – de Centrale bank – de overheid – de belastingdienst en de pensioenfondsen. In het kort: de financiële wereld
- op 10:04 start de uitleg van de geldcreatie uit commerciële leningen, tot 11:43
- op 13:38 start de uitleg over verkopen van aandelen of het lenen van geld tot 15:15
Bekijk de video https://www.ftm.nl/artikelen/kaart-ontrafeling-geldstelsel
Wat
De leerlingen kijken de video en luisteren met aandacht of hierin hun onderzoeksvraag (deels) wordt beantwoord.
OPTIE om in te korten
- speel de eerste minuut voor de introductie van de video.
- op 8:10 tot 10:00 bevat de uitleg van de rollen van de Commerciële bank – de Centrale bank – de overheid – de belastingdienst en de pensioenfondsen. In het kort: de financiële wereld
- op 10:04 start de uitleg van de geldcreatie uit commerciële leningen, tot 11:43
- op 13:38 start de uitleg over verkopen van aandelen of het lenen van geld tot 15:15
Slide 6 - Tekstslide
Doel: Wat hebben leerlingen gehoord als antwoord op hun vraag.
Je kunt de antwoorden kort herhalen als je weinig tijd hebt, maar het levert meer op om een paar groepjes te laten vertellen wat zij gehoord hebben. Je kunt daarbij ook hun mening vragen.
Slide 7 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 8 - Tekstslide
Doel
Bekijk de video https://www.youtube.com/watch?v=XQfd9S-jLNo
Wat
Op Sardinië en in Bristol creëren bedrijven een betaalnetwerk op basis van een digitale munt.
Dat zijn ondernemersnetwerken. Maar de vraag is: wat zou er kunnen op jouw eigen school? Kun je onderling betalen met een eigen muntsoort?
Slide 9 - Tekstslide
Doel
korte uitleg over Fudiciair geld.
Wat
Fiduciair geld is een vorm van valuta waarvan de waarde niet intrinsiek is, maar berust op het vertrouwen dat mensen erin hebben. Geld dat je zelf ‘maakt’ is meestal fiduciair.
Anders dan bij bijvoorbeeld gouden of zilveren munten, waarvan de waarde wordt bepaald door het materiaal waaruit ze zijn gemaakt, heeft fiduciair geld geen intrinsieke waarde. De waarde ervan wordt uitsluitend bepaald door het vertrouwen dat mensen hebben dat ze het kunnen gebruiken om goederen en diensten te kopen.
Het is belangrijk op te merken dat fiduciair geld meestal wordt uitgegeven door (centrale) banken en overheden, maar het grootste deel van het geld in omloop in moderne economieën gecreëerd door commerciële banken via leningen. De centrale banken zijn verantwoordelijk voor het handhaven van het vertrouwen in de geldwaarde door middel van monetair beleid, zoals het reguleren van de geldhoeveelheid en het handhaven van prijsstabiliteit. Als het vertrouwen in fiduciair geld afneemt, kan dit leiden tot inflatie of zelfs hyperinflatie, waarbij de waarde van de valuta snel daalt.
Over het algemeen is fiduciair geld handig omdat het gemakkelijk te dragen en te verhandelen is, maar het vereist een stabiel vertrouwen van het publiek om zijn waarde te behouden.
In moderne economieën wordt het grootste deel van het geld in omloop gevormd door fiduciair geld, dat wordt uitgegeven door centrale banken en overheden. Dit fiduciair geld omvat contant geld, zoals bankbiljetten en munten, en digitale geldvormen, zoals deposito's op bankrekeningen. Gouden en zilveren munten worden zelden gebruikt als wettig betaalmiddel in de dagelijkse transacties vanwege hun inherente beperkingen, zoals gewicht, opslagkosten en veiligheidsrisico's.
Desondanks behouden gouden en zilveren munten een zekere mate van waarde en worden ze soms gebruikt als beleggingsinstrumenten of verzamelobjecten, vooral in tijden van economische onzekerheid of als een hedge tegen inflatie. Ook worden ze nog steeds gebruikt in sommige traditionele en culturele contexten, zoals ceremoniële geschenken, sieraden of als wettig betaalmiddel in specifieke omstandigheden.
Slide 10 - Tekstslide
Doel: leerlingen gaan hun eigen geldsysteem ontwerpen in groepjes
Alle groepen ontwerpen een ‘app’ op een telefoon (dat mag op een powerpoint slide of op een A4 papier getekend). Merk op dat niet alle 5 de vragen beantwoord hoeven worden als daar weinig tijd voor is.
Voor kortere tijd, behandel je – afhankelijk van wat je zelf
Een paar zaken om rekening mee te houden bij de uitleg;
Het gaat om een onderling ruil- of transactie netwerk.
Je kunt het dus niet aantrekkelijk maken met een vette korting, want die moet je dus ook uit de eigen middelen halen!
Ontdek wat je met elkaar kunt uitwisselen (diensten als huiswerkbegeleiding, vintage kleding, andere producten of diensten?).
Interactie met bijv. lokale winkels vergt dat je moet bedenken hoe die winkels hun ‘munten’ dan weer kunnen uitgeven
Laat ze goed bedenken hoe je vraag en aanbod bij elkaar kunt krijgen in de app.
Slide 11 - Tekstslide
Doel: reflecteren op wat de leerlingen deze les geleerd hebben
Wat vond je van deze les?
😒🙁😐🙂😃
Slide 12 - Poll
De poll (Emoji)
Voor het uitvragen van emoties bij bepaalde onderwerpen, komt het emoji type goed van pas.
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Tekstslide
Doel
Een paar ideeën van leerlingen
Wat
Deze voorbeelden komen van een school die verschillende ruilsystemen onderzochten in het kader van een Onderzoek en Ontwerp naar andere manieren om een LETS ruilkring te ontwerpen. De opdracht hebben ze uitgevoerd met focus op een ruilsysteem / munt voor ‘de eigen school’.
Slide 15 - Tekstslide
Doel
korte uitleg over Fudiciair geld.
Wat
Fiduciair geld is een vorm van valuta waarvan de waarde niet intrinsiek is, maar berust op het vertrouwen dat mensen erin hebben. Geld dat je zelf ‘maakt’ is meestal fiduciair.
Anders dan bij bijvoorbeeld gouden of zilveren munten, waarvan de waarde wordt bepaald door het materiaal waaruit ze zijn gemaakt, heeft fiduciair geld geen intrinsieke waarde. De waarde ervan wordt uitsluitend bepaald door het vertrouwen dat mensen hebben dat ze het kunnen gebruiken om goederen en diensten te kopen.
Het is belangrijk op te merken dat fiduciair geld meestal wordt uitgegeven door (centrale) banken en overheden, maar het grootste deel van het geld in omloop in moderne economieën gecreëerd door commerciële banken via leningen. De centrale banken zijn verantwoordelijk voor het handhaven van het vertrouwen in de geldwaarde door middel van monetair beleid, zoals het reguleren van de geldhoeveelheid en het handhaven van prijsstabiliteit. Als het vertrouwen in fiduciair geld afneemt, kan dit leiden tot inflatie of zelfs hyperinflatie, waarbij de waarde van de valuta snel daalt.
Over het algemeen is fiduciair geld handig omdat het gemakkelijk te dragen en te verhandelen is, maar het vereist een stabiel vertrouwen van het publiek om zijn waarde te behouden.
In moderne economieën wordt het grootste deel van het geld in omloop gevormd door fiduciair geld, dat wordt uitgegeven door centrale banken en overheden. Dit fiduciair geld omvat contant geld, zoals bankbiljetten en munten, en digitale geldvormen, zoals deposito's op bankrekeningen. Gouden en zilveren munten worden zelden gebruikt als wettig betaalmiddel in de dagelijkse transacties vanwege hun inherente beperkingen, zoals gewicht, opslagkosten en veiligheidsrisico's.
Desondanks behouden gouden en zilveren munten een zekere mate van waarde en worden ze soms gebruikt als beleggingsinstrumenten of verzamelobjecten, vooral in tijden van economische onzekerheid of als een hedge tegen inflatie. Ook worden ze nog steeds gebruikt in sommige traditionele en culturele contexten, zoals ceremoniële geschenken, sieraden of als wettig betaalmiddel in specifieke omstandigheden.
Slide 16 - Tekstslide
Doel
korte uitleg over Fudiciair geld.
Wat
Fiduciair geld is een vorm van valuta waarvan de waarde niet intrinsiek is, maar berust op het vertrouwen dat mensen erin hebben. Geld dat je zelf ‘maakt’ is meestal fiduciair.
Anders dan bij bijvoorbeeld gouden of zilveren munten, waarvan de waarde wordt bepaald door het materiaal waaruit ze zijn gemaakt, heeft fiduciair geld geen intrinsieke waarde. De waarde ervan wordt uitsluitend bepaald door het vertrouwen dat mensen hebben dat ze het kunnen gebruiken om goederen en diensten te kopen.
Het is belangrijk op te merken dat fiduciair geld meestal wordt uitgegeven door (centrale) banken en overheden, maar het grootste deel van het geld in omloop in moderne economieën gecreëerd door commerciële banken via leningen. De centrale banken zijn verantwoordelijk voor het handhaven van het vertrouwen in de geldwaarde door middel van monetair beleid, zoals het reguleren van de geldhoeveelheid en het handhaven van prijsstabiliteit. Als het vertrouwen in fiduciair geld afneemt, kan dit leiden tot inflatie of zelfs hyperinflatie, waarbij de waarde van de valuta snel daalt.
Over het algemeen is fiduciair geld handig omdat het gemakkelijk te dragen en te verhandelen is, maar het vereist een stabiel vertrouwen van het publiek om zijn waarde te behouden.
In moderne economieën wordt het grootste deel van het geld in omloop gevormd door fiduciair geld, dat wordt uitgegeven door centrale banken en overheden. Dit fiduciair geld omvat contant geld, zoals bankbiljetten en munten, en digitale geldvormen, zoals deposito's op bankrekeningen. Gouden en zilveren munten worden zelden gebruikt als wettig betaalmiddel in de dagelijkse transacties vanwege hun inherente beperkingen, zoals gewicht, opslagkosten en veiligheidsrisico's.
Desondanks behouden gouden en zilveren munten een zekere mate van waarde en worden ze soms gebruikt als beleggingsinstrumenten of verzamelobjecten, vooral in tijden van economische onzekerheid of als een hedge tegen inflatie. Ook worden ze nog steeds gebruikt in sommige traditionele en culturele contexten, zoals ceremoniële geschenken, sieraden of als wettig betaalmiddel in specifieke omstandigheden.
