Hominisatie (zelfstudie)

Voorkennis
Wat weten jullie nog uit de vorige lessen?
1 / 48
volgende
Slide 1: Tekstslide
NatuurwetenschappenSecundair onderwijs

In deze les zitten 48 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Voorkennis
Wat weten jullie nog uit de vorige lessen?

Slide 1 - Tekstslide

Vertel in je eigen woorden wat er wordt bedoeld met 'soort'.

Slide 2 - Open vraag

Leg in je eigen woorden uit wat je nog weet over de evolutietheorie van Darwin.

Slide 3 - Open vraag

Argumenten voor evolutie
Bij de volgende vraag vinden jullie de 5 argumenten voor de evolutietheorie van Darwin die we vorige les gezien hebben. Sleep het argument naar de afbeelding of uitleg die bij het argument hoort.

Slide 4 - Tekstslide

Het aardoppervlak verandert voortdurend waardoor organismen gedwongen worden zich aan te passen aan die veranderingen.
Fossielen zijn de voorlopers van de huidige dieren. Door deze te bestuderen komen we meer te weten over de evolutie van een soort.
Studie van de verspreiding van de organismen op aarde.
Geologie
Paleontologie
Biogeografie
Embyrologie
Vergelijkende anatomie

Slide 5 - Sleepvraag

Neodarwinisme


Bij de volgende vraag vinden jullie de 4 mechanismen die aan de basis liggen van het ontstaan en de evolutie van soorten (volgens het neodarwinisme).
Sleep het mechanisme naar de juiste beschrijving.

Slide 6 - Tekstslide

Door veranderingen in het DNA ontstaan nieuwe biologische kenmerken. Deze zorgen voor variatie in een populatie.
Organismen met gunstige genencombinaties passen beter in hun omgeving en hebben meer kans om te overleven en voor nakomelingen te zorgen.
Nieuwe soorten ontstaan als een deel van de populatie onafhankelijk van het ander deel verder gaat ontwikkelen waardoor er geen genenoverdracht meer is.
Door toevallige gebeurtenissen kan de verspreiding van allelen binnen een populatie wijzigen. Dit wordt genetische drift genoemd.
Mutaties
Natuurlijke selectie
Isolatie
Toeval

Slide 7 - Sleepvraag

Stammen mensen af van apen?
Wat denk jij?
Ja
Nee

Slide 8 - Poll

Verklaar waarom je ja of nee gekozen hebt.

Slide 9 - Open vraag

Klik op het koptelefoontje voor meer uitleg.

Slide 10 - Tekstslide

2

Slide 11 - Video

00:54
Welke twee apensoorten staan genetisch het dichtst bij de mens?

Slide 12 - Open vraag

01:51
Aan welke aap is de mens het meest verwant?
A
Gorilla
B
Chimpansee

Slide 13 - Quizvraag

Verklaar aan de hand van de video waarom de stelling 'mensen stammen af van apen' niet klopt

Slide 14 - Open vraag

De mens en de mensaap hebben dezelfde voorouders. Er zijn dus veel gelijkenissen. Kan jij 3 gelijkenissen tussen de mens en mensaap geven?

Slide 15 - Open vraag

In het filmpje werden enkele verschillen tussen de mens en de chimpansee besproken. In de volgende slide kan je deze verschillen nog eens nalezen en bekijken.
Klik hiervoor bij elk onderdeel op het oogje.

Slide 16 - Tekstslide

Plat aangezicht, bolvormige schedel met groot hersenvolume
Vooruitstekende snuit, langgerekte schedel met klein hersenvolume.
Niet sterk ontwikkelde kaken, parabole tandenrij
Sterk ontwikkelde kaken, U-vormige tandenrij
Positie achterhoofdsgat schedel: onderaan in het midden
Positie achterhoofdsgat: achteraan in de schedel
Vertikale S-vormige wervelkolom, loopt rechtop (bipedaal)
Schuin naar voren hellende wervelkolom, loopt op vier poten
Stevig bekken met brede vleugels.
Minder stevig bekken met lange heupbeenderen.
Kniegewricht kan volledig gestrekt worden.
Kniegewricht kan niet volledig gestrekt worden.

Slide 17 - Tekstslide

Stel: Je vindt als wetenschapper verschillende schedels. Je vergelijkt de anatomische structuur van deze schedels en aan de hand daarvan kan je deze schedels van oud naar nieuw indelen.
Laat in de volgende sleepvraag zien hoe je dit doet.
Klik op het '?' als je hulp nodig hebt.

Slide 18 - Tekstslide

Hint: kijk naar de grootte van de schedel
Oudst
Jongst

Slide 19 - Sleepvraag

Een student die met je meeloopt vraagt hoe jij weet welke schedel het oudst is. Kan je dit even uitleggen?

Slide 20 - Open vraag

Daarna vind je als paleontoloog een fossiel met voetafdrukken van de voorganger van de mens terug. Je vergelijkt die met de voetafdrukken van een mensaap. Wat kan je daaruit concluderen? (Antwoord op volgende slide)
Voorganger mens
Mensaap

Slide 21 - Tekstslide

Daarna vind je een fossiel met voetafdrukken van de voorganger van de mens terug. Je vergelijkt die met de voetafdrukken van een mensaap. Wat kan je daaruit concluderen?

Slide 22 - Open vraag

Bekijk nu het filmpje op de volgende slide over de verdere evolutie van de mens.

Slide 23 - Tekstslide

1

Slide 24 - Video

05:37
Hoe komt het dat er enkel bij Europeanen genen van de Neanderthaler terug te vinden zijn, en niet bij Afrikanen?

Slide 25 - Open vraag

Hominisatie

Slide 26 - Tekstslide

Hominisatie
= Ontwikkeling van aapachtigen tot mensachtigen (Hominidae)

Slide 27 - Tekstslide

Hominisatie
Een soort mag zich tot de familie van de Hominidae noemen als ze:
- Rechtop lopen
- Werktuigen vervaardigen
- Een theory of mind hebben
- Taal en cultuur ontwikkelen

Slide 28 - Tekstslide

1. Rechtop lopen

Slide 29 - Tekstslide

2. Vervaardigen van werktuigen

Slide 30 - Tekstslide

3. Theory of mind

Slide 31 - Tekstslide

4. Ontwikkeling van taal en cultuur

Slide 32 - Tekstslide

Samengevat
Deze kenmerken gaven verschillende voordelen, waardoor de individuen die deze kenmerken bezaten het best aangepast waren en beter konden overleven, beter konden voortplanten en meer nakomelingen konden krijgen.
Zo ontstond de moderne mens na vele miljoenen jaren uit zijn voorouder.
= Evolutietheorie

Slide 33 - Tekstslide

Lees het artikel en beantwoordt onderstaande vragen.

Slide 34 - Tekstslide

Hoe komen wij aan genen van de Neanderthaler?

Slide 35 - Open vraag

Welke genen van de Neanderthaler zorgen voor het verkleinen van de kans op een ernstig ziekteverloop bij een COVID-19 besmetting?

Slide 36 - Open vraag

Welke genen van de Neanderthaler verdubbelen de kans op een ernstig ziekteverloop van COVID-19?

Slide 37 - Open vraag

Wat is het voordeel van het evolueren naar grotere hersenen?
(meerdere antwoorden mogelijk)
A
De mens kan rechtop lopen
B
De mens kan werktuigen vervaardigen
C
De mens kan begrijpen wat er in een ander omgaat (theory of mind)
D
De mens kan een taal en cultuur ontwikkelen

Slide 38 - Quizvraag

Wat is het evolutionair voordeel van het rechtop lopen?
(meerdere antwoorden mogelijk)
A
De mens kan zich zo beter wassen.
B
De mens kan predatoren beter zien aankomen.
C
De mens kan vruchten plukken van op de grond (= minder energieverbruik).
D
De mens kan zo beter praten met elkaar.

Slide 39 - Quizvraag

Wat is het evolutionair voordeel van het ontwikkelen van een theory of mind?
A
Het kunnen samenwerken om voedsel te vinden.
B
Het kunnen lezen van gedachten van anderen.
C
Het beseffen dat de andere ook pijn heeft.

Slide 40 - Quizvraag

Hoe hebben wetenschappers het ontstaan van cultuur kunnen aantonen?
(Geef 2 voorbeelden)

Slide 41 - Open vraag

Aan welke twee onderdelen van het skelet kan je zien dat iemand rechtop kan lopen?

Slide 42 - Open vraag

Welke veranderingen onderging de kaak van de mensachtigen tijdens de evolutie? (geef 2 voorbeelden)

Slide 43 - Open vraag

Welk onderdeel van het skelet moest wijzigingen ondergaan om rechtop lopen mogelijk te maken?

Slide 44 - Open vraag

Hoe zou de mensheid evolueren bij een grote COVID-19 uitbraak zonder preventieve middelen of vaccins? (bespreek met behulp van 1 van de 4 mechanismen voor evolutie)

Slide 45 - Open vraag

Wat heb je geleerd?
(geef twee voorbeelden)

Slide 46 - Open vraag

Waarover heb je nog een vraag?

Slide 47 - Open vraag

Wat vond je interessant?

Slide 48 - Open vraag