Herhalen Thema 6: Regeling deel 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 6 Regeling en waarneming

B1 en 2: Hormonen

B3 en 4: Zenuwstelsel

Th 6 Regeling/waarneming

Thema 6 > reageren van je lichaam op veranderingen in je omgeving. Hoe wordt dit geregeld/gecommuniceerd? (B1)

Dit kan via hormonen (B1 en 2).

Of via het zenuwstelsel (B3 en 4).

B5 gaat over effectoren.

B6 en 7 gaat over sensoren.

B1: Regelkring

Normwaarde

Sensor

Controlecentrum

Effector

Terugkoppeling

Regelkring BINAS: 85D/87B

Regeling

Informatie verwerken en reageren via:

Hormonen:

• langzame
• geleidelijke processen
  
• via bloed(stelsel)

Zenuwstelsel:

• snelle
• korte processen
  
• via zenuw(stelsel)

B1 en 2: Hormonen

Hormonen zijn:

• Signaalmoleculen
• Endocriene klieren
• Hormoonreceptoren op doelwitorganen
• Hormoonconcentratie / hormoonspiegel

B1 en 2: Hormonen

Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren.

Alle hormonen met klier staan in BINAS 89A/C.

B1 en 2: Hormonen

Hormonen regelen langdurige processen zoals:

• groei (bijv. thyroxine)
• ontwikkeling (oestrogeen)
• stofwisseling (insuline)

Oefening: opdr. 4 en 5

B3 en 4: Zenuwstelsel

Verwerkt en geleidt signalen van sensoren via controlecentrum naar  effectoren.

B3 en 4: Zenuwstelsel

Sensoren behoren tot zintuigstelsel (B6).

Controlecentrum is centraal zenuwstelsel.

Effectoren zijn spieren of klieren (B5).

Indeling op anatomie

Centraal zenuwstelsel 

Verwerking impulsen

Hersenen en ruggenmerg

Perifere zenuwstelsel 

Geleiden impulsen van/naar CZS.

Sensorisch en motorisch

Complete indeling: BINAS 88B

Indeling op functie

Animale zenuwstelsel

> Bewuste reacties (en reflexen)

> Skeletspieren

Autonome zenuwstelsel

> Werking inwendige organen

Autonoom verdeeld in:

Orthosympatisch-Parasympatisch

Activiteit                     - Toestand van rust

BINAS: 88L

B3: Zenuwcellen

Om informatie van zintuigen naar CZS te geleiden zijn zenuwcellen nodig.

3 soorten:

- Gevoelszenuwcel (sensorische)

- Schakelcel

- Bewegingszenuwcel (motorische)

BINAS 88A

Leer de kenmerken: opdr. 12

Zenuwcellen in ruggenmerg

Grijze/witte stof?

Cellichamen van zenuwcellen zijn samen grijzig van kleur.

Uitlopers hebben vetcellen om zich heen ter isolatie: witte kleur.

Zenuw

Een zenuw is een bundel uitlopers van zenuwcellen.

Gevoelszenuw

Alleen uitlopers gevoelszenuwcel

Bewegingszenuw

Alleen uitlopers bewegingszenuwcel

Gemengde zenuw

Van beide uitlopers

Nog even herhalen...

Oefenopgaven:

- Regeling hormonen: opdr. 4, 5

- verschil hormoon/zenuwstelsel: opdr. 9

- kenmerken zenuwcellen: opdr. 12

- bouw ruggenmerg/hersenen opdr. 15

- Animale en autonome zenuwstelsel: opdr. 22

BINAS

Regelkringen 85D/87B

Hormoon(klieren) 89A/C

Indelingzenuwstelsel 88B

Zenuwcellen 88A

Ruggenmerg 88J

Autonoomzenuwstelsel 88L

https:

Volgende les

- Impulsgeleiding

- Bewuste en onbewuste reacties (weg impuls)

- Spieren en beweging

- Zintuigstelsel

- Oog