Reageren (hst14)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hst 14:  Reageren

Ogen

Zenuwstelsel

Hormonen

Pupil en iris

Je pupil is een opening.

In de iris zitten kringspieren en lengtespieren.

Pigment achter netvlies helpen tegen overbelichting.

Binas 87C

Werking oog

Functie oog

Je oog probeert scherp beeld op netvlies te krijgen.

Lens kan zich aanpassen: bol naar plat.

Dit gebeurt door lensbandjes.

Een vrouw zit bij kaarslicht een boek te lezen. Welke spieren van lens en van de pupil zijn samengetrokken?

1. lens: kringspieren; pupil: kringspieren
2. lens: lengtespieren; pupil: kringspieren
3. lens: kringspieren; pupil: lengtespieren
4. lens: lengtespieren; pupil: lengtespieren

Netvlies

Op het netvlies liggen 2 soorten zintuigcellen.

1. De staafjes

2. De kegeltjes 

verdeling staafjes en kegeltjes

De drie soorten kegeltjes zorgen voor kleur

Hiernaast is een deel van een netjesvlies weergegeven. Van welke kant valt het licht op het netvlies?

1. Van boven en raakt eerst staafjes en kegeltjes
2. Van onder en raakt eerst gevoelszenuwcellen
3. Van links
4. Van rechts

Zenuwstelsel

Anatomie

grote hersenen

in de hersenschors zitten de zenuw cellichamen (grijs)

primaire gebieden: daar komt de informatie binnen

secundaire gebieden: daar wordt de informatie verwerkt

Functie

BINAS

88L

overzicht van het autonome zenuwstelsel:

orthosympatisch en parasympatisch

Orthosym- patisch deel

Parasym- patisch deel

Vertering

Vechten of vluchten

Sport

Slapen

Uitscheiding (plassen)

Actief tijdens horrorfilms

Voortplanting

Hormonen

Hoe noemen we het als bij de regelkring iets wat te veel is omgebogen wordt naar iets minder?

Regelkring

Normwaarde

Sensor (zintuig)

Controlecentrum (CZS)

Effector (spier-hormoonklier)

Terugkoppeling

Regelkring BINAS: 85D/87B

Regeling

Reageren via:

Hormoonstelsel:

• langzame
• geleidelijke processen
  
• via bloed(stelsel)

Zenuwstelsel:

• snelle
• korte
  
• specifieke processen
  
• via zenuw(stelsel)

Hormonen

Hormonen zijn:

• Signaalmoleculen
• Endocriene klieren
• Hormoonreceptoren op doelwitorganen
• Hormoonconcentratie / hormoonspiegel

Hormonen

Hormonen worden gemaakt in hormoonklieren.

Alle hormonen met hormoonklier staan in BINAS 89A/C.

Regelkring insuline/glucagon

Regelkring insuline/glucagon

1. Stijgende bloedsuiker

2. productie insuline

3. reactie door doelwitorganen

4. terugkoppeling

4a. Nog meer insuline

4b. Stop productie insuline

Regelkring - Thyroxine

Regelkring - Thyroxine

Regeling groei/stofwisseling:

alle lichaamsdelen moeten meedoen

Schildkier kan Thyroxine maken.

Hypothalamus geeft opdracht.

Hypofyse is een tussenstap

Regelkring - Thyroxine

1. hypothalamus (regelcentrum)

2. productie TRH

3. TRH stimuleert hypofyse

4. productie TSH

5a. TSH stimuleert schildklier

6. schildklier maakt Thyroxine

7a. Thyroxine veroorzaakt reactie bij doelwitorganen.

(negatieve) Terugkoppeling:

5b en 7b. hormonen remmen opdrachtgever

Het glucosegehalte van het bloed van Mike stijgt. Thera noemt een paar oorzaken.

1. Mike is geschrokken.

2. Mike heeft een boterham gegeten.

3. Mike is aan het uitrusten na het sporten.

Welke oorzaak kan juist zijn?

1. alleen 1
2. alleen 2
3. 2 en 3
4. 1, 2 en 3