2. Wortels en stengels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Wortels en stengels

Leerdoelen

1. Je kunt in afbeeldingen vaatbundels, houtvaten en bastvaten benoemen en je kunt de functie van deze delen beschrijven.

2. Je kunt beschrijven hoe planten stevigheid verkrijgen.

3. Je kunt beschrijven hoe opname en transport van water en mineralen bij planten plaatsvinden en je kunt het belang hiervan voor de fotosynthese beschrijven.

Wat weet je nog?

Kleine herhaling van de basisstof 'bladeren'

Wat ontstaat er tijdens de fotosynthese?

1. licht
2. koolstofdioxide
3. water
4. zuurstof

Wat doet de plant met koolstofdioxide?

1. dit geeft de plant af aan de lucht tijdens de fotosynthese
2. dit neemt de plant op via de huidmondjes tijdens de fotosynthese
3. niets. Net als mensen kan de plant er niet van leven
4. dit slaat de plant op als reservevoedsel

Waarom kan er alleen in een plant fotosynthese plaatsvinden

Fotosynthese kan alleen in de bladgroenkorrel plaatsvinden. Bladgroenkorrels komen alleen in het blad voor

Wat is het doel van de fotosynthese?

Met fotosynthese kan de plant zijn eigen voedsel maken. Dit doet hij door van koolstofioxide en water (en licht) stoffen te maken: glucose en zuurstof

's nachts vindt er in planten fotosynthese plaats

Fotosynthese kan alleen in de bladgroenkorrel plaatsvinden, als het licht is. 's Nachts is het donker..

(behalve als je een lamp aanzet, dan is er licht en dus fotosynthese, maar dat wordt hier niet gevraagd)

1. Waar
2. Niet waar

Welk gas gaat via het huidmondje naar buiten bij fotosynthese?

1. koolzuur
2. zuurstof
3. koolstofdioxide
4. glucose

Wanneer zou een plant de huidmondjes dicht willen doen?

Welk 'orgaantje' in de plantencel is gevuld met vocht waardoor de plant stevigheid heeft?

1. Celkern
2. Bladgroenkorrel
3. Vacuole
4. Celwand

Wortels en stengels

Houtvaten en bastvaten

Wortels

Samenvatting

* Vaatbundels bestaan uit houtvaten en bastvaten

* Houtvaten vervoeren water en opgeloste mineralen van de wortels via de stengels en bladeren

* Houtvaten bestaan uit boven elkaar liggende dode houtcellen. De celwanden zijn verdikt en bestaan uit cellulose en houtstof

De cellen en de dwarswanden zijn verdwenen

* Bastvaten vervoeren vooral water en energierijke stoffen van de bladeren naar alle delen van de plant.

* Bastvaten bestaan uit boven elkaar liggende levende bastcellen. In de dwarswanden zitten openingen.

* In stengels in vaatbundels: houtvaten aan de binnenkant, bastvaten aan de buitenkant

* In bladeren in vaatbundels die in nerven liggen: houtvaten aan de bovenzijde, bastvaten aan de onderzijde

* In een stam van een boom: houtvaten aan de binnenkant, bastvaten aan de buitenkant.

Stevigheid bij planten

* Door water; hierdoor stijgt de druk van de cel tegen de celwand in bijna alle levende cellen van wortels, stengels en bladeren.

* Door de houtvaten; dikke wanden met cellulose en houtstof in wortels en stengels (vaatbundels) en in bladeren (nerven)

* Door vezels; dikke celwanden met cellulose en houtstof.

- in stengels: aan de buitenkant van de stengel of rondom de vaatbundels.

- In bladeren: rondom vaatbundels (de buitenste laag van nerven)

Opname en transport

* Wortels nemen water en mineralen op via de celwanden van de wortelharen

* Wortels, stengels en bladeren transporteren water en mineralen door houtvaten

- Vooral door zuiging van de bladeren

- Ook door worteldruk

* Het grootste deel van het opgenomen water verdampt; een klein deel wordt gebruikt bij de fotosynthese

* De mineralen worden gebruikt bij de vorming van stoffen waaruit de planten zijn opgebouwd, bijv. eiwitten

Wat gaan we doen?

Maak opdrachten B2