Anatomie 2.6.3 (2.7.2)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 18

Periode 1

Leerjaar 2

Vorige les

• Welke functies heeft ons skelet?
  
  
• Welke soorten botten zijn er?
  
  
• Wat bedoelen we met remodellering?
  
  
• Uit welke onderdelen bestaat het gewricht?
  

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Herhaling vorige les (5 min.)
3. Lesindeling en lesdoelen 
4. Herhaling skelet (20 min.)
5. Zelf aan de slag (30 min.)
6. Pathologie botten (25 min.)
   
7. Huiswerk en afsluiting (5 min.)

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

1. Uitleggen wat osteoporose inhoudt, waardoor dit veroorzaakt wordt en welke symptomen hierbij horen
2. Uitleggen wat de ziekte van Paget inhoudt, waardoor dit veroorzaakt wordt en welke symptomen hierbij horen
3. De belangrijkste oorzaken van botfracturen benoemen
4. De termen osteomyelitis en septische artritis uitleggen

Herhaling gewrichten en skelet

Met behulp van gemaakte opdracht 'Skelet om in te vullen'.

Synoviale gewrichten

gewrichtsvloeistof voedt kraakbeen, zorgt voor schokdemping en soepele beweging

Soorten gewrichten

1. Scharniergewricht: Één beweging mogelijk (elleboog)
2. Kogelgewricht: Kop en kom (heup, schoudergewricht)
3. Eivormig gewricht: Eivormige kop en kom (pols)
4. Zadelgewricht: Twee assen (duimgewricht)
5. Rolgewricht: Botten draaien om elkaar (spaakbeen/ellepijp)
6. Vlakgewricht: Botten schuiven over elkaar (schouderblad)

eivormig gewricht: ellipsoïd gewricht

Klik op titel voor voorbeelden

Puzzel synoviaal gewricht

Klik hier om de puzzel van het synoviaal gewricht te maken

Voeg hier jouw foto van de gewrichtspuzzel toe

GIMKIT

https://www.gimkit.com/join/6167fcd2d4786b002320723c 

Schedel

Ribbenkast

Wervelkolom

Schouderblad

Bovenarm

Ellepijp

Spaakbeen

Middenhandsbeentjes

Bovenbeen

Knieschijf

Scheenbeen

Kuitbeen

Middenvoetsbeentjes

Schedel

Schedel: Bestaat eigenlijk uit 2 delen

• Hersenschedel (zit om de hersenen) en aangezichtsschedel (vormt het gezicht)

Functies: 

• Beschermen hersenen en evenwichtsorgaan
• Beschermen/ondersteunen neus, mond, keel en luchtpijp
• Bepalen vorm van het hoofd
• Aanhechtingsplaats voor spieren

Schedel (2)

Achterhoofdsbeen

Voorhoofdsbeen

Wandbeen

Slaapbeen

Botten zitten aan elkaar vast door bindweefselverbinding en dit worden ook wel naden genoemd

Wervelkolom

Wervelkolom: ruggengraat

• Draagt het lichaamsgewicht
• Zorgt voor lichaamshouding
• Aanhechting van spieren (beweging, stevigheid en stabiliteit)
• Beschermt ruggenmerg en zenuwen

Tussenwervelschijven (kraakbeen): Verbinden wervels met elkaar en zorgen voor flexibiliteit

Alles wordt op zn plek gehouden met bindweefselbanden

Wervelkolom

• 7 Cervicale (hals)wervels
• 12 Thoracale (borst)wervels
• 5 Lumbale (lenden)wervels
• Heiligbeen
• Staartbeen

Kyfose, lordose en scoliose

Kyfose: bolling

Lordose: holling

Scoliose: zijkant

Draaiing zorg voor flexibiliteit en stabiliteit

Ribbenkast

Ribbenkast: Ribben en borstbeen

• Beschermen organen in borstkas en buik
• Spelen een rol bij ademhaling

Mensen hebben 12 paar ribben

• 7 paar 'echte ribben' (zitten aan borstbeen vast)
• 3 paar 'valse ribben' (zitten aan 7e rib vast)
• 2 paar 'zwevende ribben' (liggen 'los')

Osteoporose

Osteoporose: Afbraak > Aanmaak

• 'Poreuze botten' (start na je 30e levensjaar)

Risicofactoren:

• Ouderdom, te weinig beweging
• Roken en alcoholgebruik
  
• Te weinig Vitamine D en/of calcium
• Vrouwelijk geslacht (oestrogeen remt botafbraak)
• Ondergewicht (er zit oestrogeen in vet) 

Oestrogeen remt de botafbraak

Osteoporose (2)

Gevolgen: 

• Fracturen (botbreuken): Heup, pols
  - Operatie noodzakelijk: kan fataal zijn
• Inzakkingsfractuur: Wervels zakken in elkaar
  - Ouderen worden 'kleiner'

Diagnose en Preventie: Botdichtheidsonderzoek

• Veel bewegen, niet roken en niet teveel drinken
• Voldoende zonlicht, calcium(tabletten)

Ziekte van Paget

Ziekte van Paget: Osteïtis deformans

• Lokale, verstoorde opbouw en afbraak van bot (slordig)
• Vorm van bot verandert, pijn
• Verhoogde kans op botbreuken
• Vaak na 50e levensjaar

Behandeling: 

• Medicijnen om botafbraak te remmen
• Blijven bewegen

Fracturen/Botbreuken

Oorzaken:

1. Trauma: Door een ongeluk
2. Pathologisch: Osteoporose, kanker
3. 'Spontaan': Heel klein trauma/geen trauma
4. Stressfractuur: Door lang en intensief (hard)lopen

Symptomen: (Asdruk)pijn, abnormale stand van bot, zwelling, bewegingsbeperking, (meestal) zichtbaar op röntgen, CT, of MRI

Fracturen (2)

Complicaties: 

• Longembolie: vooral bij heup- of bekkenfractuur

       - Pijn bij ademen, kortademigheid -> antistolling

• Afsterving van weefsel: zuurstoftekort door zwelling

       - Steeds heviger pijn
       - Ischemie, necrose

Behandeling: spalk om botdelen op plek te houden (intern of extern)

• Duur: afhankelijk van grootte bot, locatie, ernst en leeftijd

Botinfectie

Botinfectie: Osteomyelitis

Gewrichtsinfectie: Septische artritis

• Infectie van het bot of gewricht door bacteriën
• Via bloedbaan of via open wond: denk aan
    operatie, trauma of infectie in het lichaam

Symptomen: Pijn, koorts, roodheid en zwelling

• Zo snel mogelijk antibiotica!

Huiswerk

Maken Expert College: Anatomie en Fysiologie: Botten (helemaal)