H8.2 + H8.3 deel 2 korte uitleg met quiz

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Goedemorgen!

Zet alvast je camera aan. Pak papier en pen/potlood. 

H8.2 + H8.3 Systematische namen

Link voor handige uitleg

https://maken.wikiwijs.nl/97543/Koolstofchemie#!page-3067673 

Vorige lessen

Koolwaterstoffen zijn stoffen die uit C en H atomen bestaan. 

De eenvoudigste ketens noemen we alkanen (methaan, ethaan, propaan...).

Maar je kan veel verschillende soorten ketens maken. 

Vertakt of onvertakt

Verzadigd of onverzadigd

Polymeren

Vertakt/onvertakt, verzadigd/onverzadigd

Alkanen

Alkenen

Alkenen bevatten een dubbele 

binding tussen C-atomen. 

Ze zijn dus onverzadigd. 

Bijv. etheen, propeen, buteen. 

Alkaan: 

Alkeen: 

voorbeeld verschil alkaan alkeen

Teken hexaan en hexeen

Wat is de systematische naam van deze stof?

1. Hex-2-een
2. Hex-3-een
3. Hex-4-een
4. Hex-6-een

Namen van alkenen

Bestaat hex-4-een? 

Nee, want we gebruiken altijd het kleinste aantal C-atomen. 

Hex-4-een is hetzelfde als hex-2-een. We gebruiken dus hex-2-een.  

Isomerie

Hex-3-een en hex-2-een hebben allebei de molecuulformule C₆H₁₂, maar ze hebben een andere structuurformule. 

Hex-3-een en hex-2-een zijn isomeren van elkaar. 

Isomerie

Bij isomeren geeft één molecuulformule meerdere structuurformule opties. 

Bijvoorbeeld bij buteen (C₄H₈). Dan kan de dubbele binding op twee plekken. 

Zijgroepen

We hebben al gezien dat niet alle koolwaterstoffen één rechte keten van C en H atomen zijn. 

Sommige koolwaterstoffen hebben vertakkingen. Soms zitten er ook andere atomen aan.

Dat zijn dus verschillende zijgroepen. 

Alkylen:

1C   Methyl

2C   Ethyl

3C   Propyl

Bijvoorbeeld: methylpropaan

Zijgroepen

We behandelen nu 3 soorten zijgroepen: alkylgroepen, halogenen en alcoholen. 

Als er andere atoomsoorten dan C en H in een zijgroep zitten, krijgt een koolwaterstof andere eigenschappen. Die zijgroepen noemen we dan karakteristieke groepen. 

Alkylgroepen

Vertakkingen van koolwaterstoffen noemen we alkylgroepen. 

Je moet kennen: methyl (1 C), ethyl (2 C's) en propyl (3 C's). 

De plaats van vertakkingen geven we ook 

aan met een cijfer en het aantal met een 

voorvoegsel (di, tri, tetra...). 

Bijvoorbeeld: 3-methylpentaan

Halogeenalkaan

Koolwaterstoffen met halogeenatomen als zijgroep noemen we halogeenalkanen. Voorbeelden van halogeenatomen zijn: chloor, fluor, jood, broom. Halogenen hebben een covalentie van 1. 

De plaats geven we ook aan met een cijfer

en het aantal met een 
voorvoegsel (di, tri, tetra...). 

Bijvoorbeeld: 2-chloor-1,1,1-trifluorethaan. 

Alcoholen

Alcoholen hebben de zijgroep OH. Dit geven we weer met een uitgang -ol

achter een koolwaterstofnaam. We gebruiken ook hier een cijfer voor de plek en een voorvoegsel voor het aantal. Zuurstof heeft een covalentie van 2. 

Alkanen met één OH-groep noemen we 

ook wel alkanolen. 

Bijvoorbeeld: ethanol. 

Welke zijgroepen zijn karakteristieke groepen?

1. Halogenen
2. Alkylgroepen
3. Alcoholen
4. Geen van allen

Welke zijgroep bevat deze stof?

1. Halogeen
2. Alcohol
3. Alkyl
4. Geen

Systematische namen

We weten nu de namen van de hoofdketen en alle zijtakken. 

Een samengestelde naam met de hoofdketen, zijtakken en alle cijfers en voorvoegsels noemen we een systematische naam. 

We volgen 3 stappen: 

1. Hoofdketen

2. Zijketens

3. Juiste volgorde

Quizvragen niveau 1

Geef de systematische naam van deze stof.

1. propaan-2-ol
2. 1,1-dimethylethaan
3. 2-methylpropaan
4. methylpropaan

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 1,1-dichlooretheen
2. 1,1-dichlooreth-1-een
3. 1-dichloor-eth-1-een
4. dichlooretheen

Geef de systematische naam van deze stof.

1. but-1-anol
2. butanol
3. butaan-4-ol
4. butaan-1-ol

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 1-trichloormethaan
2. 1,1,1-trichloormethaan
3. trichloormethaan
4. trichloormethanol

Quizvragen niveau 2

Deze zijn al wat lastiger...

Geef de systematische naam van deze stof.

1. heptanol
2. hept-6-aan-2-ol
3. heptaan-6-ol
4. heptaan-2-ol

Geef de systematische naam van deze stof.

1. methylethaan-1-ol
2. 2-methylpropaan-1-ol
3. 2-methylpropaan-3-ol
4. 1-methylpropaan-2-ol

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 2,1-broom-chloorethaan
2. 1-broom-2-chloorethaan
3. 1,2-broom-chloorethaan
4. 1-chloor-2-broomethaan

Geef de systematische naam van deze stof.

1. ethanol
2. etheen-1-ol
3. ethenol
4. eth-1-een-2-ol

Quizvragen niveau 3

En nu wat extra uitdaging!

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 2,3,4-trimethylpentaan
2. 1,2,3-trimethylpentaan
3. 2,3,4-dimethylhexaan
4. 1,2,3-dimethylhexaan

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 2-methyl-3-ethyloctaan
2. 4,4-diethyl-3-methyl hexaan
3. 2,3-ethyl-4-propylpentaan
4. 3-methyl-4-diethylheptaan

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 1-methyl-2-pentanol
2. hexan-3-ol
3. 5-methyl-4-pentanol
4. hexan-4-ol

Geef de systematische naam van deze stof.

1. 3-ethyl-1-broom-1,2-chloorpentaan
2. 3-methyl-4,5-dichloor-5-broomethaan
3. 1-broom-2-chloor-3-ethylbutaan
4. -1-broom-1,2-dichloor-3-methylpentaan

Huiswerk

Maak H3 af

de opgaven die je mag overslaan, staat in het huiswerk op magister.

Extra herhaling

Herhaling covalentie: https://www.youtube.com/watch?v=HKrVsI8L_XY

Herhaling soorten structuurformules: https://www.youtube.com/watch?v=yQnt1TKZh1A

Herhaling (on)vertakt, (on)verzadigd, isomerie: https://www.youtube.com/watch?v=Bl_7NZWMENU

Zie ook vorige les over H8.1 voor meer video's: 

lessonup.app/invite/h/8eBQvveCzr69kDvWq

Extra oefening

Handige website, maar je hoeft niet alles hiervan te kennen: https://www.org.uva.nl/e-klassenpreview/SCH-ORGA/4_naamgeving.html

Systematische naamgeving deel 1: https://www.youtube.com/watch?v=Vr9t6zwqUpU

Systematische naamgeving deel 2: https://www.youtube.com/watch?v=Gd_2wR5PxXM

Systematische naamgeving deel 3: https://www.youtube.com/watch?v=VUZnHWiRYjs

Systematische naamgeving deel 4: https://www.youtube.com/watch?v=6YGqWoy0p2g

Extra video alkanen, alkenen (en alkynen): https://www.youtube.com/watch?v=6MxLXCDwnGE

Halogeenalkanen: https://www.youtube.com/watch?v=XSCmGuRUj4I

Alcoholen: https://www.youtube.com/watch?v=tb5V2JIe-IU