2ha Lezen H5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Neem plaats.

Pak alvast je boek (140-141) en je schrift.

Lezen H5

blz. 140-145

Kritisch lezen (betrouwbaarheid en objectiviteit)

Vandaag

• Extra uitleg Lezen H5 .
• Opdracht 5 maken en nakijken.

Lesdoelen

• Je weet wat kritisch lezen inhoudt
• Je kunt door kritisch te lezen beoordelen of een tekst objectief of betrouwbaar is.

Leesstrategieën

Vorig jaar heb je een aantal leesstrategieën geleerd. In dit hoofdstuk komt er eentje bij, namelijk kritisch lezen.

Op de volgende slide vind je een overzicht van de leesstrategieën en hun lesdoelen.

Vorig jaar heb je een aantal leesstrategieën geleerd. In dit hoofdstuk komt er eentje bij, namelijk kritisch lezen.

Op de volgende slide vind je een overzicht van de leesstrategieën en hun lesdoelen.

Leesstrategieën

Strategie   

Zoekend lezen  

Oriënterend lezen

Globaal lezen 

Precies lezen

Studerend lezen  

Kritisch lezen     

Leesdoel      

 Informatie opzoeken

Eerste indruk krijgen van een tekst

Hoofdzaken uit tekst halen

Tekst helemaal begrijpen

Tekst leren

 Tekst beoordelen; waar/compleet

Als je een tekst kritisch leest, ga je na of de feiten in de tekst kloppen en correct zijn. Soms ga je hiervoor extra informatie opzoeken op het internet of in andere teksten.

 

Je kunt ook beelden kritisch bekijken: reclameboodschappen, bijvoorbeeld. 

Kritisch lezen

Betrouwbaar

Via televisie, radio, kranten, tijdschriften en vooral internet kun je snel en makkelijk informatie vinden. Maar die informatie is niet altijd betrouwbaar.  

Soms klopt de informatie niet, doordat de auteur niet deskundig genoeg is. Ook kan de informatie in een tekst verouderd zijn. Zo is een artikel van vijf jaar geleden over elektrische auto’s inmiddels al lang ingehaald door nieuwe ontwikkelingen. 

Objectief

Verder kan het voorkomen dat een tekst niet objectief is of dat er informatie wordt weggelaten, omdat de auteur daar belang bij heeft. Denk aan artikelen in roddelbladen of reclamefolders. In een advertentie voor ijsjes staat bijvoorbeeld ‘als beste getest’, maar er wordt niet vermeld dat aan de test maar een paar mensen meededen en dat het verschil met andere ijsjes minimaal was. 

Objectief

Objectiviteit zijn feiten, zij staan los van een mening en zijn dus ook onpartijdig. Dingen die je op school leert zoals formules zijn objectief.

Waar let je (onder andere) op bij kritisch lezen?

1. De naam van de auteur.
2. Het jaartal van de tekst.
3. De afbeeldingen in de tekst.
4. Het lettertype.

Welk medium is altijd betrouwbaar qua nieuws?

1. Internet
2. Radio
3. Kranten
4. Alle antwoorden zijn fout

Geloof niet alles wat je leest!

Kritisch lezen is in deze tijd, waarin we overspoeld worden met informatie, een ontzettend belangrijke vaardigheid. Door kritisch te kijken naar beweringen van anderen, loop je minder het gevaar gemanipuleerd te worden. Ook helpt het je beslissingen te nemen op basis van feiten en niet op zaken die gewoonweg niet waar zijn.

Waarom maken mensen nepnieuws?

In Nederland wordt vooral nepnieuws verspreid om geld te verdienen. Hoe meer mensen op een artikel klikken, hoe meer geld de makers krijgen vanwege de getoonde advertenties. 

Een pakkende, sensationele kop levert vaak veel ‘clicks’ op. En dus veel geld. Ook maken mensen bewust nepnieuws om meningen te beïnvloeden, bijvoorbeeld in de aanloop naar verkiezingen.

Waarom geloven we nepnieuws?

Door de vluchtigheid van sociale media is het niet altijd gemakkelijk om kritisch te kijken naar informatie. Als we een bericht zien hebben we daar gelijk onbewust een oordeel over. We zien direct of het interessant is. En ook oordelen we snel of iets waar is of niet.

Checklist

Is de auteur deskundig en onpartijdig?

Wat is de bron van de tekst? (een belangrijke krant of een folder?)

Wie geeft er een interview en waarom? Komen er voor- en tegenstanders aan het woord?

Is de informatie in de tekst niet verouderd/nog actueel?

Klopt het wat de auteur zegt? Laat hij geen belangrijke dingen weg?

Gebruikt de auteur vooral sterke argumenten (vooral feiten) of kun je er makkelijk iets tegen inbrengen?

Lees de tekst en
maak vraag 1 tm 12.

H5 Opdracht 5

Lesdoelen

• Je weet wat kritisch lezen inhoudt
• Je kunt door kritisch te lezen beoordelen of een tekst objectief of betrouwbaar is.

www.bnnvara.nl

Op de volgende slides vind je opdracht 1 uit je boek (blz. 140). 

Vul jouw antwoorden op de volgende slides in.

Deze opdracht hoef je straks dus niet meer in je boek te maken.

H5 Opdracht 1

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

1. een verhaal over een bekend voetbalechtpaar in Story

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

2. een artikel over slaapproblemen in Quest

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

3. een artikel over tablets op www.consumentenbond.nl

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

4. een patiëntfolder van een academisch ziekenhuis over allergieën

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

5. een interview met de directeur van een bedrijf in een bedrijfsblad

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

6. reclame voor een trilplaattrainer op www.telsell.com

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

7. een tekst over de inhoud van een boek op de achterkant van het boek.

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Is de tekst betrouwbaar of niet betrouwbaar?

8. een tekst over een afslankmiddel in een folder van de drogist

1. betrouwbaar
2. niet betrouwbaar

Opdracht 2

Maak tweetallen

Zoek een artikel of bericht op je iPad (nep of echt).

De rest van de klas gaat straks vertellen of het bericht betrouwbaar is of niet.

Als je een tekst kritisch leest, ga je na of de feiten in de tekst kloppen en correct zijn. Soms ga je hiervoor extra informatie opzoeken op het internet of in andere teksten.

 

Je kunt ook beelden kritisch bekijken: reclameboodschappen, bijvoorbeeld. 

Kritisch lezen

Lesdoelen

• Je weet wat kritisch lezen inhoudt
• Je kunt door kritisch te lezen beoordelen of een tekst objectief of betrouwbaar is.