5H Eindexamentraining Framing en figuurlijk taalgebruik

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Framing

Planning en lesdoelen

1. Introductie FRAMING
   
2. Theorie
3. Figuurlijk taalgebruik of beeldspraak

Lesdoelen:

1. Jullie weten wat framing is.
2. Jullie weten hoe media beïnvloeden.

EXAMEN

Een voorbeeld van een vraag is: 

In een tekst kan een standpunt versterkt doorklinken in de woordkeuze.

  Citeer drie woorden of woordgroepen uit de alinea’s 6 tot en met 8 waarin afkeuring van het gedrag van de leidinggevende ten opzichte van zijn ondergeschikten doorklinkt.

De Volkskrant is volgens mij...

1. altijd subjectief
2. altijd objectief
3. vaker subjectief dan objectief
4. vaker objectief dan subjectief

De krant of het nieuws dat ik lees is objectief.
(volledig eens=100)

-1100

welke synoniemen ken je voor het werkwoord ETEN?

Geef hier aan welke woorden welke connotatie hebben: welk gevoel geven ze mee? Wat is de boodschap over de auteur/ hoe wordt iemands mening gevormd door de woordkeuze

Framing

Het zodanig presenteren van een onderwerp dat de ontvangers die (positieve of negatieve) wijze van denken overnemen.

(on)bewuste beïnvloeding

frikandel

kadaverstaaf

slechts 10% vet

nu 90% vetvrij

het glas halfvol

het glas halfleeg?

gewasbeschermingsmiddelen  

je roes uitslapen 

een powernap doe

landbouwgif

Framing

Plofkip
Kliklijn
Tsunami van vluchtelingen

Schamele fooi

Na deze campagne ging ook de laatste supermarktketen overstag 

om alleen nog 'Beter-Leven' kip te verkopen 

1. 80% Minder vet?
2. 20% vet?

Middelvinger?

1. Ja
2. Nee

Framing

• Jullie zagen net voorbeelden van framing
• Maar wat is framing dan precies?

Framing

• Beïnvloedingstechniek
• Het blijft hangen, klinkt logisch
• Speelt in op gevoelens (die spelen in de samenleving)
• Vereenvoudiging van de werkelijkheid
• Het verloopt via taal en beelden
  

Het meegeven van een bepaald kader aan een boodschap

Waarom framen we?

• Frames blijven lekker hangen
• Betere verkoopcijfers
• Imago Bijv. McDonald’s logo>> rode achtergrond vervangen door groen (groen associëren mensen met gezond en duurzaam). Zo hoopt McDonald’s een ander imago te creëren.  
  
• Afkraken van tegenpartij in politiek. 

Het wordt veel gebruikt door:

• Politici
• Media
• Eetwarenindustrie
• Reclame
  

Medelijden

Veel ophef over deze foto/ video

Klimaatverandering? Misschien was de beer wel ziek

Figuurlijk taalgebruik in het examen

Het gaat om manipulatie van de lezer door bepaalde woordkeuze:

• Welke sturing wil de schrijver geven aan het onderwerp
• Is de beeldspraak adequaat of juist manipulatief?

Voorbeelden:

• De beeldspraak is wel/niet geslaagd, want ...
• Typeer de schrijfstijl (neutraal/ zakelijk/ objectief/ persoonlijk/ subjectief/ bombastisch/ overdreven/ beeldend

Framing zet een auteur dus in om de lezer te beïnvloeden. Figuurlijk taalgebruik kan daarbij helpen

Bijv. door het gebruik van beeldspraak, spot en ironie. 

Aan jou als lezer de taak om te bepalen hoe de auteur jou probeert te sturen door middel van figuurlijk taalgebruik.

Voorbeeld van een vraag:

Geef aan of je de beeldspraak in bovenstaand citaat geslaagd of minder geslaagd vindt en leg je antwoord uit.  

Figuurlijk taalgebruik kan onder meer gebruikt worden om de aandacht van de lezer te trekken 

Welke drie andere effecten van figuurlijk taalgebruik heeft de schrijver van bron 1 waarschijnlijk beoogd?  

Kies uit onderstaande effecten

Oefenset havo 3

Hitte maken, Vuurwerkverbod, Scheiding landbouw-natuur, Curlingouders 

Hitte maken
Vraag 1
(figuurlijk taalgebruik)

Antwoord Vraag 1

maximumscore 1

De kern van een goed antwoord is:

twee van de volgende:

 (Het geloof is …nog niet) “uitgedoofd” (regels 1-3)

 “kernachtig (verwoorde)” (regels 4-5)

 “een klimaat van ontkenning” (regels 8-9)

 “straal (naast zitten)” (regels 20-21)

Beoordeel de spelling.

Hitte maken
Vraag 4
(figuurlijk taalgebruik)

Antwoord Vraag 4 

4 maximumscore 2

De kern van een goed antwoord is:

• De woordspeling is dat wordt gesproken van “hitte maken” in plaats van

nucleaire energieopwekking / energie opwekken met kerncentrales 1

• (De lezer kan hiermee beïnvloed worden) doordat hiermee wordt

gesuggereerd dat kernenergie juist voor meer opwarming van de aarde

zorgt / dat kernenergie niet gaat helpen tegen opwarming van de aarde /

dat er verhitte debatten over het thema kernenergie worden gevoerd. 1

Beoordeel de spelling en grammatica.

SCheiding landbouw-natuur
Vraag 7
LET OP HET AANTAL WOORDEN!

Antwoord Vraag 7 (framing)

maximumscore 1

De kern van een goed antwoord is:

Dit woordgebruik versterkt zijn negatieve houding tegenover biologische landbouw.

Maximumlengte van het antwoord: 15 woorden.

Beoordeel de spelling en grammatica.

Scheiding landbouw-natuur Vraag 8

Antwoord vraag 8

maximumscore 1

De kern van een goed antwoord is:

(Het effect hiervan is) dat intensieve landbouw als een goede oplossing voor de toekomst wordt gepresenteerd / dat intensieve landbouw als een betere oplossing wordt neergezet dan biologische landbouw.

Beoordeel de spelling.

Curlingouders Vraag 9

Antwoord Vraag 9

maximumscore 2

De kern van een goed antwoord is:

Fokke zou Jenne zelf het opstel moeten laten schrijven /

de gelegenheid moeten geven fouten te maken 1

en moeten steunen als het onvoldoende is / als het niet goed gaat. 1

Beoordeel de spelling en grammatica.

Curlingouders Vraag 10

Antwoord vraag 10

maximumscore 1

De kern van een goed antwoord is:

Het gevolg is dat kinderen alleen zijn voorbereid op een leven zonder

hindernissen/tegenslagen. / dat kinderen niet zijn voorbereid op een leven

met hindernissen/tegenslagen. / dat kinderen het later moeilijk krijgen als

ze zonder hun ouders problemen moeten oplossen.

Maximumlengte van het antwoord: 20 woorden.

Beoordeel de spelling en grammatica.

Curlingouders Vraag 11

Antwoord Vraag 11

maximumscore 1

De kern van een goed antwoord is:

Curling-opvoeden is geen goed idee. / Ouders moeten hun kinderen

minder beschermen tegen vervelende dingen. / Ouders moeten hun

kinderen gewoon vervelende dingen laten meemaken.

Beoordeel de spelling en grammatica.

Curlingouders Vraag 12

Antwoord Vraag 12

maximumscore 1

De kern van een goed antwoord is:

een van de volgende:

 Ouders moeten hun kinderen steunen.

 Ouders moeten hun kinderen zelfvertrouwen geven.

 Ouders moeten een netwerk om hun kinderen vormen.

 Ouders moeten zelf (kleine) tegenslagen voor hun kind veroorzaken.

Beoordeel de spelling en grammatica.

Wat kun je zeggen over de tekstdoelen? 

• Informeren
• ➡️ objectief/ uitleg / tekstboek
• Beschouwen 
• ➡️ overwegend objectief / opiniëren / meerdere kanten van het 'verhaal' (voor- en tegenstanders) / publiek zelf een mening laten vormen
• Betogen
• ➡️ subjectief / schrijver geeft mening/ publiek overtuigen met argumenten
• Activeren
• ➡️ subjectief / aanzetten tot 'handelen' / overtuigen / mening geven
• Amuseren
• (meestal niet hoofddoel in schoolteksten maar wel belangrijk)