11.5 Bouw van het heelal

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Verklaring zwarte lijntjes spectrum

• Elke schil heeft vaste energie
• Bij elk sprongetje hoort dus                                                                        een vaste golflengte. 

Deze les

Planning:

- Herhaling + uitleg 11.4 en 11.5

Leerdoelen:

- Rekenen  met nieuwe eenheden voor afstand.

- Het juist kunnen interpreteren van Binas tabel 32

Even wat feitjes met tabel 32F

misselijk makende natuurkunde 

Eenheden voor afstand

Een astronomische eenheid is de afstand van de zon naar de aarde.

Een lichtjaar is de aftand die het licht aflegt in één jaar.

Bereken deze afstand en check met Binas tabel 5

 

1 AE=1,49698⋅10​11​​ m

Oefenvraagje

Zoek in Binas op de afstand van 'ons' tot aan Sirius A (tabel 32B).

a. Reken deze afstand om naar AE.

b. Reken deze afstand om naar lichtjaar.

De snelste rakketten kunnen op dit moment ongeveer 60.000 km/h. 

c. Hoe lang duurt het in jaren voordat we bij sirius A zijn?

Deze les

Planning:

- Afronden 11.5 en daarmee H11 en tevens de laatste nieuwe stof snif snif.

Leerdoel:

- Het begrijpen van het doppler effect. 

- De wet van Hubble

In het heelal is sprake van rood en blauw verschuiving van het spectrum. Hoe kan dat? Wat gebeurt er dan?

Dopplereffect, hoe zat her ook alweer?

Doppler effect

Ster beweegt naar je toe = blauw verschuiving

Ster beweegt van je af = rood verschuiving

Hoe sneller = hoe meer verschuiving

Uitdijing van het heelal

Hubble constateerde: 

1.  Aan alle kanten rood verschuiving -> sterren bewegen  van ons af. (dat wil niet zeggen dat sterrenstelsels niet naar elkaar toe  kunnen bewegen!

2. Roodverschuiving neemt recht evenredig toe met de afstand -> snelheid van sterren neemt recht evenredig toe met de afstand.

- v_rad = H_0*r 

- H₀ =2,28*10^-18 

​s⋅m​​m​​

Even wat leuke feitjes geen stof :-)

- Onze zon is op de helft van zijn leeftijd.

- Hij is nu zo'n 4,6 miljard jaar oud. Heeft nog 5,5 miljard jaar te 'leven'. 

- Het eindig met één grote vuurwerkshow joehoe.

- Aarde ongeveer 4,3 miljard jaar.

- Verder fuseren wij over 2,5 miljard jaar met een andere Melkweg, de Andromedanevel. 

Newtons derde wet