11.3

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Wat doen we vandaag? 

-Uitleg bij 11.3

-vragen maken in Lesson-up

Leerdoelen:

Onderlinge beweging van sterren

1. afstanden: meten van afstanden

2. snelheid: 2 soorten, meten van snelheid

3. bijproduct: leeftijd van het heelal

Bedenk een methode om de afstand tot een ster te meten.

1. Afstand

Parallaxmethode

R = 1 AE

phi in boogseconde

D in parsec (als phi = 1 boogseconde, dan D = 1 parsec)

hoek is 5 boogsec.

Afstand D (in parsec?)

2. Snelheid 

Snelheden zijn vectoren. Die kun je:

-samenvoegen

-ontbinden

+radiale snelheid

+tangentiele snelheid

Vrad = ?

01:09

Dopler effect

"It’s the apparent change in the frequency of a wave caused by relative motion between the source of the wave and the observer."

01:45

Wat gebeurt met het spectrum van een ster als deze van je af beweegt?

Paralaxhoek is 5 boogminuten. Bereken de afstand tot de ster in meters.

- vtan = 10 m/s, vrad = 20 m/s, bereken v en hoek tov de radiaal
- v = 100 m/s, 30 graden naar je toe. Bereken vtan en vrad
- bereken de verschuiving van groen licht (550 nm) als de Vrad = 1,5*10^7 m/s

Door het dopplereffect neemt de waargenomen golflengte voor een bewegende golfbron toe. Wanneer de ster van ons af beweegt spreken we over...

1. Blauw verschuiving
2. Infrarood
3. Rood verschuiving
4. Ioniserende straling

Parsec is een maat voor een hoek

1. Juist
2. Onjuist

De tangentiële snelheid is de component van de snelheid...

1. ...loodrecht op de verbindingslijn van de ster naar de aarde
2. ...evenwijdig aan de verbindingslijn van de ster naar de aarde
3. In de richting van de verbindigslijn tot de aarde

Huiswerk

Helft van paragraaf 11.3 (oneven)

Wat doen we deze les?

- Herhalen dopler effect, blauw-/roodverschuiving tangentiele snelheid

 - Uitleg over wet hubble

Snelheid ontbinden in factoren

v_rad

v_ster

v_tan

Bij een ster die van ons af beweegt treed blauwverschuiving op

1. Juist
2. Onjuist

- vtan = 10 m/s, vrad = 20 m/s, bereken v en hoek tov de radiaal
- v = 100 m/s, 30 graden naar je toe. Bereken vtan en vrad
- bereken de verschuiving van groen licht (550 nm) als de Vrad = 1,5*10^7 m/s

Dopplereffect, hoe zat her ook alweer?

Uitdijing van het heelal

Hubble constateerde: 

1.  Aan alle kanten rood verschuiving -> sterren bewegen  van ons af.

2. Roodverschuiving neemt recht evenredig toe met de afstand -> snelheid van sterren neemt recht evenredig toe met de afstand.

- v_rad = H_0*r 

- H₀ =2,28*10^-18 s^-1

Huiswerk

Oneven opgave paragraaf 11.3