§2.3 les 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen vandaag? 

- Welkom! 

- Afmaken nakijken §2.2

- Uitleg §2.3

- Aan de slag!

- Afsluiting

Vraag 3

A) 1. Kiesrecht, invloed

     2. vrijheid

B) 1. De demonstraties in Amsterdam en Den Haag

     2. Koning Willem II vroeg Thorbecke om een nieuwe grondwet te schrijven. 

Vraag 4

Vraag 6 

• 1. Mannen, 1848, 1917
  
• 2. vrouwen, 1919
  
• 3. regering, parlement, algemeen
  

Paragraaf 2.3 Politiek en samenleving

Leven en werken in armoede

• Arbeiders in de 19e eeuw hadden slechte werk-en leefomstandigheden.
• Mensen werkten hele lange dagen voor weinig loon
• Fabrieken maakten gebruik van kinderarbeid.
• Door schrijvers uit deze periode kwam er steeds meer aandacht voor de slechte werk- en leefomstandigheden.
• Ze noemden het de sociale kwestie.

Er ontstaan fabrieken

Arme gezinnen in een arbeidershuisje bij de fabriek

Woonomstandigheden

• Slechte woningen (snel gebouwd)

• Panden die niet als woning zijn bedoeld (zoals   kelderwoningen).

• Dichtbij fabrieken met hun rokende schoorstenen.

• Slechte hygiëne, riolering en watervoorzieining.

Arbeidsomstandigheden

• Saai door arbeidsdeling/lopende band).
  

• Lange werkdagen (14 uur per dag).
• Gevaarlijk

• Geen enkel recht, ook geen stakingsrecht.

• Lage lonen (bij fouten: loon inhouden).

Kinderarbeid

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan.

• Vrouwen en kinderen zijn goedkoper dan mannen.

• Kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines.

Als iemand langdurig ziek wordt, hoe komt hij dan aan geld in Nederland?

Sociale kwestie & Sociale wetten

• Sociale wetten: wetten voor steun aan mensen die niet goed voor zichzelf konden zorgen. 
  

Samuel

van

Houten

Streven naar gelijkheid

• Sociale wetten om wat aan het armoedeprobleem te doen
• Kinderwetje Samuel van Houten
• 1901 Leerplichtwet. Kinderen onder de 12 jaar naar school. 

Kinderwetje van Van Houten

Wet waarbij het verboden werd om kinderen tot 12 jaar te laten werken in de fabrieken en werkplaatsen. De kinderen mochten wel in de landbouw werken.

Socialisten streven naar gelijkheid

• Socialisten kwamen op voor de arbeiders.
• Streefden naar gelijkheid (arm en rijk verschillen verdwijnen)
• Fabrieksarbeiders door fabriekseigenaren uitgebuit. (arbeidersklasse tegenover bezittende klasse) 

Aan de slag! 

- Maak van §2.3, vraag 1-3-4-6-7, op blz. 44-47 in je boek. 

• Huiswerk voor woensdag 24 november: 
  
• §2.3, vraag 1-2-4-6-7
  

Veranderingen in het onderwijs

• Godsdienstvrijheid, ook op scholen. 
• Maar christenen moesten hun eigen scholen betalen.
• Confessionelen --> katholieken en protestanten wilden geld voor christelijke scholen (schoolstrijd)

Confessionelen zijn christenen. Mensen die bij de Rooms-katholieke of Protestantse kerk horen.

Rooms-katholieke school

Protestantse school

Eerste politieke partij

Abraham Kuyper richtte de eerste politieke partij op  :Christelijke partij.

Samen met de katholieken hadden zij vanaf 1901 de meerderheid in het parlement

De positie van vrouwen

• 19e eeuw: vrouwen veel minder rechten dan mannen
• Vanaf 1870 gingen vrouwen zich hier tegen verzetten 
• Emancipatie --> gelijke rechten
• Vrouwen die streden voor vrouwenrechten --> feministen
• Idealen feministen: onderwijs voor vrouwen en kiesrecht voor vrouwen