3.3 De Volksrepubliek China

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

3.3 De Volksrepubliek China

Leidende vraag:

Waardoor heeft de Volksrepubliek zich kunnen ontwikkelen tot een grootmacht (1949-2001)?

Een communistische staat

- Machtsovername CCP in 1949

- Start opbouw communistische samenleving

- Belangrijk: klassenstrijd

- bezittende klasse heropgevoed/ onschadelijk worden gemaakt

- Onder Mao opbouw totalitaire staat

- Alle partijen (behalve CCP) verboden

- Hij wilde contrarevolutionairen uit de weg ruimen

- Met intensieve propaganda en massacampagnes steun boeren afgedwongen

- 'Gedachtenhervorming door Arbeid'-programma's en strafkampen voor bourgeoisie

- Hierdoor communistische ideologie beter begrijpen

- Grote landhervormingen 1950 om boeren voor zich te winnen

- Rijke boeren en grootgrondbezitters werden onteigend

- Boerenbevolking aangemoedigd dorpsgenoten te beschuldigen van machtsmisbruik en uitbuiting

- Gevangenschap, dwangarbeid, doodstraf

- Tussen 1950-1952 circa 1 miljoen mensen hierdoor overleden

- Veel grootgrond bezitters aanhang KMT

- Met landhervormingen probeerden de communisten af te rekenen met belangrijkste groep tegenstanders

Industrialisatie

- Mao wilde China industriële supermacht

- Infrastructuur verbeterd

- Om industrialisatieplannen te realiseren in 1953 het Eerste Vijfjarenplan

- Fabrieken werden genationaliseerd

- China steun van de SU

- 1950 vriendschapsverdrag

- Na 5 jaar CCP balans opmaken

- Geplande industriële groei ruimschoots gehaald

- CCP hiermee propaganderen 

- Levensstandaard voor boeren en arbeiders ondanks succes in groei niet verbeterd

De Grote Sprong voorwaarts

- Na eerste Vijfjaren plan weer tijd voor massacampagne

- 1958 Grote Sprong Voorwaarts geïntroduceerd (lopen op twee benen)

- Eerste Vijfjaren plan gericht op industrie 

- Dit keer wilde Mao de boeren het landbouwwerk laten combineren met industriële productie

- Daarvoor was de vorming van gecollectiviseerde landbouwbedrijven noodzakelijk (samenvoegen van particuliere landbouwbedrijven tot grote staatsbedrijven)

- Op deze volkscommunes (organisatorische eenheid op het platteland, waarbinnen boeren op staatsbedrijven werkzaamheden verrichten) leefden duizenden boeren samen

- In eerste instantie leek Grote Sprong voorwaarts succesvol

- Maar kwaliteit was erg slecht van staal 

- Landbouwproductie nam ook af

- Overheid stelde onhaalbare productiedoelen

- Tussen 1958 en 1962 stierven naar schatting dertig miljoen Chinezen door gevolgen hiervan (droogte en hongersnood)

- Kannibalisme, ratten gegeten

- Veel criminaliteit en ontwrichting economie

- Omdat CCP geen tegenspraak duldde, werd Grote Sprong voorwaarts niet kritisch besproken

Gewijzigde koers

- Mislukking GSV werd gezien als persoonlijke nederlaag Mao

- In de top CCP ontstond machtsstrijd

- Interne verdeeldheid: wel doorgaan met ideologie Mao/ ideologie tijdelijk minder streng om hongersnood en eco crisis zsm aan te pakken

- Deze verdeeldheid leidde tot het terugtrekken van Mao als president in (bleef wel voorzitter CCP)

Tweede deel 3.3 De Volksrepubliek China

Leidende vraag:

Waardoor heeft de Volksrepubliek zich kunnen ontwikkelen tot een grootmacht (1949-2001)?

Culturele Revolutie

- Na aftreden Mao, Deng Xiaoping en Liu Shaoqi de macht China

- Gematigde communistische koers

- Dit was in strijd met ware communistische ideologie

- Alles voor de communistische tijd moest vernietigd worden 

- 1966 lanceerde Mao achter de schermen nieuwe massacampagne

- Onder scholieren en studenten grote ontevredenheid: kinderen partijleiders werden bevoordeeld bij keuze studie of school

- Aanhanger Mao (Lin Biao) stelde een boekje vol citaten van Mao op: Rode Boekje

- Samen met een op jongeren gerichte propagandacampagne zorgden de citaten ervoor dat de Chinese jeugd gemobiliseerd werd om te vechten voor Culturele Revolutie

- Deze studenten (Rode Gardisten) trokken door hele land om maoïsme te verspreiden en alles voor communistische tijd te vernietigen

- Tussen 1966 en 1969 trok door heel China een golf van Rode Terreur, gericht tegen alle denkbare vormen van revionisme (stroming waarvan de aanhangers bepaalde opvattingen en zienswijzen willen herzien)

Totale chaos

- Mao wakkerde beweging aan door tijdens massabijeenkomsten in Beijing miljoenen jongeren toe te spreken en op te zwepen

- Mao's machtspositie werd door Culturele Revolutie weer aanzienlijk versterkt, maar Rode Gardisten ontwrichten samenleving: veel slachtoffers

- Situatie was onhoudbaar en Mao besloot het leger in te zetten om de orde te herstellen

- Rode Gardisten werden verbannen naar platteland

Buitenlandse politiek

- Bij stichting Volksrepubliek China 1949 beheerst de Koude Oorlog de internationale verhoudingen

- Veel Westerse landen weigeren China te erkennen

- Verhouding tussen SU en China goed tot Chroesjtsjov 

- Chroesjtsjov wilde vreedzame co-existentie maar volgens Mao kon dit niet met het streven naar communistische wereldrevolutie

- Er ontstond een breuk tussen beide communistische landen

- China zocht daarom in jaren 70 meer toenadering bij VS

- VS zat middenin Vietnam oorlog en kon steun China goed gebruiken voor 'Peace with Honour'

Vier Moderniseringen

- In 1976 overleed Mao

- Deng Xiaoping leider CCP

- Hij wilde definitief breken met gedachtegoed Culturele Revolutie

- Om welvaart in China t e vergroten, moest China volgens Deng Xiaoping Vier Moderniseringen ondergaan:

1. Defensie moest worden versterkt

2. Landbouw moest worden hervormd (boeren zelf laten bepalen welke gewassen)

3. De wetenschap en onderwijs moesten worden verbeterd

4. In de industrie moest minder staatsplanning plaatsvinden en moest meer verantwoordelijkheid aan de bedrijven worden gegeven

- Chinezen mochten voortaan particuliere bedrijfjes stichten

- Door deze Open-Deur-Politiek nam zowel de import als de export toe

- Economische hervormingen van Xiaoping waren zeer succesvol

- Veel boeren van platteland naar stad voor werk (urbanisering)

Liberalisering en communisme

- Liberalisering van Xiaoping gold alleen economisch gebied

- In politiek liberalisering geen sprake

- Voorstanders pleitten voor vrije verkiezingen en vrijheid van meningsuiting

- Maar hen werd het zwijgen opgelegd

- Dieptepunt waws reactie op demonstraties op het Plein van de Hemelse Vrede in Bejing (Tankman)

- Na onderlijden Deng Xiaoing, Jiang Zeming opvolger

- Ook hij legde nadruk op economische groei

- Langzaam schoof CCP haar beleid naar kapitalisme

- Relatie tussen westen en China verbeterde 

- Symbolisch: overdracht Hong Kong aan China 1997

- China groeit langzaam uit tot wereldmacht

- Communistisch bewind met kapitalistische trekjes, maar China denkt en handelt niet democratisch

- Op gebied democratisering en mensenrechtensituatie bestaan nog steeds grote verschillen tussen westen en China

Dat was het! 

Opdracht

Wat: Chronologie opdracht

Hoe: In viertallen

Tijd: 10-15 minuten

Hulp: Gebruik boekje of steek je hand op

Klaar: Steek je hand op

Leidende vraag:

Waardoor heeft de Volksrepubliek zich kunnen ontwikkelen tot een grootmacht (1949-2001)?

Volgende week: herhaling stof en laatste vragen