30 september

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat doen we vandaag?

• Modus en these.
• Overige vragen grammatica?
• Bespreken 13A, af.
• Bespreken 13B?
• Vertalen 13B af.

Modi

Nee.... modi, geen mode...

Modi

• Het Latijnse werkwoord heeft naast een tijd ook een modus of wijze:
• Infinitivus (onbepaalde wijs) 
• Indicativus (aantonende wijs)
• Imperativus (gebiedende wijs)
• Conjunctivus (aanvoegende wijs) 
• Participium (deelwoord)

Modus: infinitivus

• De infinitivus is het hele werkwoord
• We noemen dit ook wel de onbepaalde wijs
• Twee tijden: infinitivus praesens en infintivus perfectum

Indicativus

• Aantonende wijs
• Geeft de handeling aan die gedaan wordt
• Deze komt voor in hoofdzinnen en bijzinnen

Indicativus in de bijzin

• Bijwoordelijke bijzin:
• - reden voor iets wat in de hoofdzin wordt gezegd
• - tijdstip: voor, tijdens of na de hoofdzin
• cum + indicativus: toen, wanneer
• ut  + indicativus: zodra, zoals

Indicativus in de bijzin

• Bijvoeglijke bijzin:
  
• Verwijst naar één zelfstandig naamwoord in de hoofdzin
• Indien ingeleid door qui: relatieve of betrekkelijke bijzin

Imperativus

• gebiedende wijs:
• je geeft een opdracht of bevel
• twee vormen: enkelvoud en meervoud

Conjunctivus

• De conjunctivus geeft meestal aan: 
• aarzelingen, vervulbare wensen, onvervulbare wensen, mogelijkheden, aansporingen en vriendelijke bevelen. 
• De conjunctivus komt voor in de hoofdzin en de bijzin.

Conjunctivus in de bijzin

• Conjunctivus + ut: 
• doel (opdat) of gevolg (zodat)
• 
  
• Conjunctivus + cum: 
• toen/nadat, omdat of hoewel. 

Participium: PPP

Het participium perfectum passivum kan je het beste vergelijken met een voltooid deelwoord.
Het kan dus ook bijvoeglijk worden gebruikt (en gedraagt zich in het Latijn als een bijvoeglijk naamwoord).

Voorbeeld:

De Romeinen zijn geslagen. 

De geslagen Romeinen. 

These

Is het onderwerp degene die het doet 

of

is het onderwerp degene die het ondergaat?

Activum

Het onderwerp is de handelende persoon. 

De persoonsvorm is actief en geeft de actie aan die uitgevoerd wordt. 

Bijvoorbeeld: 
Obelix slaat de Romein. 

Passivum

Het onderwerp ondergaat  lijdzaam de handeling. 

De persoonsvorm is passief.

De handelense persoon kan weergegeven worden door
a(b) + ablativus.

Voorbeeld: 

De Romeinen worden geslagen.

Andere vragen grammatica?

Duo homines, unus fallax et alter verax, iter simul agebant.

Et cum ambularent, venerunt in provinciam simiarum.

Quos ut vidit una ex multitudine simiarum,

ipse qui prior esse videbatur,
iussit eos teneri,

ut interrogaret
quid de illo homines dicerent.

Iussitque omnes sibi similes adstare ante se ordine longo, dextra laevaque, et sibi sedile parari;

sicut viderat imperatorem aliquando, taliter sibi adstare fecit.

Iubentur homines adduci in medio.

Ait maior: Quis sum ego?

Fallax dixit: Tu es imperator.

Iterum interrogat:

Et isti quos vides ante me stare?

Respondit:

Hi sunt comites tui, primicerii, campidoctores, militares officii.

Et quia mendacio laudatus est cum turba sua, iubet illum munerari,

et quia adulatus est, omnes illos fefellit.

Aan het werk...

Vertaal tekst 13B. 

Dit is ook huiswerk.

Daarnaast: leer de woordjes van 13 A, B & alle grammatica. 

Wat heb je vandaag geleerd?

Wat is nog onduidelijk?
Waar wil je meer over weten?