Par. 2.1 De pruikentijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Leerdoelen

1. Welke nieuwe ideeën ontstonden er in de 18de eeuw?
2. Welke sociale verhoudingen waren er in Frankrijk?      
3. De Nederlandse economie.                                                      

Programma

1. Uitleg par. 2.1.              

2. Opdrachten maken 

3. Afsluiten                       

Leerdoelen antwoorden

1. Welke nieuwe ideeën ontstonden er in de 18de eeuw?
   
2. Welke sociale verhoudingen waren er in Frankrijk?

De ratio kon alles verklaren

Mensenrechten

rechtsstaat

grondrechten

De drie standen

In de middeleeuwen had je in de samenleving drie standen:

Geestelijken

Adel

Boeren

Elke groep heette  een stand. Letterlijk waar jij staat in de maatschappij, wat jouw plek is. 

Sleep de kenmerken naar de juiste standen

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

De geestelijken

De adel

De boeren

Moest vechten

Moest werken

Moest bidden

De Nederlandse economie (1)

• Regenten (bestuurders), kooplieden en handelaren waren rijk. 

• Woonden in grote grachtenpanden  in Amsterdam of in grote buitenhuizen (langs de Vecht)

De Nederlandse economie

• De nijverheid (beroepen waarbij iets gemaakt of bewerkt wordt) en handel gingen achteruit.

 

• Bedrijven maken minder winst en er kwam steeds meer werkloodheid en armoede.

Voor sommige families ging het wel goed...

• Ze werden rijk in de 17e eeuw en leenden hun geld nu uit tegen rente.
• De rijke probeerde de mooie banen in hun eigen of bevriende families te houden.
• Zo erfden kinderen al op jonge leeftijd titels of kregen ze voorrang bij banen op basis van hun achternaam.

Gerard Bicker was een zoon van Andries Bicker, een van de machtigste koopmannen uit Amsterdam. Gerard had een goed leven. Hij hoefde dankzij de macht en rijkdom van zijn vader niet echt heel hard te werken. Hij zou zo'n 220 kilo hebben gewogen en werd in de volksmond ook wel "de dikke Bicker" genoemd.

Historische vaardigheden. 

Lezen, blz. 108

• Beschrijvende vragen: als je meer wilt weten over een stituatie of verschijnsel in het verleden. Begint vaak met "hoe". 
• Verklarende vragen: als je wilt uitleggen waardoor iets is gebeurd. Begint vaak met "waarom". 
• Waarderende vragen: om te onderzoeken wat jij ergers van vindt. Je geeft een mening, bijv. "was het fijn". 

Samengevat.

• De standenmaatschappij
• De Nederlandse economie in de 18 eeuw:

    -  nijverheid en handel gingen achteruit.

-  Bedrijven maken minder winst en er kwam steeds meer werkloosheid en armoede. 

• Rijke families leenden geld uit tegen rente. 

De Verlichting (1)

Beweging van mensen die vinden dat met het verstand alles kan worden verklaard en dat de maatschappij op het verstand gebaseerd moet zijn. 

Ontstond in de 18e eeuw in de westerse landen. 

God grijpt niet rechtstreeks in het leven van de mens.

Godsdienst is niet iets wat je kan bewijzen. 

In wat geloven de aanhangers van de Verlichting?

• Mensenrechten: alle mensen zijn gelijk geboren. Bijv. vrijheid van godsdienst en van meningsuiting. 
• Rechtsstaat: een staat waarin de wet voor iedereen gelijk is en iedereen, ook de koning, aan de wet  moet houden. 
• Grondwet: papier waar staat hoe het land werd geregeerd en de rechten van de burgers zijn.

Opdrachten maken

Werkboek par. 2.1 de opdrachten maken

Frankrijk vanaf 1700...

Ondernemers in de handel en nijverheid werden rijk, maar hadden minder rechten dan de geestelijken en de edelen. 

Arbeiders en boeren waren heel arm. 

Standenmaatschappij

De bevolking was verdeeld in drie standen. 

 

De eerste stand: de geestelijkheid. 

Tweede stand: adel

Privileges (1)

Eerste en de tweede stand hadden privileges:
- geen belasting betalen
- eigen rechtbank 
- adel en geestelijkheid bezaten grond. 

De derde stand

Derde stand, 90% van de bevolking: 

- Boeren in het platteland en de burgers in de steden. 

- Groot verschilt in rijkdom: er waren armen en rijken in de derde stand: 

De rijken: intellectuelen, beïnvloed door de Verlichting, hadden kritiek op de standenmaatschappij. Betaalde belasting, maar mochten niet meeregeren!

Problemen...

• Als de belastingen werden verhoogd moesten boeren dat betalen. 
  
• Ook bij een mislukte oogst moesten boeren belasting betalen. 
• Rijke burgers konden wel belasting betalen, maar wilden daarvoor graag inspraak in het bestuur. 

• Kortom: 3de stand betaalde alle beslasting, ze werden steeds armer.

Ontevredenheid overheerst!

Leerdoelen beantwoorden

1. Welke nieuwe ideeën ontstonden er in de 18de eeuw?
   
2. Welke sociale verhoudingen waren er in Frankrijk?