4.1 Meervoud en samenstelling

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1,2

Programma Nederlands

1. cijfers examen Lezen-Luisteren zijn bekend

2. wanneer is de herkansing: wo 22 juni 10 uur

3. Hoe komt je eindcijfer tot stand?

4. Programma periode 4: presenteren, spelling en schrijfopdrachten

5. Spelling vandaag: meervoud en samenstelling

PRESENTEREN VOOR EEN CIJFER (vervolg)

Je presenteert je betoog in de klas. Duur 4-5 minuten.

Je mag een powerpoint maken, die moet foutloos zijn. In je powerpoint zet je alleen steekwoorden.

Gebruik de stappen/indeling die je ook in je Betoog hebt gezet.

Je kiest je eigen datum en je eigen publiek!

Presenteren is elke maandag (4 studenten)

Data: 19 mei, 2, 16 en 23 juni

Meervoud en samenstelingern

Nu Nederlands par 4.1 en 4.2

Toets hele hoofdstuk op 25 mei

Hoe goed ben jij in het correct spellen van het meervoud bij zn?
schaal van 1 tot 10 (10 = excellent)

Lesdoel

Deze les behandelen we het meervoud van zelfstandige naamwoorden.

Lesdoelen:

• je weet hoe je het meervoud moet vormen van zelfstandige     naamwoorden

Meervoud

Veel zelfstandige naamwoorden hebben een meervoud op -en:

• lamp - lampen

• bord - borden

• mes - messen

Meervoud op -en (1)

Bij het meervoud op -en moet je op een aantal zaken letten.

• Achter het woord -en zetten: boer +en - boeren

• Laatste letter verdubbelen: klas +en - klassen

• Een klinker weghalen: schaar +en - scharen

• Een -f veranderen in -v: golf +en - golven

• Een -s veranderen in -z: huis +en - huizen

Meervoud op -en (2)

• Als het eindigt op -ie, dan -ën of "n toevoegen

         > klemtoon op de laatste lettergreep, dan -ën:

             melodie - melodieën, knie - knieën

         > klemtoon NIET op de laatste lettergreep, dan -"n:

             bacterie - bacteriën, porie - poriën

• Een trema toevoegen bij -ee: idee +en - ideeën

Het meervoud van porie is:

1. porien
2. pories
3. porieën
4. poriën

Wat is het meervoud van categorie?

1. categoriën
2. categorieën

Wat is het meervoud van idee?

1. ideën
2. ideeën

Wat is het meervoud van genie?

1. geniën
2. genieën

Wat is het meervoud van: moskee

Meervoud van: theorie

1. theorieën
2. theoriën
3. theorieeën
4. theories

Wat is het meervoud van: snee

Wat is het meervoud van: reünie

Meervoud op -s

Meestal vaste -s. 

• Bij woorden die eindigen op a, o , u, i of y krijg je een apostrof  s ('s), zodat     je het correct uitspreekt:

        > taxi - taxi's, ski - ski's

• Let op: bij afkortingen die je letter voor letter uitspreekt en bij

        -e ,-é, -ay, -ey, -oy of -eau krijg je een vaste s:
        > cadeau - cadeaus, café - cafés, display - displays

Meervoud -n/-s

Veel woorden die eindigen op (een stomme) -e hebben twee mogelijkheden in het meervoud:  -n en -s

seconde: seconden en secondes

groente: groenten  en groentes

Wat is het meervoud van: hobby

Het meervoud van grens is:

1. grensen
2. grenszen
3. grenzen
4. grens heeft geen meervoud

tv

spray

buggy

Het meervoud van accu is:

1. accus
2. accu's
3. accuus
4. accuu's

Het meervoud van giraffe is

1. giraffen
2. giraffes
3. giraffen/giraffes
4. giraffens

Wat is het meervoud van: camera

Wat is het meervoud van: cadeau

Wat is het meervoud van: metro

Wat is het meervoud van: seconde

Meervoud Latijnse woorden eindigend op -us of -um

• um vervangen door a OF +s:

         > museum - musea / museums

        > datum - data / datums

• us vervangen door i:

        > historicus - historici

        > politicus - politici

Meervoud -s of -f

Meestal s>z   f>v

> wens - wensen, kaars - kaarsen

> grens - grenzen, laars - laarzen

Langere woorden op -aaf, -oof houden de 'f':

> fotograaf - fotografen, filosoof - filosofen

klemtoon

klemtoon op -ik, -it, -es, -et, ei? --> dubbele medeklinker

(slikken - mikken - verstikken)

Klemtoon NIET op -ik, -it, -es, -et, ei? --> enkele medeklinker

(haviken - engelen - monniken)

Het meervoud van museum is:

1. museums
2. musea
3. museums en museas
4. museums en musea

dief

medicus

Meervoud van: bangerik

1. Bangerikken
2. Bangeriken

criterium

Meervoud van perzik

Een chemicus - twee ......

1. Chemici
2. Chemica
3. Chemicussen

Regels meervoud

-a, -o, -u, -i, -y	's
-e, -é, -ay, -ey, -oy, -eau	vaste s
-ie	-ën (klemtoon op laatste lettergreep -"n (klemtoon NIET op laatste lettergreep)
-ee	-ën
-um	-a of -s
-us	-i
-ik, -it, -et, -es, -ei	alleen verdubbeling medeklinker bij klemtoon

Samenstellingen

Schrijf -en als het eerste deel van de samenstelling een meervoud op -en heeft.

Let op bij de volgende zaken:

• Als het eerste deel van het woord verwijst naar iemand of iets waar er  maar één van is, dan        schrijf je één 'e': maneschijn, zonnecreme.

• Als het om een bijvoeglijk naamwoord gaat dat door het eerste deel versterkt wordt, dan            schrijf je een 'e':  beregoed, apetrots, rodekool.

• Als het eerste deel van het woord een zelfstandig naamwoord is dat geen meervoud heeft,        schrijf je 'e':  rijstepap, tarwebloem
• Als het meervoud alleen een -s krijgt of eindigt met een stomme -e +n/+s:  groentesoep, gemeentehuis.

• Als het eerste deel van een werkwoord komt: spinnewiel, huilebalk.

Wat is GOED geschreven?

1. zonnenschijn
2. hondenhok
3. spinnenwiel
4. schroevedraaier

Wat is GOED geschreven?

1. apentrots
2. apenrots
3. reuzenleuk
4. keuketafel

Wat is GOED geschreven?

1. woordenboek
2. groentenpakket
3. geboortescijfers
4. erwtesoep

gemeente + huis

boorde + vol

kers + pit

De S waarmee je woorden verbindt

Schrijf een S als je die hoort:

> personeel + beleid = personeelsbeleid

> personeel + chef = personeelschef

> station + straat = stationsstraat

staat + schuld

vermogen + beheer

Klopte jouw voorspelling aan het begin van de les? Waarom wel/niet?

Aan de slag!

Nu Nederlands Hfd 4 Gram

Maak de opdrachten bij:

4.1 Meervoud

4.2 Tussenletters

4.3 Aan elkaar of los

4.4 Einde op -e of -en?

Succes :)