26-11: zakelijke brief, e-mail, interpunctie en hoofdletters

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Nederlands: schrijven les 3

- zakelijke brief en e-mail

- briefconventies

- hoofdletters

- interpunctie

- afsluiting

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet je:

- waar een zakelijke brief aan moet voldoen

- wat briefconventies zijn

-  waarom interpunctie belangrijk is

-  welke soorten leestekens er zijn

-  hoe je de leestekens moet gebruiken

-  wanneer je hoofdletters moet gebruiken

Woordenschat

1. briefconventies
2. Interpunctie
3.  tussenvoegsel
4.  Aanhalingsteken
5.  T.a.v.

 geen nieuw huiswerk!

Wel oefentips:

• licentie NuNederlands/ boek
• Beter Spellen: dagelijkse e-mail
• YouTube: Taallokaal Nederland
• YouTube: Arnoud Kuipers
• website: mbotaaltest.nl 
• readers in Teams
• lezen: kranten, boek, tijdschrift

Zie jij de twee interpunctiefouten?

www.mbotaaltest.nl

Een zakelijke brief/ e-mail schrijven

Je schrijft een zakelijke brief...

 ...als je een boodschap bij een persoon of instantie moet overbrengen. Je kunt bijvoorbeeld informatie vragen of geven, een klacht uiten of een verzoek doen.

klachtenbrief, motivatiebrief, sollicitatiebrief, ingezonden brief

Formeel taalgebruik in een schrijfproduct

Briefconventies

Over hoe je een zakelijke brief schrijft, bestaan afspraken: briefconventies. Volgens die afspraken bevat de zakelijke brief altijd een aantal vaste onderdelen.

Briefconventies

1. Afzender (schrijver)

2. Geadresseerde (ontvanger)

3. Plaats, datum

4. Onderwerp

5. Aanhef (Geachte…)

6. Inhoud (inleiding, middenstuk, slot)

7. Slotgroet (Met vriendelijke groet,)

8. Ondertekening (handtekening + naam)

Zet een witregel tussen de onderdelen!

Zakelijke e-mail

Tegenwoordig stuur je een zakelijke brief meestal per e-mail. Een e-mail is als volgt opgebouwd:

1. Het e-mailadres van de ontvanger

2. Het onderwerp

3. De aanhef (Geachte heer/mevrouw,)

4. Inleiding, middenstuk, slot (Vergeet de eventuele bijlagen niet te benoemen.)

5. De slotgroet en ondertekening

Hoofdletters en leestekens

Wanneer gebruik je hoofdletters?

1: begin van een zin

Aan het begin van een zin:

• Je begint een zin met een hoofdletter.

Als de zin met een afgekort woord begint, verschuift de hoofdletter naar het tweede woord:

• 's Ochtends sta ik vroeg op.
• 't Was vanochtend wel erg koud.

Regel 1: begin van een zin

Als de zin met een cijfer of symbool begint, schrijf je geen hoofdletter aan het begin van de zin.

• €15 betaalde hij voor het boek.
• 86 jaar geleden werd mijn opa geboren.

Wat is goed geschreven?

1. 't is niks voor mij.
2. 'T is niks voor mij.
3. 't Is niks voor mij.
4. 'T Is niks voor mij.

2: namen van personen

Je schrijft een hoofdletter bij voor- en achternamen, doopnamen en voorletters:

• Elisabeth Sarah Jansen

Aanspreektitels (mevr.) en tussenvoegsels (van der) krijgen geen hoofdletter.

• fam. Berkmans
• Bert van den Brink

2: namen van personen

Wanneer er voor het tussenvoegsel geen voornaam of voorletter wordt genoemd, krijgt het tussenvoegsel wel een hoofdletter.

• meneer De Vries

Bij een tweede achternaam krijgt het tussenvoegsel geen hoofdletter.

• mevrouw Van de Ven - de Vries 

Wat is goed geschreven?

1. Wanneer gaat meneer Jansen slapen?
2. Wanneer gaat Meneer Jansen slapen?
3. Wanneer gaat meneer jansen slapen?

Wat is goed geschreven?

1. Lisa de Vries - de Groot
2. Lisa De Vries - De Groot
3. Lisa De Vries - de Groot

3: namen van organisaties, merken, producten

Organisaties, merken en producten krijgen een hoofdletter.

• Apple
• Verenigde Naties

Soms gebruiken bedrijven de hoofdletters afwijkend, je neemt dit dan over.

• iPhone

Wat is goed geschreven?

1. Wil jij een pepsi max?
2. Wil jij een Pepsi Max?
3. Wil jij een Pepsi max?

3: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij aardrijkskundige namen van landen, steden, rivieren enzovoort gebruik je een hoofdletter.

• Eindhoven
• Amerikaanse president

Ook bij volken, talen of dialecten gebruik je een hoofdletter.

• De Franse Fransman spreekt Frans
• Limburgs dialect

3: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Bij een windstreek gebruik je geen hoofdletter.

• Er komt vandaag een noordelijke wind.

Als de windstreek onderdeel is van een naam, gebruik je wel een hoofdletter.

• Noordelijke IJszee

3: aardrijkskundige namen, volken, talen, windstreken

Als je met de windstreek een cultureel, economisch of politiek gebied bedoelt, schrijf je een hoofdletter.

• In het Nabije Oosten is de situatie erg gespannen.
• Arme landen krijgen steun van het Westen.

Wat is goed geschreven?

1. noord-brabant
2. Noord-brabant
3. Noord-Brabant
4. noord-Brabant

Wat is goed geschreven?

1. Met ananas erop is het geen Italiaanse pizza!
2. Met ananas erop is het geen italiaanse pizza!

Wat is goed geschreven?

1. Wat is een Westelijke zeestroom nou weer?
2. Wat is een westelijke zeestroom nou weer?

Wat is goed geschreven?

1. Woon jij aan de amstellaan?
2. Woon jij aan de Amstellaan?

Punt (.)

Een punt gebruik je aan het eind van een zin.

Mijn naam is Ellen.

Gisteren heb ik pizza gegeten.

Morgen moet ik weer werken.

En bij afkortingen.

M.v.g.

Welke zin is goed?

1. T.a.v. Kees Bol
2. t.a.v. Kees Bol
3. T.a.v Kees Bol
4. t.a.v Kees Bol

Vraagteken (?)

Een vraagteken gebruik je aan het eind van een vraagzin.

Hoe gaat het met jou?

Ga jij morgen naar de les?

Waarom drink jij geen koffie?

Uitroepteken (!)

Een uitroepteken gebruik je na een uitroep of bevel:

Houd op!

Doe die deur dicht!

Schop de bal!

Komma (,)

De komma geeft een leespauze aan.

 De komma gebruik je voor een voegwoord (maar, want, voordat) LET OP: niet voor 'en'! 

Ik weet het niet zeker, maar ik denk het wel.

De komma gebruik je tussen twee persoonsvormen.

Nu ik er langer over nadenk, vind ik het geen gek idee.

Komma (,)

Na een aanhef of slotgroet

Geachte, 

Groetjes,

Tussen bijvoeglijk naamwoorden

Oma had een mooie, oude, bruine kledingkast.

Betekenis veranderen van een zin

Pas op Klaas! - Pas op, Klaas!

Welke zin is goed?

1. Wat zij gehaald had, kon echt niet.
2. Wat zij gehaald had kon echt niet.
3. Wat zij gehaald had: kon echt niet.

Dubbele punt (:)

De dubbele punt wordt gebruikt voor een opsomming, citaat of toelichting.

- De dag begint altijd met een heel ritueel: opstaan, douchen, aankleden, ontbijten en naar school.

- De student vroeg: 'Mevrouw, mag ik even naar het toilet?'

- Ik ga niet: ik heb wat beters te doen.

Puntkomma (;)

De puntkomma maakt duidelijk dat de zin ervoor en erna veel met elkaar te maken hebben.

We hebben een geweldige vakantie gehad; vooral het wandelen was leuk.

Iedereen is welkom; toch hoop ik dat niet iedereen komt.

LET OP: een puntkomma kan worden vervangen door een punt, maar niet door een komma.

Voorbeeldzinnen

Dubbele punt:

- Er zijn twee opties: het gaat door of het gaat niet door.

- Denk aan de volgende spullen: een warme trui, sokken en een muts.

Puntkomma:

- We stonden vroeg op; we hadden nog een lange reis voor de boeg.

- Ik houd niet van zwemmen; toch neem ik een zwembroek mee.

Welke zin is goed?

1. Samengevat: het idee lijkt mij erg leuk.
2. Samengevat het idee lijkt mij erg leuk.
3. Samengevat, het idee lijkt me erg leuk.

Welke zin is goed?

1. We hebben een mooie zomer gehad, vooral augustus was heerlijk zonnig.
2. We hebben een mooie zomer gehad; vooral augustus was heerlijk zonnig.
3. We hebben een mooie zomer gehad: vooral augustus was heerlijk zonnig.

Aanhalingsteken (')

Een aanhalingsteken wordt gebruikt bij een citaat en om een woord op te laten vallen.

- Nico vroeg: 'Heb je al gekookt?'

- Een hond met korte poten wordt een 'corgi' genoemd. 

Het gebruik van 1 of 2 aanhalingstekens is beide goed. Wees wel consequent!

Welke zin is goed?

1. Mijn moeder zei: ik wil naar huis.
2. Mijn moeder zei: Ik wil naar huis.
3. Mijn moeder zei: 'Ik wil naar huis.'
4. Mijn moeder zei: 'Ik wil naar huis'

Hoe bedoel je: "Schrijf ik deze leestekens wel goed?"

De cliënt vroeg zich af: "Welk medicijn moet ik wanneer nemen?"

De cliënt vroeg zich af welk medicijn hij wanneer moest nemen. 

Vragen? Tot volgende week!