BSR 05/11 2ha Formuleren §2 en 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Open alvast je boek op blz. 236-237.
Log alvast in op LessonUp
 (de code staat linksonder in beeld).

§2 Variatie in woordgebruik

§3 Variatie in zinsopbouw

Voordat we beginnen:

• Je weet hoe je kunt variëren in je woordgebruik.
• Je kunt variëren in zinsopbouw. 

Lesdoelen

1. Verder met Cursus 6: Formuleren. 

2. De opdrachten van paragraaf 2: Variëren in woordgebruik bespreken.

3. De uitleg van paragraaf 3: Variëren in zinsopbouw.

4. De opdrachten van paragraaf 3: Variëren in zinsopbouw.

Wat gaan we vandaag doen?

De manier waarop je iets onder woorden brengt (of de manier waarop je iets uitdrukt in woorden). 

Daar horen in het Nederlands een aantal regeltjes en trucjes bij. Die behandelen we bij het onderdeel Formuleren.

Formuleren 

=

§2: Variatie in woordgebruik

In het weekend werkt Daphne in het asiel. Daphne zorgt in het asiel voor de honden. Omdat er altijd veel honden in het asiel zitten, heeft Daphne Daphnes handen er vol aan. De honden worden opgevangen in het asiel, omdat de honden in de steek gelaten zijn. 

H1: Variatie in woordgebruik

In het weekend werkt Daphne in het asiel. Daphne zorgt in het asiel voor de honden. Omdat er altijd veel honden in het asiel zitten, heeft Daphne Daphnes handen er vol aan. De honden worden opgevangen in het asiel, omdat de honden in de steek gelaten zijn. 

§2: Variatie in woordgebruik

Een tekst wordt saai als je steeds dezelfde woorden gebruikt. Het is beter om variatie aan te brengen. Dat kan op twee manieren. Je kunt synoniemen
(hond-viervoeter, asiel-opvang, bier-pils) en verwijswoorden (die, dat, hij, hem, het, zij, ze, haar, hun, hen) gebruiken.

Welke woorden zijn synoniemen van elkaar? Sleep de juiste synoniemen naar de woorden.

Leugenaar

Zoenen

Voorspelling

Afwas

Bedrieger

Kussen

Prognose

Vaat

Welke woorden zijn synoniemen van elkaar? Sleep de juiste synoniemen naar de woorden.

Boos

Chantage

Gevangenis

Cipier

Kwaad

Afpersing

Bajes

Gevangenisbewaarder

Met het verwijswoord
'met wie'
verwijs je naar...

1. een mens
2. een dier
3. een ding

Hoe kun je in onderstaand verhaal variatie aanbrengen in woordkeuze?
'Ik heb niet heel veel in mijn vakantie gedaan. Wel heb ik gevoetbald en ben ik met mijn familie naar de stad geweest. Daar heb ik schoenen gekocht. Ik ben niet op vakantie geweest. Ook heb ik een wedstrijd gespeeld. In het weekend heb ik ook niet veel gedaan.'

Lees de volgende tekst:

Een glazenwasser uit Leeuwarden heeft gisteren een geweldige vondst gedaan. De man was zijn ronde aan het doen. Hij klom met een emmertje zeepsop de ladder op bij het eerste huis in de straat. Hij zag op de vensterbank een gouden ketting liggen met een hangertje eraan. De bewoonster was de ketting al een tijdje kwijt. Ze was erg blij dat de ketting teruggevonden was.

§3 Zinsopbouw

De meeste zinnen hebben de volgende opbouw:

onderwerp - persoonsvorm - ander zinsdeel (OPA)

De leraar (OW) geeft (PV)
de uitleg (A). 

Alleen maar OPA-zinnen te gebruiken, maakt een tekst saai. Je moet dus niet alleen variëren in woordkeuze, maar ook in zinsopbouw.

§3 Zinsopbouw

Zo varieer je in zinsopbouw:

• Kies naast OPA ook de andere volgorde: APO.
• Maak zo nu en dan een vraagzin: POA.
• Gebruik (in teksten waar dat kan), ook de gebiedende wijs (PA).

Hoe kun je de persoonsvorm in een zin vinden?

Maak een zin met de zinsdelen. Je mag de volgorde veranderen.

Mijn vriendin pakt meestal de bus naar huis.
De zinsopbouw van deze zin is:

1. OPA
2. APO
3. POA

Welke zinsopbouw?

Vanochtend was het koud op de fiets.

1. OPA
2. APO
3. POA
4. PA

Welke zinsopbouw?

Is hij jarig?

1. OPA
2. APO
3. POA
4. PA

Wat is de zinsopbouw?

In de herfstvakantie worden veel activiteiten voor jongeren georganiseerd.

1. OPA
2. APO
3. POA
4. PA

Welke zinsopbouw?

Eet een tosti!

1. OPA
2. POA
3. APO
4. PA

Breng meer variatie in woordkeuze en zinsopbouw in onderstaand verhaal:
Ik ben naar de film geweest. De film is Oppenheimer. De film ging over hoe de atoombom is ontstaan. Ik ben ook naar het zwembad geweest. De glijbanen waren wel wat saai, maar voor de rest heel leuk. Ik ben ook nog naar de verjaardag van mijn neef geweest.

Wat?	Cursus 6 Formuleren: §3 Variatie in zinsopbouw. Opdracht 2, 3 en 4 (blz 238-239).
Hoe?	Zelfstandig of in tweetallen. Overleg fluisterend.
Hulp	De theorie in je boek (groene blokken), de uitlegvideo's en de LessonUps.
Tijd	Tien minuten
Waarom?	Om te oefenen met variatie in zinsopbouw.
Klaar?	https://www.cambiumned.nl/stijl/formuleren/

Huiswerk 

• Je hebt de herhaling van leerjaar 1 gemaakt.
• Je weet hoe je synoniemen en verwijswoorden kunt gebruiken
  om te variëren in woordgebruik.
  

Lesdoelen

Neem deel onze LessonUp klas

Wat kun je hier vinden?

• LessonUps
• Video's
• Handige websites 

Klassencode
u2ha: ihcqy