Poëzie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Introductie

Les 3 Gedichten; weten wat rijm is. Eenvoudige gedichten begrijpen. Strofen. Benoemen wel/niet leuk

voorstellen 

Tanja Boute 

Poëzie

Lesdoelen

In deze les leer je: 

• wat poëzie is en waar je een gedicht aan kunt herkennen
• wat een strofe is 
• wat een rijmschema is
• een paar verschillende vormen van gedichten herkennen

 

Wat weet je al van poëzie?

Kenmerken van gedichten

• De regels zijn niet volgeschreven; op de bladzijde is dus veel wit

• Soms rijmen gedichten, soms ook niet
• Een gedicht kan heel kort zijn, maar ook langer.
• Soms vertelt een gedicht een verhaal, meestal gaat het over gevoelens en gedachten
• In een gedicht wordt de taal soms anders gebruikt, waardoor je moet nadenken over de betekenis van het gedicht

Lees het gedicht

VOOR DE KLAS

 

Ik wou dat ik een slak was

dan kroop ik in mijn huisje weg

een wandelende tak was

onzichtbaar in een kale heg

ik wou dat ik behang was

bij het plafond daar bovenaan

maar liever nog niet-bang-was

om dadelijk voor de klas te staan

Bas Rompa

Welke kenmerken heb je in het gedicht herkend?

1. Het gedicht vertelt een verhaal.
2. Het gedicht gaat over gevoelens en gedachten.
3. In het gedicht zit rijm.
4. In het gedicht zit geen rijm.

Strofen

Teksten zijn verdeeld in alinea's, dat zijn stukken tekst die bij elkaar horen. Gedichten zijn vaak ook verdeeld in stukken. Deze stukken tekst noem je strofen. Tussen elke strofe zit een witregel.

Lees het gedicht

Uit hoeveel strofen bestaat dit gedicht?

1. Eén
2. Twee
3. Drie
4. Vier

Lees het gedicht

Uit hoeveel strofen bestaat dit gedicht?

1. twee
2. drie
3. vier
4. vijf

Rijm

• In veel gedichten zit rijm. Je spreekt van rijm als de klanken in de delen van woorden (lettergrepen) hetzelfde zijn.  

• Bijvoorbeeld: school en rode kool of gedichten en zwaailichten.
  

Hoeveel woorden ken jij die rijmen op
het woordje: SCHOOL?
(typ ze onder elkaar)

Soms rijmen de woorden niet precies op elkaar, maar is de klank wel hetzelfde. 

Kijk maar naar het stukje songtekst hiernaast. 

Welke woorden rijmen niet precies, maar hebben wel dezelfde klank? 

Kom ik nog thuis of blijf ik slapen?

Zo zijn er nog wel duizend vragen.

Ik heb mijn ondеrgoed, mijn tandenborstel, 

luchtjе en mijn lader.

Want waarschijnlijk blijf ik slapen.

En slapen doen we niet, nooit, nauwelijks,

wij gaan iets opbouwen.

En waarschijnlijk blijf ik slapen.

Rijmschema

Rijm kan op allerlei manieren voorkomen. Als de woorden aan het einde van een regel rijmen, noem je dat eindrijm.

Opdracht

Lees het gedicht stil voor jezelf. 

Welk rijmschema zou dit zijn?

Mijn leven is echt heel gewoon, 
een huis is waar ik woon.

Met een tuintje en een kat,
en er gebeurt nooit eens wat. 
Af en toe vangt de kat een muis,
en die brengt hij dan mee naar huis. 

vormen van gedichten

Elfje

Limerick

Acrostichon

raptekst

elfje

Lekker...

patatje mayo

een frikadel speciaal

broodje kroket met mosterd

snackbar

limerick

acrostichon (naamgedicht)

raptekst 

Oefenen maar! 

herken jij de dichtvorm? 

1. elfje
2. limerick
3. gedicht met rijmschema
4. acrostichon (naamgedicht)

1. elfje
2. limerick
3. raptekst
4. acrostichon (naamgedicht)

1. elfje
2. gedicht met een rijmschema
3. raptekst
4. acrostichon (naamgedicht)

1. elfje
2. limerick
3. gedicht met rijmschema
4. acrostichon (naamgedicht)

1. elfje
2. limerick
3. raptekst
4. acrostichon (naamgedicht)

Aan de slag! 

Je kunt kiezen uit de volgende opdrachten: 
- schrijf zelf een elfje

- schrijf zelf een naamgedicht

- schrijf zelf een gedicht met een gekozen rijmschema

- ga lekker lezen in een van de gedichtenbundels 
(draag voor, schrijf over of laat voordragen door de docent)

(Tip voor een onderwerp: Zomer / EK / vakantie / school / hobby) 

Weet je nu.....
wat poëzie is en waar je een gedicht aan kunt herkennen?
wat een strofe is?
wat een rijmschema is?
een paar verschillende vormen van gedichten?

😒🙁😐🙂😃