TH2B 4/10

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

§1.3 Arbeiders gaan samenwerken

Wat gaan we doen vandaag? 

- Welkom!

- Memory game

- Verder uitleg  §3 Arbeiders gaan samenwerken 

- Nakijken huiswerk

- Start §4 Meer mensen krijgen inspraak

- Film Daens

- Afsluiting

§1.3 Arbeiders gaan samenwerken

...kan ik uitleggen hoe de arbeiders en de gegoede burgerij probeerden de situatie van de arbeiders te verbeteren

...kan ik uitleggen wat het socialisme inhoudt

...kan ik met een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is

Aan het einde van de les...

Liefdadigheid

• Zieken, ouderen en armen hadden geen inkomsten. 
• Afhankelijk van familie en liefdadigheid.
•  Kerk en rijken. 

Vakbonden

• Arbeiders werken samen om sterk te staan.
  
  
• Vakbond = vereniging van arbeiders die lonen en arbeidsomstandigheden willen verbeteren
• Wat willen de vakbonden bereiken? blz. 37

Arbeiders en armen werden door de staat niet geholpen.

Door wie wel?

• Familie
• Kerk
• Liefdadigheid van de rijken

§1.3

Arbeiders gaan samenwerken

A

Samen sterk

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe arbeiders en de gegoede burgerij probeerden de situatie van de arbeiders te verbeteren

Begrippen:

• liefdadigheid
• vakbonden

Een vrouw zamelt geld in
voor een goed doel

Eind 19e eeuw richten arbeiders vakbonden op.

Zij strijden voor:

• hoger loon
• kortere werktijd
• afschaffing kinderarbeid

Dit deden zij door:

• Stakingen organiseren
• Doel: fabrieksbazen dwingen om lonen te verhogen en werkomstandigheden te verbeteren

§1.3

Arbeiders gaan samenwerken

A

Samen sterk

§1.3

Arbeiders gaan samenwerken

B

Het socialisme

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt

Begrippen:

• socialisme
• politieke partij
• algemeen kiesrecht

Fabriekseigenaar

Arbeiders

alle winst van de fabriek

bezaten grondstoffen, machines, fabrieken

kregen laag loon

Oneerlijk!!!

Socialisme

§1.3

Arbeiders gaan samenwerken

B

Het socialisme

Socialisten: de arbeiders zullen ooit in opstand komen en dan het bezit van de rijken afpakken.

Om echt dingen te veranderen was invloed op het bestuur nodig.

1881: oprichting socialistische politieke partij

Belangrijkste doel: algemeen kiesrecht.

§1.3

Arbeiders gaan samenwerken

B

Het socialisme

Algemeen kiesrecht

Ook arme arbeiders mogen stemmen

Socialisten zouden in bestuur komen

Wetten om arbeiders te beschermen

Liberalisme

Socialisme

Arbeiders moeten worden beschermd. 

Alle burgers moeten kunnen stemmen. 

Fabriekseigenaren mogen alle winst krijgen van de fabriek. 

Het verschil tussen arm en rijk zal gaan leiden tot een opstand. 

Vrijheid is goed voor de economie. 

Nakijken huiswerk

Kijk vraag 12, 13 en 14 van §3 na. 

Antwoorden in teams. 

Rond 1870: liberalen voeren eerste sociale wetten in.

• Ongevallenwet
• Kinderwetje van Van Houten
• Leerplichtwet

§1.3

Arbeiders gaan samenwerken

C

Sociale wetten

Leerdoel:

• Je kun met een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is

Begrippen:

• sociale wetten

Sociale wetten

• Vanaf 1870 > Liberalen kwamen met sociale wetten. 
• Waarom? Het moest eerlijker, maar ook angst voor acties socialisten en ziektes. 

Sociale wetten

Sociale wetten zijn wetten die mensen moeten beschermen tegen de gevolgen van ziekte, armoede of ouderdom.

Sociale Wetten

• 1874: Kinderwetje van Van Houten
• 1901: Leerplichtwet
• 1901: Ongevallenwet: Uitkering als je niet meer kunt werken door een ongeluk

Afschaffing van kinderarbeid

• Liberalen hadden de macht
• Liberalen vinden dat iedereen vrij is om zelf te beslissen
• Toch werden wetten ingevoerd om de arbeiders te beschermen.

Sociale wetten

1. 1874: kinderwetje van Van Houten - kinderen onder 12 mogen niet in de fabriek werken
2. 1889: Arbeidswet - controle op kinderwetje en arbeidsomstandigheden
3. 1901: Leerplichtwet - kinderen moeten naar school

Aan de slag! 

Maak van paragraaf 4 vraag 2 t/m 6, 7 ,8 en 9

§4 Meer mensen krijgen inspraak

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat er in het bestuur van Nederland veranderde door de grondwet van 1848. 
• je kunt beschrijven dat Nederland steeds democratischer werd. 
• je kunt uitleggen wat feminisme is en wat hun grootste doel was.

www.bing.com

Een nieuwe grondwet

• Vóór 1801 was Nederland een republiek: land zonder koning
• 1801-1813 waren de Fransen de baas
• 1813 werd Nederland een koninkrijk
• 1815 kwam er een nieuwe grondwet: document waarin staat hoe het land bestuurd wordt en wat de grondrechten van de burgers zijn.

Wat stond erin?

alle burgers hadden dezelfde grondrechten:

• vrijheid van meningsuiting
• vrijheid van godsdienst

MAAR

• de koning had veel macht volgens de grondwet 

Veel liberale burgers vonden dat niet de koning, maar een groep burgers de meeste macht zouden moeten hebben.

 

1848

Burgers in Europa kwamen in opstand

• Ze eisten meer inspraak.
• In Frankrijk werd de koning afgezet
• In Nederland ontstonden rellen.
• Koning Willem II gaf opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven.
• Willem II was bang om ook afgezet te worden. 

Grondwet 1848

2 belangrijke veranderingen:

1. Elke 4 jaar kozen rijke burgers leden van het parlement (volksvertegenwoordiging).
2. Ministers moesten besluiten van het parlement uitvoeren. Zij hoefden de koning niet meer te gehoorzamen. Ook mochten zij ministers ontslaan.

Nederland werd een 

parlementaire democratie.

Via deze link ga je naar een korte clip (2:33 minuten) over de grondwet van Thorbecke (1848).

MAAR

Niet ALLE burgers mochten stemmen.

• Alleen mannen die een bepaald percentage aan belasting betaalden.
• Vrouwen mochten niet stemmen.

 

Vrouwen willen gelijkheid

mannen en vrouwen zijn volgens de wet ongelijk

• man is hoofd van het gezin
• man nam alle beslissingen (alleen)
• getrouwde vrouwen mochten geen scheiding aanvragen
• getrouwde vrouwen mochten geen grote bedragen uitgeven

Maken vragen 7 t/m 10

Vrouwen in verzet

Vrouwen wilden gelijk behandeld worden. Eerst sloten vrouwen van de middenklasse en gegoede burgerij zich aan, later ook de vrouwen en mannen in de arbeidersklasse.

• FEMINISME: beweging die streeft naar gelijke rechten voor vrouwen.

Feminisme

Belangrijkste doel:

vrouwenkiesrecht

1917 algemeen mannenkiesrecht

1919 vrouwenkiesrecht

Vrouwen konden ook gaan studeren en 

gaan werken.

De ongelijkheid voor de wet bleef.

Zo ook het idee dat vrouwen thuis moesten 

blijven om te zorgen voor het gezin.

Feminisme

Aan de slag! 

Huiswerk: 

Maak van paragraaf 4 vraag 2 t/m 6 en 7, 8, en 9

Kijk je huiswerk na (antwoorden par. 3 in teams).