belevingsgerichte zorg

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Lesweek 7-8

Begeleidingsmethodieken

28-03-2025

Toets

Ziet er als volgt uit:

- 20 MC-vragen

- 5 Open vragen

Datum: 11-04-2025

Kun jij je in de begeleiding vinden?

1. Jazeker, herkenbaar
2. Absoluut niet

Persoonsgerichte zorg en andere

benaderingen van zorg

Wat gaan we leren deze les?

1. Je kan het het begrip persoonsgericht zorg uitleggen;
2. Je kan kernachtig de begrippen belevingsgerichte-, herstelgerichte zorg en de presentiebenadering beschrijven.

Vorige week..

- Euthanasie

Zie presentatie in teams

Persoonsgerichte zorg

Zorg is vooral goede zorg als het de ontvanger ervan het als goed ervaart. In de visie van persoongerichte zorg gaat het hierom: 'ervaart de patiënt dat hij of zij als uniek persoon tot zijn of haar recht komt?'

In de visie van persoonsgerichte zorg staan drie onderdelen op de voorgrond, dat zijn:

1. De oudere en de zorgverleners als uniek persoon;

2. De relatie tussen een oudere en zorgverlener; 

3. De zorgcontext. 

Elk mens is een uniek persoon, als we ouder worden wordt er meer en meer zichtbaar dat e rzoals deze persoon geen tweede bestaat.. Ieder mens is een leven lang een uniek persoon. Iedereen leet zijn leven op een eigen manier, zoals geen ander doet. Het is belangrijk dat je als verpleegkundige deze uniciteit van mensen kan herkennen. 

Persoonsgerichte zorg

Je besteed aandacht voor:

• Dagelijkse leven v/d zorgvrager
• Emotionele omstandigheden
• Emoties
• Waarden
• Behoeftes

Betekent dus een hele goede anamnese (intake)

4 elementen nodig

Element 1: De zorgdoelen. Het is belangrijk dat iedere patiënt en cliënt een helder inzicht heeft in de zorgdoelen.

Element 2: De autonomie. 

Element 3: Uniek zijn.

Element 4: Compassie.

4: medegevoel > medelijden

Hoe doe je dat? 

• Je maakt kennis
• Je wint de vertrouwen
• Helderheid krijgen over de zorgdoelen

• En je start dus eerst bij de anamnese (opname of intake)

Welke vragen zijn belangrijk voor persoonsgerichte zorg?

1. Hoe wilt u aangesproken worden?
   
2. Waarbij heeft u hulp nodig?
   
3. Wat heeft u nodig om een leuke dag te beleven?
   
4. Wie is belangrijk in u leven?
   

Het doel van persoonsgerichte zorg is:

1. Persoonsgericht zijn
2. De leiding hebben over mensen met dementie
3. Verhogen van welbevinden en kwaliteit van leven bij mensen met dementie vergroten
4. Het verhogen van de werkdruk

Belangrijke waarden in ouderenzorg

• Eerlijkheid
• Weldoen
• Vertrouwen
• Privacy
• Respect voor autonomie
• Niet-schaden
  
• Rechtvaardigheid
  
• Betrokkenheid bij de patiënt
• Om persoonlijk contact
• Om medeleven, om tijd en aandacht
  
• Om een luisterend oor
  

Hoe zou jij hiermee omgaan binnen persoonsgerichte zorg?

Kortom:

Persoonsgerichte zorg gaat ervan uit dat ieder mens een uniek en waardig

persoon is, ongeacht zijn beperkingen.

 Die persoon vormt het uitgangspunt

van de zorg, niet de ziekte en de beperkingen. Liefdevolle aandacht en

respect voor de persoon staan centraal in de persoonsgerichte zorg.

7 tips: zo zorg je voor persoonsgerichte zorg

Stel de persoonlijkheid en levensgeschiedenis van de persoon met dementie centraal.

Zorg dat de zorg en omgeving afgestemd is op de behoefte van de persoon met dementie.

Weet dat relaties en persoonlijk contact een positief effect kunnen hebben op het welbevinden van iemand met dementie.

Zorg voor gezamenlijke besluitvorming en stem continu af op de wensen en verwachtingen van de persoon met dementie en zijn of haar mantelzorger.

Stem je communicatie (verbaal en nonverbaal) en taalgebruik af op wat iemand met dementie nog kan en begrijpt.

Gedrag kan een manier zijn om behoeften te uiten; interpreteer gedrag daarom altijd vanuit het perspectief van de persoon met dementie.

Zorg voor een relatie gebaseerd op wederzijds respect (gepast afstand) en verbondenheid (gepaste nabijheid; dit is net zo belangrijk als de zorgtaken.

Belevingsgerichte zorg

Belevingsgerichte zorg

Het is belangrijk om (zeker bij mensen met dementie) belevingsgerichte zorg te geven.

Maar wat is eigenlijk belevingsgerichte zorg?

Belevingsgerichte zorg

Belevingsgerichte zorg betekent: aansluiten bij hoe iemand met dementie de wereld beleeft. Het doel is om iemand zich veilig, begrepen en gerespecteerd te laten voelen. 

Hoe doe je dat? Belevingsgerichte zorg toepassen?

Hoe pas je belevingsgerichte zorg toe?

• Belevingsgerichte zorg betekent aansluiten bij de belevingswereld en gevoelens van iemand die zorg krijgt. 

• Activiteiten passend bij belevingsgerichte zorg
  
• Mensen met dementie verliezen in toenemende mate de grip op het leven. Het wordt hen steeds minder duidelijk waar zij zich bevinden en wie de mensen in hun omgeving zijn. 
• Herinneringen gaan verloren. Wanneer al deze aanwijzingen over wie je bent vervagen, is het aannemelijk dat wat je doet een belangrijke rol speelt in het bepalen van je identiteit. 

• Activiteiten kunnen de interactie met anderen bevorderen en zorgen voor ontspanning, plezier en creativiteit. Wanneer de activiteit is afgestemd op de vermogens en beleving van de persoon met dementie, laat meedoen aan een activiteit ook zien dat je nog dingen kunt en iets kunt bijdragen. En dat geeft een positief gevoel van eigenwaarde.
  

Persoonsgerichte dementiezorg is afgestemd op de specifieke en individuele belevingswereld van de persoon met dementie en zijn of haar mantelzorger. Belangrijk is het om de persoon met dementie als volwaardig te zien. Verdiep je in zijn of haar belevingswereld en kijk naar de mogelijkheden. Andere termen die vaak gebruikt worden voor persoonsgerichte (dementie)zorg zijn betekenisvolle zorg, aandachtsgerichte zorg, belevingsgerichte zorg, positieve gezondheid of sociale benadering.

Maar wat is dan het verschil?

• Persoonsgerichte dementiezorg is afgestemd op de specifieke en individuele belevingswereld van de persoon met dementie en zijn of haar mantelzorger. 

• Belangrijk is het om de persoon met dementie als volwaardig te zien. Verdiep je in zijn of haar belevingswereld en kijk naar de mogelijkheden. 
• Andere termen die vaak gebruikt worden voor persoonsgerichte (dementie)zorg zijn betekenisvolle zorg, aandachtsgerichte zorg, belevingsgerichte zorg, positieve gezondheid of sociale benadering. (zorgvoorbeter.nl)
• De zorgvragers voelen zich daardoor gesteund en geborgen, en hun zelfwaardering blijft in tact
• Kortom weinig verschil, alleen jij kan dat verschil maken! 

Houvast en geborgenheid

• Persoonsversterkend

1. Accepteren , steunen, geruststellen
2. Eerlijk en open zijn
3. Rekening houden met behoeften
4. Bevestigen van gevoelens
5. Meegaan in de beleving
6. Gehechtheidsfiguur of voorwerp

• Persoonsondermijnend

1. Beschuldigen
2. Trucjes toepassen, misleiden
3. Behoeften niet onderkennen, onbegrip
4. Ontkennen of negeren van
5. Gevoelens
6. Beleving ontkennen

• Gehechtheidsfiguur missen

Geborgenheid= veiligheid en zekerheid ervaren, het gevoel hebben dat je ergens bij hoort

Persoonsondermijnend gedrag kan betekenen dat iemand constant kritiek krijgt of gemanipuleerd wordt, waardoor diegene zich onzeker of machteloos voelt.

Houvast en Geborgenheid

Welke benadering werkt geruststellend?

• Op welke manier hou ik rekening met de behoeften ?

• Wanneer voelt de bewoner zich geaccepteerd?

• Wanneer voelt de bewoner zich veilig?

Leer je bewoner kennen! Voor iedereen anders

Identiteit en Zelfwaardering

• Persoonsversterkend
  

1. Respect tonen, bij de naam noemen
2. Acceptatie van persoon en gedrag
3. Positieve waardering, complimentjes
4. Contact met familie stimuleren
5. Eigen plaats, kamer, bezittingen

• Persoonsondermijnend
  

1. Betuttelen. Kinderlijk behandelen
2. Vooroordelen over de persoon hebben
   
3. Negatieve waardering, corrigeren
   
4. Niet op de hoogte zijn van de
   
5. Levensgeschiedenis
   
6. Contact met familie afsluiten, niet
   
7. Stimuleren
   
8. Geen eigen domein, geen respect
   

voor privacy

Wat wil je weten? 

• Hoe wil de persoon met dementie genoemd worden?
  

1. Wat zijn kenmerkende gebeurtenissen uit het leven van de bewoner?
2. Welke complimentjes hoort de bewoner graag?
   
3. Hoe wil de bewoner zijn kamer ingericht hebben?
   
4. Welke persoonlijke bezittingen zijn belangrijk voor de bewoner?
   

Troost en Bemoediging 

• Persoonsversterkend
  

1. Warme zorg, troost
2. Aandacht geven
3. Vasthouden, aanraken
4. Ontspannen sfeer creëren
5. Laag tempo

• Persoonsondermijnend
  

1. Intimideren, bang maken
2. Negeren, geen aandacht geven
   
3. Van een afstand roepen
   
4. Gespannen sfeer
   
5. Hoog tempo
   

Wat wil je weten? 

• Op welke manier wil iemand met dementie worden getroost?
  
• Vindt de persoon met dementie het prettig om aangeraakt te worden?
  
• Wanneer voelt de persoon met dementie zich ontspannen?
  

Creativiteit 

• Persoonsversterkend
  

1. Passende activiteiten zoeken
2. Passieve betrokkenheid signaleren
3. Activiteit aanpassen aan mogelijkheden
4. Helpen een activiteit te beginnen

• Persoonsondermijnend
  

1. Standaard activiteitenaanbod
2. Geen activiteiten
   
3. Niet betrekken bij activiteiten die gedaan worden
   

Welke vragen stel je? 

• Hoe kan de persoon met dementie geholpen worden actief te blijven in zijn levensritme?
  

• Hoe kan de persoon met dementie ondersteund worden in het zoeken naar een bij hem/haar passende dag invulling?

Eigen regie of Overgave

• Persoonsversterkend
  

1. Mogelijkheden onderkennen
2. Eigen regie bevorderen (indien gewenst)
3.  Ondersteuning geven om iets zelf te doen, keuzes voorleggen
4. Iemand zijn gang laten gaan, aanmoedigen
5. Samenwerken

• Persoonsondermijnend
  

1. Mogelijkheden niet benutten, onnodig handelingen overnemen
2. Regie overnemen tegen iemands wil
3. Iemand niet helpen die daarom vraagt
   
4. Dwingen iets te doen, niet laten kiezen
   
5. Storen, handelingen afbreken
   
6. Tegenwerken
   

Hoe doen we dat?

• Hoe kan je de persoon met dementie helpen de regie te behouden?
  

• Hoe kan de bewoner ondersteund worden in het zoeken naar een bij hem/haar passende dag invulling?

Hulpmiddelen in de belevingsgerichte zorg

1. Reminiscentie = Herinneringen ophalen met behulp van foto's, voorwerpen, muziek of verhalen. Doel: Mensen met dementie een gevoel van herkenning en rust geven.     Voorbeeld: Koffer met oude spullen uit iemands jeugd, fotoboeken.
2. Qwiek.up= Een projector die rustgevende beelden op de muur toont (oude beelden, natuur) Doel: Rust en herkenning bieden, onbegrepen gedrag verminderen.
3. Snoezelen= Ontspannen in een sfeervolle ruimte met licht, kleuren, geur etc.   Doel: Zintuigen positief prikkelen
4. Beleeftv
5. Tovertafel

Nog meer benaderingen van zorg...

Herstelgerichte zorg:

Doel is dat een patiënt zo goed mogelijk binnen zijn eigen mogelijkheden (dus de ziekte kan inbouwen in zijn leven) kan functioneren en participeren in de maatschappij met zo min mogelijk (zorg) ondersteuning. Belangrijk daarbij is dat je als verpleegkundige het herstelproces faciliteert samen met de zorgvrager. (herstel = niet genezen)

herstel is niet genezen" bedoelen ze dat de patiënt misschien niet volledig van zijn ziekte afkomt, maar wél kan leren om er zo goed mogelijk mee om te gaan.

Bijvoorbeeld bij een chronische ziekte zoals COPD of Parkinson: de ziekte gaat niet weg, maar de patiënt kan leren hoe hij ermee kan leven, zijn klachten kan verminderen en toch een zo normaal mogelijk leven kan leiden.

Zo leer je een bewoner kennen!

En kun je belevingsgericht te werk gaan.

Huiswerk

Je gaat een collage maken over een cliënt in de zorg. Dit helpt je om na te denken over hoe persoonsgerichte zorg in de praktijk wordt toegepast en hoe je als zorgverlener rekening houdt met de wensen, behoeften en achtergrond van een cliënt.

• Wat moet je doen?

1. Kies of bedenk een cliënt
2. Dit kan een echte cliënt zijn (zonder naam en privacygevoelige informatie) óf een fictieve cliënt die je zelf bedenkt.
3. Denk aan: leeftijd, zorgvraag, achtergrond, gewoontes, hobby’s, voorkeuren en behoeften.

• Maak een collage
• Verzamel afbeeldingen, woorden, tekeningen of symbolen die passen bij deze cliënt.

1. Denk aan:
2. Wat vindt de cliënt belangrijk in het leven?
3. Welke zorg heeft hij/zij nodig?
4. Hoe pas je persoonsgerichte zorg toe bij deze cliënt?

• Korte toelichting (schriftelijk of mondeling)
• Beschrijf in maximaal 5 zinnen:

1. Wie is jouw cliënt?
2. Wat heeft hij/zij nodig?
3. Hoe kun je persoonsgerichte zorg toepassen?

Inleveren...

• Volgende week vrijdag 08:00.
• Inleverbakje Teams
• Korte presentatie volgende week