BO: KL2: Persoonsgerichte zorg en andere benaderingen van zorg

• Zorg en Welzijn
• HBO
• Studiejaar 1

KL2: Persoonsgerichte zorg en andere

benaderingen van zorg

Wat gaan we leren deze les?

1. Je kan het het begrip persoonsgericht zorg uitleggen;
2. Je kan kernachtig de begrippen belevingsgerichte-, herstelgerichte zorg en de presentiebenadering beschrijven.
3.  Benoemen wat voor zichzelf en de zorgvragers belangrijk is bij de uitvoering van verpleegkundige zorg.
   
4.  Benoemen wat de invloed van diversiteit is op het eigen toekomstbeeld en hoe hiernaar te handelen in de toekomst

waar heb je deze informatie voor nodig?

Voor opdracht 3: De posterpresentatie. 

Met behulp van een poster beantwoorden jullie de vraag: ‘Wat is persoonsgerichte zorg en hoe komt dit tot uiting in de praktijk’? 

Wat is diversiteit in de zorg

Diversiteit en inclusie

Diversiteit gaat over verschillen tussen mensen. 

 Inclusie gaat over of verschillende mensen ook ervaren dat zij zichzelf kunnen zijn.

Niet alle verschillen zijn even zichtbaar.
Het ene verschil is meer zichtbaar dan het andere. Denk bij verschillen aan: geloof tot wie mensen zich aangetrokken voelen de manier waarop mensen leren leeftijdsfase waar mensen geboren zijn karakter.

Bij aandacht voor diversiteit en inclusie is alleen persoonsgerichte zorg niet genoeg. Het is ook nodig dat je je bewust bent van je eigen achtergrond en die van de persoon die je helpt.

 

o Hoe denk je dat diversiteit jouw toekomstige werk als verpleegkundige zal beïnvloeden?

Welke definitie heb jij geformuleerd over persoonsgerichte zorg?

Persoonsgerichte zorg

Persoonsgerichte zorg is zorg die is afgestemd op iemands persoonlijke behoeften, wensen en voorkeuren. De zorgverlener maakt contact met de persoon als mens. Niet als patiënt of cliënt. Centraal staat de vraag: wat heeft jouw cliënt nodig om zich gezond en gelukkig te voelen?

4 elementen persoonsgerichte zorg
 Compassie: de cliënt ervaart nabijheid, vertrouwen, aandacht en begrip.
Uniek zijn: de cliënt wordt gezien als mens met een persoonlijke context die ertoe doet. De cliënt heeft een eigen identiteit die tot zijn recht komt.
Autonomie: voor de cliënt is de mogelijkheid van eigen regie over leven en welbevinden leidend, ook bij de zorg in de laatste levensfase.
Zorgdoelen: iedere cliënt heeft vastgelegde afspraken en inspraak bij de doelen die over zorg, behandeling en ondersteuning gaan

Elk mens is een uniek persoon, als we ouder worden wordt er meer en meer zichtbaar dat e rzoals deze persoon geen tweede bestaat.. Ieder mens is een leven lang een uniek persoon. Iedereen leet zijn leven op een eigen manier, zoals geen ander doet. Het is belangrijk dat je als verpleegkundige deze uniciteit van mensen kan herkennen. 

Samengevat:

De zorg is dus persoonsgericht wanneer de zorg eraan bijdraagt dat een zorgafhankelijke oudere als uniek persoon tot zijn of haar recht komt (uniciteit). Maar ook wanneer de zorgverlener zelf tot haar recht komt. Ten tweede gaat het ervanuit dat de zorg altijd plaatsvindt binnen een relatie tussen twee personen en dat die relatie van grote betekenis is voor de zorg. Ten derde stelt persoonsgerichte zorg dat de zorgcontact, de omgeving, maar ook de cultuur waarbinnen de zorg wordt gegeven van invloed is. 
Het gaat er dus om wat een zorgverlener doet en hoe ze dat doet. Kortom het gedrag van de zorgverlener is essentieel! 

Het doel van persoonsgerichte zorg is:

1. Persoonsgericht zijn
2. De leiding hebben over mensen met dementie
3. Verhogen van welbevinden en kwaliteit van leven bij mensen met dementie vergroten
4. het verhogen van de werkdruk

Hoe zou jij hiermee omgaan binnen persoonsgerichte zorg?

Kortom:

Persoonsgerichte zorg gaat ervan uit dat ieder mens een uniek en waardig

persoon is, ongeacht zijn beperkingen.

 Die persoon vormt het uitgangspunt

van de zorg, niet de ziekte en de beperkingen. Liefdevolle aandacht en

respect voor de persoon staan centraal in de persoonsgerichte zorg.

7 tips: zo zorg je voor persoonsgerichte zorg

Stel de persoonlijkheid en levensgeschiedenis van de persoon met dementie centraal.

Zorg dat de zorg en omgeving afgestemd is op de behoefte van de persoon met dementie.

Weet dat relaties en persoonlijk contact een positief effect kunnen hebben op het welbevinden van iemand met dementie.

Zorg voor gezamenlijke besluitvorming en stem continu af op de wensen en verwachtingen van de persoon met dementie en zijn of haar mantelzorger.

Stem je communicatie (verbaal en nonverbaal) en taalgebruik af op wat iemand met dementie nog kan en begrijpt.

Gedrag kan een manier zijn om behoeften te uiten; interpreteer gedrag daarom altijd vanuit het perspectief van de persoon met dementie.

Zorg voor een relatie gebaseerd op wederzijds respect (gepast afstand) en verbondenheid (gepaste nabijheid; dit is net zo belangrijk als de zorgtaken.

Belevingsgerichte zorg

Welke termen typeren volgens jou belevingsgerichte zorg?

wat is belevingsgerichte zorg?

Het is die zorg waarmee je iemands persoon recht doet en rekening houdt met zijn belevingswereld. 

Het doel is dan ook het verhogen van welbevinden en kwaliteit van

leven bij de patiënt.

 Hierdoor voelen de patiënten zich gesteund en geborgen, en hun

zelfwaardering blijft in tact.

Hoe doe je dat? Belevingsgerichte zorg toepassen?

Hoe pas je belevingsgerichte zorg toe?

Belevingsgerichte zorg betekent aansluiten bij de belevingswereld en gevoelens van iemand die zorg krijgt. 

Activiteiten passend bij belevingsgerichte zorg

Mensen met dementie verliezen in toenemende mate de grip op het leven. Het wordt hen steeds minder duidelijk waar zij zich bevinden en wie de mensen in hun omgeving zijn. 

Herinneringen gaan verloren. Wanneer al deze aanwijzingen over wie je bent vervagen, is het aannemelijk dat wat je doet een belangrijke rol speelt in het bepalen van je identiteit. 

Activiteiten kunnen de interactie met anderen bevorderen en zorgen voor ontspanning, plezier en creativiteit. Wanneer de activiteit is afgestemd op de vermogens en beleving van de persoon met dementie, laat meedoen aan een activiteit ook zien dat je nog dingen kunt en iets kunt bijdragen. En dat geeft een positief gevoel van eigenwaarde.

Persoonsgerichte dementiezorg is afgestemd op de specifieke en individuele belevingswereld van de persoon met dementie en zijn of haar mantelzorger. Belangrijk is het om de persoon met dementie als volwaardig te zien. Verdiep je in zijn of haar belevingswereld en kijk naar de mogelijkheden. Andere termen die vaak gebruikt worden voor persoonsgerichte (dementie)zorg zijn betekenisvolle zorg, aandachtsgerichte zorg, belevingsgerichte zorg, positieve gezondheid of sociale benadering.

Maar wat is dan het verschil?

 Bij belevingsgerichte zorg gaat het om de beleving van de zorgvrager.
Bijvoorbeeld door hen vooral eten te serveren dat zij echt lekker vinden smaken. Zij beleven voeding dan als een feestje en de smaken zijn de sensatie an sich. 

Bij persoonsgerichte zorg wordt een dialoog gevormd met de zorgvrager en het netwerk om hem of haar heen. Er wordt veel gepraat, en geantwoord op hun persoonlijkheid en hun uitgesproken wensen. De zorgvrager vertelt je wat hij of zij heeft meegemaakt en wat hij of zij leuk vindt. Je maakt de zorg dus echt persoonlijk, door ins en outs te weten en daarop te anticiperen.

Nog meer benaderingen van zorg...

Herstelgerichte zorg:

Doel is dat een patiënt zo goed mogelijk binnen zijn eigen mogelijkheden (dus de ziekte kan inbouwen in zijn leven) kan functioneren en participeren in de maatschappij met zo min mogelijk (zorg) ondersteuning. Belangrijk daarbij is dat je als verpleegkundige het herstelproces faciliteert samen met de zorgvrager. (herstel = niet genezen)

Empowerment versterken...

Herstel is niet los te zien van empowerment: het ontwikkelen van de eigen

kracht, talenten en mogelijkheden en het ontwikkelen van inzicht in en acceptatie van onmogelijkheden en beperkingen.

Hulpverleners kunnen deze ruimte scheppen middels herstelondersteunende zorg en rehabilitatie. Empowerment is nodig om antwoord te kunnen geven op de ondersteuningsvragen van de toekomst. Empowerment gaat over toenemende kracht én toenemende macht. Meer grip krijgen op persoonlijke kwetsbaarheden én meer invloed kunnen uitoefenen op collectieve levensomstandigheden (Bouwmans, 2015) .

Herstel vereist empowerment, maar leidt ook tot empowerment. Het laat

zien dat mensen het vermogen hebben om zich aan een schijnbaar hopeloze

situatie te ontworstelen en een nieuwe wending aan hun eigen leven te geven.

Mensen bepalen steeds meer zelf hoe zij omgaan met de uitdagingen in hun

leven en welke ondersteuning zij daarbij willen hebben. Empowerment betekent dan ook meer dan alleen eigen keuzes leren maken. Het gaat ook om

erkenning van wensen en ambities, en deze een plek in het eigen leven kunnen en durven geven. Het vraagt dan ook ruimte en tijd om hierin een eigen

weg te vinden. Hulpverleners kunnen deze ruimte scheppen, mensen aanmoedigen hun eigen ambities en wensen te onderzoeken en keuzes te (leren) 

Hulpverleners kunnen deze ruimte scheppen middels herstelondersteunende zorg en rehabilitatie. Empowerment is nodig om antwoord te kunnen geven op de ondersteuningsvragen van de toekomst. Empowerment gaat over toenemende kracht én toenemende macht. Meer grip krijgen op persoonlijke kwetsbaarheden én meer invloed kunnen uitoefenen op collectieve levensomstandigheden (Bouwmans, 2015) .

De presentie benadering..

De presentiebenadering is gericht op het ontwikkelen van een relatie tussen cliënten en hulpverleners.

 Het doel van de zorgverlening is het voorkomen, opheffen, uithouden of verzachten van het lijden. 

Letterlijk betekent het woord presentie: aanwezigheid. 

Present zijn is: er zijn.

Wie bij iemand present is, is ook echt, aandachtig aanwezig. Maar dat is nog niet genoeg om

te begrijpen wat met presentie wordt bedoeld.

Presentiebenadering

De presentiebenadering houdt zich bezig met de vragen: 

‘Wat is goede zorg en wat doet een

goede zorgverlener?’ 

Om deze vragen te beantwoorden is er onderzoek gedaan naar wat

zorgontvangers zelf als goede zorg ervaren. Voor kwetsbare mensen betekende ‘goede zorg’:

1. Gezien worden en serieus genomen worden;
   
2. Niet in de steek gelaten worden;
   
3. Hulp krijgen van iemand die voelt als 'een soort zus of broer', of als 'een vriend of vriendin' (Stichting Presentie, z.d.)

Opdracht

Maak een groepje van vier personen. 

Teken op een vel papier "de cliënt". 

Formuleer met elkaar een definitie wat jullie vinden dat persoonsgerichte zorg is. 

Hoe zouden jullie persoonsgerichte zorg vorm geven?

Wat is daarin belangrijk? 

Welke competenties en vaardigheden heb je dan nodig als verpleegkundige?

Geef hier vijf voorbeelden bij. 

Welke benaderingswijze vinden jullie nog meer mooi, goed en of belangrijk om toe te passen? 

En hoe ga je dat vormgeven in de praktijk?
Bespreek hoe diversiteit (zoals culturele achtergrond, seksuele geaardheid, leeftijd) invloed kan hebben op de toepassing van deze zorgbenadering.

Klaar? Deel jullie bevindingen met een ander groepje. 

Wat neem je mee uit dit kennislab?