lj2p1 Nederlands taalportfolio exposure theorie perspectief en open plekken

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Fictie

Exposure

Perspectief en open plekken

Exposure 

Margje Woodrow

Schrijfster jeugdthrillers

Leerkracht

Waar denk je dat het
verhaal Exposure over gaat?

Theorie perspectief

De stem in het verhaal  = vertelinstantie 

4 verschillende soorten:

1. Ik-verteller;
2. Auctoriale verteller;
3. Personale verteller;
4. Meervoudig perspectief 

Wie vertelt het verhaal eigenlijk?

een voor de hand liggend, maar onjuist antwoord is: de schrijver

Maar wie vertelt het verhaal dan wel?

ik-verteller

• Verteller én personage
• Je volgt als lezer de gebeurtenissen door zijn/haar ogen
• De lezer kent de gedachten en gevoelens van het ik-personage
• De andere personages leer je alleen kennen door wat de ik-verteller je over hen vertelt

Auctoriale vertelsituatie

• De vertellen is GEEN personage in het verhaal;
• Hij is wel duidelijk aanwezig: geeft commentaar of legt onduidelijkheden uit. 
• Weet wat alle personages denken en voelen en weet ook wat er op verschillende plaatsen of tijdstippen gebeurt 
• 'Alwetend'

Personale vertelsituatie

Er wordt verteld wat één personage doet, ziet, voelt, denkt

dit personage wordt gevolgd in alles wat hij doet, verteller geeft GEEN commentaar

Meervoudig perspectief

• Gebeurtenissen worden afwisselend door de ogen van verschillende personages gezien. 
• Verschillende invalshoeken
• Als lezer goed opletten 'wie aan het woord is'

Om welke vertelsituatie gaat het hier?

De eerste tien jaar van mijn leven was ik niet zwart. Ik was op veel manieren anders dan de mensen om mij heen, maar donkerder was ik niet. Dat weet ik.

1. ik-verteller
2. auctoriale verteller (alwetend)
3. personale verteller

Om welke vertelsituatie gaat het hier?

Het was nog donker, toen in de vroege morgen van de twee en twintigste December 1946 in onze stad,, de held van deze geschiedenis, Frits van Egters, ontwaakte. Hij keek op zijn lichtgevend horloge, dat aan een spijker hing. ‘Kwart voor zes,’ mompelde hij, ‘het is nog nacht.’

1. ik-verteller
2. auctoriale verteller (alwetend)
3. personale verteller

Voorbeeld auctoriale verteller

'Het leven is zoals je het alleen maar kunt dromen, met Chevrolets op de opritten en biefstukken die in de koelkast liggen te wachten tot ze aan het begin van de avond op de barbecue achter in de tuin worden gelegd' 

Verwachtingen

Er zijn schrijvers die bewust spelen met jouw verwachtingen en

een onverwachte wending creëren om je te verrassen.

Tijdens het lezen hebben je, bewust of onbewust, voortdurend

verwachtingen over het verhaal.

Dit zorgt voor open plekken

Theorie 'open plekken'

Als lezer weet je niet meteen hoe het verhaal gaat lopen, je krijgt te maken met vragen of onduidelijkheden

Open plekken zijn vragen die bij de lezer opkomen

Hoe ontstaan open plekken?

• je hebt als lezer een informatieachterstand 
• het gedrag van personages maakt je nieuwsgierig naar hun beweegredenen
• Je creëert bepaalde verwachtingen en bent benieuwd of die uit zullen komen.
• de titel roept vragen op. 

Deze week:

• Taalportfolio romanfragment 1: lees verhaal Exposure en maak opdrachten paragraaf 2.1 werkboek - zie Teams/lesmateriaal
• Zelfstandig: Starttaal thema 4 - zie weekplanner