Ethiek en Welzijn les 3

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Periode 11

Ethiek en welzijn

Overzicht vandaag

Erfelijke aandoeningen

Richtlijn KNMvD

Puppy-checklist

Stoplichtmodel

Doelen

• Benoemen wat onder welzijn wordt verstaan

• Benoemen wat onder ethiek wordt verstaan

• Benoem de 4 aandachtspunten KNMvD erfelijke aandoeningen bij dieren

• Uitleggen rol dierenartsassistente paraveterinair bij bewaken dierwelzijn

• Benoemen wat signalen zijn voor dierenmishandeling

• Benoemen wat het belang is van tijdig signaleren van dierenmishandeling

• Relevante informatie vinden op het dierenwelzijnsweb

• Relevante informatie vinden op de site van LICG

• Een mening vormen en deze uitdragen

Welke erfelijke aandoeningen
ken je?

Munchkin x sphinx

Richtlijnen KNMvD

- Klinische richtlijnen

- Handelingsrichtlijn

Welke rol heeft de dierenarts in het fokbeleid?

Wetenschappelijke literatuur, wetgeving, expert opinions

In ontwikkeling: DNA-testen, screening, nieuwe onderzoeken

Welke vier aandachtsgebieden staan er in de richtlijn?

Vier aandachtsgebieden

1. Diagnostiek, welzijnsrisico's en levenskwaliteit

2. Advisering bij aanschaf

3. Ziektekundige gegevens selectie ouderdieren

4. Electieve handelingen

1. Diagnostiek

Dierenarts onderzoekt en legt vast

Informeren eigenaar: mogelijke (DNA-)onderzoeken, erfelijke aandoeningen, schadelijke raskenmerken

Informeren eigenaar:

- Kans dat klinische klachten op erfelijke aandoening berusten

- Benoemen problemen voor welzijn en prognose, risico's voor inzet in fokkerij

- Welke andere erfelijke aandoeningen het ras heeft, op welke leeftijd, hoe te herkennen en wat behandeling/prognose is

1. Welzijnsrisico's en levenskwaliteit

Eigenaar moet welzijn dier waarborgen

Wettelijk: vijf vrijheden

Dierenarts beoordeelt levenskwaliteit

Levenskwaliteit inschatten: risico op verslechtering, kans verbetering en dus welzijnsstatus (dus niet alleen actueel, ook toekomst).

Niet alleen op basis 5 vrijheden, ook op basis definitie dierwelzijn: kan het zich actief aanpassen aan levensomstandigheden en toestand bereiken die als positief ervaart

In hoeverre welzijnsrisico zorgt voor welzijnsaantasting (frequent/permanent) afhankelijk van frequentie, duur en intensiteit van inperking

2. Adviseren bij aanschaf

Advies best passende dier: voeding, verzorging, gedrag, erfelijke aandoeningen, schadelijk raskenmerk

Afraden rasspecifiek dier zonder bekende fokker/ouderdier 'look-a-like'

Puppy-checklist LICG

Eigenaren handelen niet volledig rationeel en kopen soms bewust huisdier met aandoeningen

look-a-like: dieren zonder stamboom maar met rasspecifieke eigenschappen

Zoek op de website van de LICG de puppy checklist en noteer voor jezelf de 10 belangrijkste punten

3. Ziektegegevens ouderdieren

Gezonde lang-levende sociale gezelschapsdieren

Expertisecentrum Genetica Gezelschapsdieren

PETscan

Identificatie dier controleren en stimuleren

Voorlichten fokkers

Screening en DNA test (vrij, lijder, drager)

Expertisecentrum Faculteit DGK

Gegevens vastleggen in landelijke databank: praktijkmanagement systeem koppelen aan landelijke incidentie van ziektes: PETscan centrale vastlegging diagnoses

Paspoort + praktijkmanagementsysteem

Screening (HD foto's, patellalux, HCM DNA en echo)

Vanaf 2013 verplicht voor honden

4. Electieve handelingen

Kunstmatige inseminatie

Keizersnedes

Vroegcastratie

Kunstmatige inseminatie (KI)

De indicatie voor KI blijft beperkt tot de volgende gevallen:

1. Inbreng van genetisch materiaal afkomstig van mannelijke dieren die niet fysiek beschikbaar zijn in een populatie, maar die wel van belang zijn voor het voortbestaan van deze populatie, idealiter op basis van een centraal aangestuurd rationeel fokbeleid.

2. Een natuurlijke dekking is onmogelijk of onwenselijk als gevolg van een verkregen (en nadrukkelijk niet erfelijk bepaalde) aandoening.

KI: inbrengen nieuw genetisch materiaal reu (bijv. vanuit buitenland), natuurlijk dekking niet mogelijk/wenselijk (bijv. reu heeft in glas gestaan). DA moet zich op de hoogte stellen dat beide ouderdieren gescreend en vrij van geprioriteerde erfelijke aandoeningen zijn

Vroegcastratie

De dierenarts voert geen ovariectomie en castratie uit bij pups en kittens voortkomende uit een gesloten raspopulatie vóór de leeftijd van vijf maanden, zodat er meer tijd is voor het vaststellen van de fokgeschiktheid van een individu en de effectieve populatiegrootte niet te zeer beperkt wordt

Geen vroegcastratie (op 7 weken bij fokker). In Belgie verplicht bij katten: voor 5 maanden leeftijd of voor ze naar nieuwe eigenaar gaan

Keizersnedes

De indicatie voor een keizersnede bij gezelschapsdieren is beperkt tot:

1. een niet vorderende partus waarbij een keizersnede noodzakelijk is.

In uitzonderlijke gevallen kan er een medische indicatie zijn voor een electieve keizersnede:

1. een verlengde dracht, vooral bij één- en tweelingdrachten.

2. een te verwachten abnormale partus vanwege een verkregen probleem, bijvoorbeeld beperking van de grootte van de bekkendoorgang, bijvoorbeeld als gevolg van trauma.

Medische indicatie keizersnede: stagnerende bevalling, overtijd met 1/2 pups, raspredispositie voor dystocia geen reden!

Rol paraveterinair

1. Diagnostiek, welzijnsrisico's en levenskwaliteit

2. Advisering bij aanschaf

3. Ziektekundige gegevens selectie ouderdieren

4. Electieve handelingen

Stoplichtmodel

Volgende les

Dierenmishandeling