trachea en uitzuigen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

uitzuigen 

Tracheostoma

lesdoelen:

Indicaties & complicaties tracheotoemie- en stoma 

canules

spraak 

wet BIG en verzorgen tracheostoma

verzorgen 

rapportage 

wat is een tracheotomie?

Een tracheotomie is een snede in de hals, waarbij de luchtpijp wordt ingesneden. Door deze opening wordt een buisje in de luchtpijp geplaatst. Dit buisje heet een tracheacanule.

kan tijdelijk of blijvend zijn. 

strottehoofd weg?  dan niet meer spreken 

Omdat de lucht via het tracheostoma de longen ingaat en er dus geen lucht via de mond en keelholte langs de stembanden gaat, kunt u in het begin niet praten.

reden voor tracheostoma

Als de bovenste luchtwegen geblokkeerd zijn, kan het nodig zijn de cliënt te laten ademen door een opening in de luchtpijp. Zo’n opening heet een tracheotomie. Als het strottenhoofd en de stembanden verwijderd zijn, wordt de luchtpijp direct op de opening aangesloten. Dat heet een tracheostoma. In een tracheotomie of een tracheostoma kan een buisje worden geplaatst, een tracheacanule.

Tracheotomie

Een tracheotomie kan nodig zijn als u tijdelijk niet kunt ademen via de

mond of neus. Bijvoorbeeld doordat er zich een belemmering bevindt in het

strottenhoofd, in de mond of de keelholte.

indicaties 

• zwelling bij een allergische reactie

• zwelling van ontstoken weefsel

• zwelling na een operatie in het hoofd/halsgebied

• zwelling of schade na trauma

• verlamming van één of beide stembanden

• obstructie door een vreemd voorwerp

• obstructie door littekenweefsel in de luchtpijp

• obstructie door een tumor die (nog) niet operatief verwijderd kan worden

• langdurige beademing.

waarom een cuff:   om longen te beschermen tegen vocht van buitenaf. \

of

Soms is het niet mogelijk te beademen met een ‘gewone’ canule. Er verdwijnt dan te veel lucht naar de mond, waardoor er te weinig in de longen komt. Dan is een canule met een cuff de oplossing. Een cuff is een ballon. Als die is opgeblazen, is de luchtweg naar de keelholte afgesloten. De ademhaling gaat alleen nog maar naar de longen. Praten is niet mogelijk, omdat er geen lucht uit de longen naar de stembanden kan.

Als u het slijm weer goed kunt ophoesten, kunt u een tracheacanule krijgen

zonder cuff. Als u een tracheacanule zonder cuff hebt, kunt u spreken met

behulp van een spreekklep (= spraakcanule). Dit is een soort dopje met

een klepje waardoor u adem kunt halen, maar ook kunt praten.

kunstneus

Kunstneus

Bij een normale ademhaling bevochtigt het slijmvlies van de neus de lucht die binnenkomt. Bij een tracheostoma komt de lucht niet langs de neus en komt er relatief dr​oge lucht binnen. Daardoor is de kans op een luchtweginfectie en opgedroogd slijm groter. Om deze en andere problemen te voorkomen, kan de patiënt een 'kunstneus' gebruiken. Dit een een soort bevochtigingsfilter.

canule 

binnen & 

buiten 

canule

Een canule is een kunststof of metalen buisje, dat via de tracheotomie of de tracheostoma rechtstreeks in de luchtpijp geplaatst wordt.

De canule bestaat uit een binnen- en een buitencanule. De buitencanule blijft in de luchtpijp. De binnencanule kan worden verwijderd, schoongemaakt en teruggeplaatst. De buitencanule is aan de hals bevestigd met een plaatje, dat flens genoemd wordt. Onder de flens beschermt een metalline splitgaas de huid. De canule wordt met een bandje om de hals bevestigd.

praten

Bij een tracheotomie stroomt de uitgeademde lucht niet langs de stembanden maar door de canule. Daardoor kan de cliënt niet meer praten en maakt hij ook geen geluid bij lachen of huilen. Door bij uitademing de canule af te sluiten met een spraakklepje of een vinger gaat de luchtstroom weer omhoog via de stembanden naar de mond- en keelholte en is er weer spraak mogelijk.

Bij een tracheostoma zijn de stembanden verwijderd en is spreken niet mogelijk. De cliënt kan leren via de slokdarm te spreken, soms kan een stemprothese worden aangebracht. Er zijn ook elektronische spraakhulpmiddelen.

logopedie in consult 

complicaties die kunnen optreden

• de canule, de flens of het splitgaas

• het ontbreken van de functies van de bovenste luchtwegen

• taai slijm

• slechte hoestfunctie

• dun slijm of veel slijm door een infectieziekte, zoals verkoudheid

• verslikken.

verzorgen tracheostoma is een

risico volle handeling

voorbehouden handeling

Verzorgen van een tracheotomie of tracheostoma is een risicovolle handeling. 

kun je iemand met een tracheostoma reanimeren??

Ja

Nee

kun je iemand met een tracheo stoma zuurstof toedienen??

ja

ne

kan iemand met een tracheostoma zwemmen??

ja

nee

oppervlakkig uitzuigen mond en keelholte 

wat valt onder bovenste luchtwegen?

neus, mond en keelholte. 

Bovenste luchtweg zijn bekleed met slijmvlies en produceren slijm = sputum.  

onderste luchtwegen 

luchtpijp, bronchieen, longen

wat kun je evt. uitzuigen??

maaginhoud , bloed , vocht , sputum, slijm 

indicaties 

Het kan nodig zijn om de neus-, mond- en keelholte uit te zuigen als de cliënt zelf niet, of niet goed genoeg, kan ophoesten of uitspugen. Dit kan komen doordat de cliënt:

slikproblemen heeft

• uitgeput is

• een laag bewustzijn heeft

• een longaandoening heeft.

contra indicaties 

• verdenking van of aangetoonde schedelfracturen

• verhoogd risico op neus- en keelbloedingen.

oppervlakkig uitzuigen 

• via neus of mond 
• bij mond sneller braakneigingen 
• uitzuigen ook bij tracheotomie 

nadeel van uitzuigen? 

nadeel;

meer slijm en sputum productie 

bij wie gebruiken ? 

palliatieve zorg 

wat zijn risico's of complicaties bij uitzuigen??

• De cliënt kan erg benauwd worden door ademtekort en angst.

• De cliënt kan zuurstoftekort krijgen doordat met het slijm ook zuurstof wordt weggezogen.

• De slijmvliezen kunnen beschadigd raken, waardoor bloedingen kunnen optreden. Bij cliënten die bloedverdunners gebruiken, is dit risico groter.

• De nervus vagus kan geprikkeld worden. Dit is een zenuw die de ademhaling, de spijsvertering en de werking van het hart beïnvloedt. Door de prikkeling van de nervus vagus kunnen problemen ontstaan:

a. hoestbui

b. braakneigingen of braken

c. bradycardie, dat wil zeggen een polsfrequentie van minder dan 60 seconden per minuut.

oppervlakkig uitzuigen is een

voorbehouden handeling

risico volle handeling

Uitzuigen van de bovenste luchtwegen is een risicovolle handeling

uitzuig katheter

uitzuig apparaat 

volgende les 

• volgende week 2 april = goede vrijdag. Geen les 
• 9 april 

Neusmaagsonde en toediening sonde voeding  

opdrachten

10 , 12 en 20 

opdracht 17: 

Beantwoord de vragen in eigen woorden!!  en maak geen ppt maar zet de antwoorden in een word document en mail het naar [e-mail]