Les 11: Sectoren

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

3.5: Verschillende sectoren

Verschillende sectoren

Primaire sector

Secundaire sector

Tertiaire sector

Let op: informele sector / formele sector is een andere verdeling van het werk!

Er is een verband tussen het deel van de bevolking dat werkt in de primaire sector en de economische ontwikkeling. Leg uit:
- Welk verband bestaat
- Waarom dat verband bestaat

Landbouw & ontwikkeling

Zie kaarten: 

- Gemiddeld inkomen    &    % arbeiders in landbouw

- Wat is de overeenkomst?

Door mechanisatie en schaalvergroting: Deagrarisatie

Minder mensen werken in Agrarische sector / minder aandeel in BBP

Let op: Iets anders dan industrialisatie! (maar vaak wel een relatie…)

Foodcrops: Gewas dat bedoeld is voor (eigen) menselijke consumptie (voedselgewas)

Cashcrops: Gewas dat verbouwd wort met winstoogmerk, wordt verhandeld en tot product wordt verwerkt (consumptie buiten Zuid-Amerika)

Ongelijkheid in de landbouw

Grote bedrijven: Gemechaniseerd, groot oppervlak
--> Grootgrondbezit

Middelgroot: Familiebedrijven of in nieuw ontgonnen gebieden

(Zeer) kleine bedrijven: voorbeeld: zwerflandbouw

Veel bedrijven, maar klein bezit

Zelfvoorzienend in landbouw, soms bijverdienen in mijnbouw

Maatschappelijke ongelijkheid terug te zien in de landbouw! --> Een kleine groep mensen heeft veel (bijna alles) terwijl een kleine groep weinig heeft

Grote bedrijven door winsten steeds groter, kochten overig grond op --> Kleine boeren konden investeringen niet doen of niet terugbetalen en gingen failliet 

Systeem houdt armoede in stand!

Industrie

Grote buitenlandse bedrijven

- Wantrouwen:

- Ecologische problemen

- Bedrijven waren betrokken bij politieke situaties (afzetten regeringen)

Toch: MNO’s hebben voordelen

- Kennis / technologie

- Belastingopbrengst

- Wisselkoers

Importsubstitutie

- Let op: Grootte industrie geen goede maatstaf

voor economische ontwikkeling!

Tertiaire sector

Tertiairisering: Steeds groter deel van werkgelegenheid / BBP bestaat uit tertiaire sector

Informele sector: erg belangrijk in Zuid-Amerika
voor laagopgeleiden 

- Duale economie

Duaal: 2 kanten aan de economie

- Rijk, modern, technologisch, formeel --> Bijv. Stedelijke economie & grootschalige mijnbouw

- Traditionele sector: geen technologie, geen schaalvergroting, lage arbeidsproductiviteit, kleinschalige landbouw of mijnbouw

Waarom is het juist voor een ontwikkelend land zoals Brazilië goed om niet alleen het BNP (gemiddeld inkomen van het hele land) te bekijken, maar ook het BRP (Bruto Regionaal Product) te onderzoeken?

Bekijk de 3 bronnen. Leg uit
waarom een hoge economische
groei van de arme regio's niet
betekent dat deze regio's de rijke
regio's inhalen.

BRP

Verband inkomen & economische groei?

Grondstoffen

Mijnbouw

Groot aandeel export

Afhankelijkheid grondstoffen

Hoeft niet per se een probleem te zijn (Canada, Australië), maar is het in Zuid-Amerika wel!

Onbewerkte grondstoffen export:

Brazilië: 42% in 2000 tot 63% in 2010

Export & Importpakket

Exportpakket Brazilië: grondstoffen & vliegtuigen

Suriname zeer afhankelijk van enkele grondstoffen 

(goud, olie, bauxiet: 76%)

Importpakket: machines, elektronica, chemicaliën: 

bewerking voor nodig! (en dus kennis & kapitaal)

Kan Brazilië zelf door grondstoffen eerst te bewerken --> 

exportvalorisatie

5.3: Grondstoffen

Export & Import steeds belangrijker voor economie

Maar; erg wisselvallig

Handelsbalans schommelt ook!

"De verhouding tussen de waarde van de import en de export van goederen en diensten van een land."

De vraag naar sommige grondstoffen stijgt snel. Hoe komt dat?

Brazilië als BRIC: Hoge verwachtingen

2009                                                         2013                                                     2016

Vergeleken met de BRICS

Aan de slag

- LessonUp

Volgende keer uit paragraaf 5

Lorenzcurve

Democratisering

Bevolkingsparticipatie

https://www.mesothelioma.com/wp-content/uploads/mcablog_Brazil-Continues-to-Mine-and-Export-Asbestos-Despite-Ban-min.jpg

Aan de slag!

- LessonUp

- PO

Begrippen volgende keer:

Lorenzcurve

Democratisering

Bevolkingsparticipatie