Persoonsvorm en zinsdeelproef

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

PERSOONSVORM & ZINSDELEN

1 havo/vwo

Aan het eind van de les weten we op welke 3 manieren we een persoonsvorm kunnen vinden.

PERSOONSVORM

- Geeft de tijd van de zin aan.

vb.     Sandra gaat naar school

Wat is de persoonsvorm? --> Zet de zin in een andere tijd:

      (    Sandra ging naar school     )

Persoonsvorm = gaat

- Geeft het getal aan

vb. Sandra gaat naar school.
Sandra en Piet gaan naar school.

Wat is de persoonsvorm? --> Welk woord is veranderd?

( gaat - gaan )

- Mart vindt dat niet leuk.

- Pepijn zei helemaal niets.

Persoonsvormen ?

3 manieren om de persoonsvorm te vinden

1. Maak van de zin een vraag.
vb. Sandra gaat naar school.

2. Zet de zin in een andere tijd.
vb. Hij kwam naar het feest.

3. Verander het getal van de zin.
vb. Teun en Pleun gaan naar de stad.

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?

Tijdens de les kijken we een filmpje.

1. Tijdens
2. filmpje
3. kijken
4. een

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?

Zij kan heel hard lachen.

1. Zij
2. kan
3. hard
4. lachen

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?

Je moet een andere baan gaan zoeken.

1. Je
2. moet
3. gaan
4. zoeken

: )

Planning van dit uur 

• Grammatica zinsdelen 

Aan het einde van deze les

• kun je de zin in zinsdelen verdelen;
  
• kun je hiervoor de zinsdeelproef gebruiken

Welkom!

: )

Zinsdelen

De grote man | eet | een kleine taart | met zijn vork.

De hond sluipt door het bos samen met zijn baasje.

Uit welke zinsdelen bestaat deze zin?
Typ de zin over en zet strepen tussen de zinsdelen.

Wat	Maak opdracht 5 t/m 8 van 1.7 Grammatica zinsdelen (in je boek)
Hoe	In stilte, individueel
Hulp	Geen
Tijd	Vijftien minuten
Uitkomst	Deze leerstof (grammatica zinsdelen) moet je kennen voor de toets
Klaar	Maak een extra opdracht (vraag opdrachtblad bij docent)

Zinsdeelproef

        1               2

De hond | sluipt | door het bos | samen met zijn baasje.

één zinsdeel

Voorbeeld

1. De hond | sluipt | door het bos | samen met zijn baasje.
   
   
2. Door het bos | sluipt | de hond | samen met zijn baasje.
   
   
3. Samen met zijn baasje | sluipt | de hond | door het bos.

Stappenplan zinsdeelstrepen zetten

1 Onderstreep de pv.

       Mandy wacht op haar moeder in de tuin. 

2 Zet voor en achter de pv zinsdeelstrepen.

       Mandy | wacht | op haar moeder in de tuin. 

3 Verander de volgorde van de zin: kijk welke woorden je samen voor de pv kunt zetten.

       Op haar moeder | wacht | Mandy in de tuin.
       In de tuin | wacht | Mandy op haar moeder. 

4 Ga daar mee door tot je alle zinsdelen hebt gevonden. Zet voor en na elk zinsdeel een streep. 

      | Mandy | wacht | op haar moeder | in de tuin. |

ZINSDEELPROEF

Een zin kan verdeeld worden in zinsdelen. 

Zinsdeel = Een zo groot mogelijk stuk zin dat voor de PV past.

Voor de PV past maar 1 zinsdeel!! 

Elk zinsdeel kan maar 1 naam krijgen. Je moet dus kiezen!

Elk zinsdeel geeft antwoord op een vraag/ handeling

ZINSDEELPROEF

Stappenplan zinsdelen (zinsdeelproef):

- Onderstreep de PV.

- Zet zinsdeelstrepen voor en achter de PV. 

- Kijk welke woorden je samen voor de PV kunt zetten. 

- Zet de zinsdeelstrepen op de juiste plaats. 

- Eindig de zin met twee zinsdeelstrepen.

ZINSDELEN

Voorbeelden:

| Klas 1g | heeft | een druk programma | vandaag.||

     

| Vandaag | heeft | klas 1g | een druk programma.||

 

| Een druk programma | heeft | klas 1g | vandaag.||

 

l Pieter en Simone l gaan l vandaag l naar de stad.ll

l Vandaag l gaan l Pieter en Simone l naar de stad.ll

l Naar de stad l gaan l Pieter en Simone l vandaag.ll

l De werknemer l heeft l gisteren l hard gewerkt.ll

l Gisteren l heeft l de werknemer l hard gewerkt.ll

l Hard gewerkt l heeft l de werknemer l gisteren.ll 

l Het meisje met de blonde haren l is l aan het lachen.ll

Hoeveel zinsdelen heeft de volgende zin?

De leerlingen volgen vandaag vier lesuren.

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Hoeveel zinsdelen heeft de volgende zin?

Wij maken eigenlijk best veel huiswerk.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Uit hoeveel zinsdelen bestaat deze zin:
Ik eet een appeltaart.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Uit hoeveel zinsdelen bestaat deze zin:
Gisteren gaf ik mijn oma een rode bos bloemen.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Uit hoeveel zinsdelen bestaat deze zin:
Op het bruggetje vroeg de verliefde man gisteren zijn vriend ten huwelijk.

1. 4
2. 5
3. 6
4. 7

Op welke 3 manieren kun je een persoonsvorm in een zin vinden?

Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

Doel:

• Je kunt zelfstandige werkwoorden herkennen in een zin.
• Je kunt hulpwerkwoorden herkennen in een zin.

Wat is een zelfstandig werkwoord?

Zelfstandig werkwoord (zww)

Een zelfstandig werkwoord (zww) kan in z'n eentje - zelfstandig dus - in een zin staan.

• De geit eet.
  
• De koe leeft.
  
• De hond rent.
  
• De kat bijt.
  

Wat is een hulpwerkwoord?

Zelfstandig werkwoord of hulpwerkwoord?

Ik heb gegeten
heb = .....

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

De politie heeft drugslabs ontmanteld in Brabant en Limburg.

1. heeft= hulpwerkwoord
2. ontmanteld=hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord of hulpwerkwoord?

Ik heb gefietst
gefietst = .....

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Ineke gaat naar de stad.
gaat = ?

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord

Hij heeft die opdracht moeten maken. 

heeft

moeten

maken

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

hulpwerkwoord

Wij hadden misschien met dat project mee kunnen doen 

hadden

kunnen

meedoen

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

hulpwerkwoord

Zij zou wel een nieuwe jas willen kopen

zou

willen

kopen

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

hulpwerkwoord

Noteer alle werkwoorden van de zin:
Els wil graag een keer gaan bungeejumpen.

Wat is het zelfstandige werkwoord van de zin:
Els wil graag een keer gaan bungeejumpen.

Noteer alle werkwoorden van de zin:
Had je mijn fietssleutel niet beter in je portemonnee kunnen bewaren?

Wat is het zelfstandige werkwoord van de zin:
Had je mijn fietssleutel niet beter in je portemonnee kunnen bewaren?

Noteer het zww van de zin.
Op koningsdag vieren wij in Nederland de verjaardag van de koning.

Wat is het zww van deze zin?
Op koningsdag vieren wij in Nederland de verjaardag van de koning.

Noteer het hulpwerkwoord
Hij heeft een milkshake gemaakt.

Wat is het hulpwerkwoord uit de volgende zin? Sanne wilde graag haar moeder helpen.

Maak een zin waarbij 'trainen' het zelfstandig werkwoord is.

Maak een zin waarin 'hebben' het hulpwerkwoord is.

Maak een zin met één
hulpwerkwoord en
een zelfstandig werkwoord.

Zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

Doel:

• Je kunt zelfstandige werkwoorden herkennen in een zin.
• Je kunt hulpwerkwoorden herkennen in een zin.

Na deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer horen

meer voorbeelden krijgen

meer oefeningen maken

de leerstof thuis nog even bekijken

overgaan naar nieuwe leerstof