De Tweede Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Dit jaar is het 75 jaar geleden dat er een einde komt aan de Tweede Wereldoorlog. Ook Nederland wordt op 5 mei 1945 bevrijd na vijf verschrikkelijke jaren oorlog. Wie begon deze oorlog eigenlijk? En waarom? En hoe reageerden de mensen in Nederland?

.

De Tweede Wereldoorlog

Wereldoriëntatie

Na deze les:

• weet ik hoe de periode er na WOI uitzag en hoe het kon gebeuren dat er zo snel opnieuw een wereldoorlog ontstond.
  
• weet ik wie Hitler is en welke rol hij heeft gespeeld voor en tijdens WOII.
• weet ik welke belangrijke gebeurtenissen plaats hebben gevonden tijdens WOII en hoe deze met elkaar in verhouding staan (oorzaak-gevolg).

Dit ga je leren

Woordenschat

Na deze les:

• begrijp ik de belangrijke woorden die met de Tweede Wereldoorlog te maken hebben. 

Taal

Na de les:

• kan ik de informatie uit de tekst en filmpjes samenvatten. Ik kies zelf op welke manier ik dit doe. Ik maak een schema, een tijdlijn of een lapbook.

Lesdoelen

Bespreek de lesdoelen met uw leerlingen.

Eigen leervragen

Wat wil jij graag weten of leren over de Tweede Wereldoorlog?

Schrijf je leervragen op in je projectschrift.  

Een goede vraag begint meestal met een W of een H: 

wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe. 

Over welke tijd hebben we het?

WOII

1939 - 1945

Bekijk het filmpje.

Wat ging er aan de Tweede Wereldoorlog vooraf? En hoe kwam Hitler aan de macht?

Bekijk het filmpje.

Filmpje

De leerlingen bekijken het filmpje en maken tijdens het kijken aantekeningen in hun logboek.

Heb jij het filmpje goed begrepen?
Test je kennis!

Wanneer was de Eerste Wereldoorlog? 

Sleep de juiste jaartallen naar de tijdlijn.

1913

1914

1915

1916

1917

1918

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

Na de Eerste Wereldoorlog moest Duitsland boeten voor de oorlogsschade. Waar bestond deze boete uit?

Duitsland moest na de Eerste Wereldoorlog ...

... betalen voor de oorlogsschade.

... grondgebied inleveren.

... meewerken als bondgenoot voor Frankrijk en Engeland. 

... alle Joodse mensen uitleveren aan buurlanden.

... het leger minimaliseren tot een lichtbewapend leger. 

Wat is

Leg in je eigen woorden uit hoe het heeft kunnen 

gebeuren dat Hitler zoveel macht kreeg in Duitsland. 

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

Kan jij het paspoort van Adolf Hitler volledig maken? Wat blijft er over?

Adolf Hitler

Geboren: 

20 april

Geboorteland:

 

voor bewezen moed in het leger tijdens de Eerste Wereldoorlog. 

Komt aan de macht in: 

Leider van partij: 

Tegenstanders: 

Hekel aan: 

Logo van nazi's: 

                     :                        Mein Kampf

Hobby's:

1933

1889

Joden

Communisten

NSDAP

_{Verdiepende tekst}

Klik op de loep en daarna op de tekst om de tekst te vergroten.

Lees de tekst en arceer 

de woorden die je nog niet goed begrijpt. 

Arceer in ieder geval: 

• Tweede Wereldoorlog
  
• Democratie
  
• Veroveren
  
• Gebombardeerd
  
• Capitulatie
  
• Bezetting
  
• Werkkamp
  
• Bondgenoot
  
• Verzet
  
• Gedurende
  
• Duiken onder
  
• Collaborateurs
  
• Hongerwinter
  
• Geven zich over
  
• Burgers
• Wereldoorlog
• 
  

_Woordenschat

WOII

De Hongerwinter

De winter van 1944-1945 toen er heel weinig eten was in Nederland.

Veel mensen stierven tijdens de Hongerwinter.

het hakenkruis

Het teken van de nazi's.

de nazi / de nazi's

Aanhanger van het nationaalsocialisme.

De nazi's waren volgelingen van Hitler.

de geallieerden

Bondgenoten in een oorlog.

Tot de geallieerden in WOII behoorden onder andere Engeland, de VS en Canada.

de bondgenoot

Iemand met wie je samen iets wilt bereiken.

Onze bondgenoten hielpen ons met de bevrijding tijdens WOII.

De oorlog tussen Duitsland en een groot aantal andere landen, die duurde van 1939 tot 1945.

Als er over een groot deel van de wereld oorlog wordt gevoerd tussen veel landen, wordt er gesproken over een wereldoorlog.

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

_Woordenschat

Het verzet

Groep mensen die in opstand kwam tegen de overheersing van Duitsland.

Mensen die in het verzet zaten, hielpen met gevaar voor eigen leven met het verspreiden van verboden kranten, kladden spreuken op de muren of hielpen mensen met onderduiken.

de collaborateur

Iemand die samenwerkt met de vijand.

De Nederlanders die met de Duitsers samenwerkten, waren collaborateurs. 

het verzet

de collaborateur

Woordenschat

Bespreek de moeilijke woorden met uw leerlingen.

_Woordenschat

eten

het ontbijt

de lunch

het diner

Ga met behulp van de hulpkaart op zoek naar de betekenis van de woorden die jij hebt gearceerd. 

Weet je de betekenis nog niet? Zoek dan de betekenis van het woord op, op deze website. Schrijf de betekenis voor jezelf op. Horen er woorden bij elkaar? Maak dan een woordparaplu, -kast of -trap.

groot

klein

muis

olifant

Hulpkaart

woordparaplu

woordtrap

woordkast

Woordenschat

Bespreek de belangrijke woorden met uw leerlingen. De hulpkaart kan helpen om achter de betekenis van de woorden te komen. In hun logboek noteren de leerlingen de betekenis van de woorden die ze nog niet kenden.

Bekijk het filmpje.

De Tweede Wereldoorlog: 

zo ging het! 

Bekijk het filmpje.

Filmpje

De leerlingen bekijken het filmpje en maken tijdens het kijken aantekeningen in hun logboek.

Je hebt inmiddels een heleboel geleerd over de Tweede Wereldoorlog. 

Doe de quiz op de volgende slides om te testen wat jij hebt onthouden!

Test je kennis in de quiz

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

Hitler neemt de macht over in Duitsland. Weet jij nog wanneer dat was? Sleep het juiste jaartal naar de tijdlijn.

1931

1932

1933

1934

1935

1936

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

Hitler komt door verkiezingen aan de macht, maar schaft de democratie vervolgens helemaal af in Duitsland. Wat betekent democratie?

1. Een staatsvorm waarbij de koning/koningin regeert.
2. Een staatsvorm waarbij het volk regeert.

Welk land werd als eerst aangevallen door Duitsland?

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

Nederland

Frankrijk

Engeland

Polen

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

Op 10 mei vallen Duitse parachutisten Nederland binnen.

Op 14 mei wordt Rotterdam gebombaardeerd.

In welk jaar was dit? Sleep het juiste jaartal naar de tijdlijn.

1939

1940

1941

1942

1943

1944

en filmpjes

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

Wat gebeurt er na het bombardement op Rotterdam?

1. Frankrijk en Engeland verklaren de oorlog aan Duitsland.
2. Duitsland bombardeert ook Amsterdam.
3. Nederland geeft zich over en de Duitse bezetting begint.
4. Joden worden opgepakt en naar kampen gestuurd.

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

De situatie wordt al gauw veel erger in Nederland.
Je kan meewerken of tegenwerken. Welke taken horen waarbij? Slepen maar!

COLLABORATIE

VERZET

Mensen verraden.

Spreuken op de muur kladden.

Meevechten in het Duitse leger.

Helpen met het oppakken van Joden.

Mensen die ondergedoken zitten te eten brengen.

Wat is

Hoe komt het dat veel Nederlanders meewerkten met de Duitsers, denk je?

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

M

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

In de winter van 1945 wordt de situatie boven de rivieren in Nederland steeds schrijnender. Hoe noemen we deze periode?

1. de Tulpenmaanden
2. de Koude Oorlog
3. de Hongerwinter
4. de Winteropstand

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

WAAR of NIET WAAR?

In Nederland duurt de oorlog van 1940 - 1945. In de gehele wereld spreken we over 1939 - 1945, waarbij in 1939 de oorlog begon toen Duitsland Polen binnenviel.

De Tweede Wereldoorlog duurt van 1940 tot 1945.

Heb jij de tekst en filmpjes goed begrepen?
Test je kennis!

Nederland en ook Nederlands-Indië worden bevrijd. In welk jaar was dit? Sleep het juiste jaartal naar de tijdlijn.

1940

1941

1942

1943

1944

1945

_{Verwerkingsopdracht}

Uitleg

In de tekst en in de filmpjes komen meerdere jaartallen voor. Maar in welke volgorde gebeurde alles precies? En welke gevolgen hadden de gebeurtenissen? Je zet deze informatie zometeen in een samenvatting. Met behulp van de samenvatting kun je goed kunt onthouden wat je hebt gelezen (en kun je het later nog eens leren voor bijvoorbeeld een toets). 

Verwerkingsopdracht

Samenvatten

Samenvatten kan op veel verschillende manieren. Omdat er in deze tekst gebeurtenissen staan die leiden tot een andere gebeurtenis (oorzaak-gevolg), kiezen we voor een pijlenschema.

Welke oorzaken en gevolgen zie jij terug in deze alinea?

Duitsland verliest WOI.

Hitler wil van Duitsland het machtigste land van Europa maken.

Hitler komt in 1933 aan de macht in Duitsland.

Hitler schaft de democratie af. 

Iedereen moet doen wat Hitler wil.

Lees de tweede alinea nog eens goed. Het ene (oorzaak) heeft geleid tot het ander (gevolg). Deze alinea zou je als volgt in een pijlenschema kunnen noteren.

Lees: 'Hitler wil ... t/m ... echt begonnen.'

Kun jij het pijlenschema op de goede volgorde zetten?

Hitler wil een groot rijk stichten  door grote delen van Europa en de wereld te veroveren.

1939: Hitler valt Polen binnen.

Engeland en Frankrijk verklaren de oorlog aan Duitsland.

10 mei 1940: Duitse parachutisten landen in Nederland.

14 mei 1940: Rotterdam wordt gebombardeerd.

900 mensen komen om het leven en zo'n 80.000 mensen raken dakloos.

Het Duitse leger dreigt dat ze nog meer steden gaan aanvallen.

15 mei 1940: Nederland geeft zich over.

De Duitse bezetting in Nederland begint.

Samenvatting

Gebruik de informatie uit de filmpjes en de tekst om een samenvatting van de gebeurtenissen voor, tijdens en na WOII te maken. Het maken van een samenvatting kan natuurlijk op verschillende manieren. Kies uit één van de opdrachten op de volgende slides. Heb je een ander idee? Overleg dan met je juf of meester. 

Optie 1: een tijdlijn in een doosje

1. Ga op zoek naar een klein doosje.
2. Knip kaartjes van papier zo groot als het doosje.
3. Schrijf op een kaartje het jaartal (met datum).
4. Schrijf en teken op het volgende kaartje welke belangrijke gebeurtenis die dag / dat jaar heeft plaatsgevonden. Je kunt natuurlijk ook afbeeldingen van internet printen en opplakken.
5. Plak al je kaartjes in de juiste volgorde aan elkaar, zodat er een lange slinger (een tijdlijn) ontstaat.
6. Vouw de tijdlijn om en om en stop hem in het doosje. Versier je het doosje ook?

Optie 2: een lapbook

1. Bekijk de filmpjes hiernaast.
2. Maak de 'achtergrond' van je lapbook.
3. Verzamel zoveel mogelijk informatie uit de tekst en de filmpjes en presenteer deze op je lapbook.
   
   

Tip! Op YouTube staan nog veel meer leuke ideeën en tutorials.

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Optie 3: een pijlenschema

Maak een pijlenschema waarin je de informatie uit de tekst en de filmpjes ordent. 

Tip! Je kunt er ook tekeningen bij maken om dingen te verduidelijken.

Upof meer

Upload minimaal één foto en maximaal vijf foto's van jouw samenvatting.

Wereldoriëntatie

• Ik weet hoe de periode er na WOI uitzag en hoe het kon gebeuren dat er zo snel opnieuw een wereldoorlog ontstond.
  
• Ik weet wie Hitler is en welke rol hij heeft gespeeld voor en tijdens WOII.
• Ik weet welke belangrijke gebeurtenissen plaats hebben gevonden tijdens WOII en hoe deze met elkaar in verhouding staan (oorzaak-gevolg).

Dit weet ik nu ... & Dit kan ik nu ...

Woordenschat

• Ik begrijp de belangrijke woorden die met de Tweede Wereldoorlog te maken hebben. 

Taal

• Ik kan de informatie uit de tekst en filmpjes samenvatten in een schema, een tijdlijn of een lapbook.

Terugkoppeling lesdoelen

Vragenmuur & Weetmuur

• Welke vragen zijn al beantwoord? Verplaats deze naar de weetmuur. 
• Op welke vragen hoop je nog antwoord te krijgen? 
  
• Zijn er tijdens deze les nieuwe vragen in je opgekomen?

Vragenmuur & weetmuur

Bekijk samen met de leerlingen de vragenmuur. Zijn er al vragen beantwoord? Verplaats die vragen naar de weetmuur. Zijn er tijdens deze les nieuwe vragen ontstaan?

Tot de volgende keer!