Organismen ordenen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1

Organismen ordenen

Leerdoel

1.  Je leert dat je organismen in 4 rijken kunt verdelen

2. Je leert wat de kenmerken van de 4 rijken zijn

Organismen

Er leven meer dan anderhalf miljoen soorten organismen op de aarde. Deze organismen zijn geordend, er zijn groepen gemaakt met daarin organismen met dezelfde kenmerken.

In de afbeelding zie je een verzameling dieren. Die verzameling dieren kun je ook weer op verschillende manieren ordenen. Je kunt daarvoor bijv. kijken naar de lichaamsbouw van de verschillende dieren of naar het milieu waarin ze leven.

kikker

zeester

libelle

zebra

duizendpoot

kreeft

giraffe

kwal

roodborstje

kat

Ezel

2-tal: Opdracht kenmerken

Leerling 1: Neem een van de dieren in gedachten.

Leerling 2: Stel een gesloten vraag (antwoord ja - nee). 

Probeer in zo weinig mogelijk vragen te ontdekken welk dier jouw medeleerling in gedachten heeft.

Het is ook mogelijk dat beide vragen stellen aan elkaar (beide hebben een dier in gedachten.

Bespreken: Welke vragen heb je gesteld?

Op welke kenmerken van de dieren heb je gelet?

4 rijken

Biologen ordenen alle organismen in 4 groepen. Zo'n groep noem je een rijk. Hiernaast zie je de 4 rijken.

Bij het indelen heeft men gekeken naar de celkenmerken: celkern, celwand en bladgroenkorrels.

celkenmerken - planten

Een plantencel heeft alle kenmerken!

celkenmerken - bacteriën

Een bacterie heeft maar 1 kenmerk!

Vertakkingsschema

Neem dit schema over in je schirft, maak grote vakken

Vul in wat je nu weet, later ga je meer invullen

De 4 rijken en hun cellen met de celkenmerken

planten

dieren

schimmels

bacteriën

celkern

celwand

bladgroenkorrels

celkern

celkern

celwand

celwand

1

2

extra

cytoplasma = celplasma = een stroperige (cel)vloeistof

2

extra

grote vacuole =  vochtblaasje

1

3

extra

celmembraan, Heel dun vlies, bepaalde stoffen kunnen hier doorheen

3

Extra informatie, hoef je niet te leren!

Welke 4 rijken ken je nu?

Bespreken:

Hoe ga je de 4 rijken leren? 

Hoe ga je de celkenmerken leren?

rijk en celkenmerken

Plantenrijk

Celkern Celwand Bladgroenkorrels

4

rijk en celkenmerken

Rijk van de schimmels

Celkern  - Celwand

2

rijk en celkenmerken

Rijk van de dieren

Celkern

3

rijk en celkenmerken

Rijk van de bacteriën

celwand

1

Plantaardige cel

Bladgroenkorrels liggen in het celplasma (cytoplasma).

In de bladgroenkorrels vindt fotosynthese plaats. In de bladgroenkorrel kan de plantencel zijn eigen voedsel maken.

Hiervoor heeft de plant water, koostofdioxide en (zon)licht (energie) nodig. 

Bij de fotosynthese komt zuurstof vrij (dat ademen wij in) en voedsel voor de plant.

eigen voedsel maken

Wij kunnen in ons lichaam niet ons eigen voedsel maken.

Hiervoor gaan we naar de winkel of halen we ingrediënten van het land.

Ook dieren, bacteriën en schimmels kunnen het niet. Zonder planten zouden er geen voedsel en geen zuurstof zijn!

biologiepagina.nl

Wat is een rijk?

Welke 4 rijken zijn er?

Plantencel
Welke celkenmerken wel/niet?

Dierlijke cel
Welke celkenmerken wel/niet?

Schimmel
Welke celkenmerken wel/niet?

Bacteriën
Welke celkenmerken wel/niet?

Dit zijn celkenmerken

1. Celkern- Celwand Bladgroenkorrels
2. Plant - Dier - Schimmel
3. cel onder de microscoop en cel met het blote oog te zien
4. Bacterie - Schimmel - Plant - Dier

Organismen worden ingedeeld
in de rijken:

1. Planten - Dieren
2. Bacteriën - Schimmels
3. Dieren - Planten - Bacteriën - Schimmels -Mensen
4. Bacteriën - Schimmels - Planten - Dieren

Fotosynthese
Wat is => NIET waar

1. Dit vindt plaats bij sommige dieren en alle planten
2. Dit vindt plaats in groene planten
3. Dit vindt plaats in de bladgroenkorrels
4. Hierdoor maakt de plant zijn eigen voedsel

Wat is waar?

1. Cel 1: plantaardige cel Cel 2: dierlijke cel
2. Cel 1: Bacterie Cel 2: dierlijke cel
3. Cel 1: dierlijke cel Cel 2: plantaardige cel
4. Cel 1: Schimmelcel Cel 2: plantaardige cel

Kan dit een cel van een dier zijn?

1. ja
2. nee
3. dat kun je niet weten
4. nee, dit is een schimmel

Een bacterie heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Een cel van een schimmel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Een plantencel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Een dierlijke cel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern -GEEN celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

WAT IS => NIET JUIST?

In de koelkast vind je alle groepen organismen. In de koelkast vind je niet alleen eetbare planten en dieren, maar ook smakelijke schimmels en bacteriën. Brie bijvoorbeeld is bedekt met een wit laagje schimmels. Champignons zijn paddenstoelen en behoren dus ook tot de schimmels. Er zijn ook smakelijke bacteriën. In yoghurt en kwarktoetjes zitten heel veel bacteriën. Deze toetjes zijn gemaakt van melk waaraan melkzuurbacteriën zijn toegevoegd. Deze melkzuurbacteriën maken de melk dik en friszuur. Melk is afkomstig van een koe, maar melk bevat geen cellen van een koe. Yoghurt en kwarktoetjes bevatten ook geen cellen van een koe.

1. prei en sla behoren tot de planten
2. Kwarktoetjes en organismen in de yoghurt behoren tot de bacteriën
3. Champignon en organismen op de brie behoren tot de schimmels
4. hamburger en prei behoren tot de dieren

Welk kenmerk heeft
alleen de sla?

Welk kenmerk heeft
alleen de makreel?

Welk kenmerk heeft
alleen de yoghurt?

Welk(e) kenmerk(en)
heeft alleen deze groep:
champignon en schimmel op de brie?

Dit is een

1. plantaardige cel
2. cel van een schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

Dit is een

1. plantaardige cel
2. cel van een schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

De veroorzaker van deze ziekten heeft alleen een celwand.
Het is een......

1. plantaardige cel
2. cel van een schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

Zie afbeelding:
Over de cellen die jij NIET lekker vindt:

1. wel bladgroenkorrels
2. wel een celwand
3. geen celkern
4. dierlijke beestjes

Leerdoel

1.  Je weet en kunt vertellen dat je organismen in 4 rijken kunt verdelen

2. Je weet en kunt vertellen wat de kenmerken van de 4 rijken zijn

3. Je weet en kunt vertellen waar de 4 rijken in het vertakkingsschema staan

Welke 4 rijken zijn er?

Wat vind je nog lastig van dit thema?

Hoe ga jij dit thema leren?

4 rijken

Celkenmerken

Vier rijken

Kenmerken van de rijken:

Vier rijken

Celkenmerken

Niet alle celonderdelen die we besproken hebben komen voor bij alle organismen. Als we naar het aanwezig zijn van de verschillende celonderdelen kijken, kunnen we vier grote groepen onderscheiden. We noemen dit de rijken.

Cellen van dieren hebben geen celwanden en geen bladgroenkorrels.

Cellen van bacteriën hebben nooit een celkern.

cellen van planten en schimmels hebben een celkern en een celwand. Het verschil is dat schimmels nooit bladgroen bezitten.

Organen ordenen