3.3-1 Experimenteren: transport door celmembranen 4H 2122

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

3.3 Experimenteren: transport door celmembranen - deel 1

Doel 3.3

Je leert hoe verschillende stoffen het celmembraan passeren

Bouw celmembraan

Fosfolipiden: hydrofiele kop (water aantrekkend) en een hydrofobe staart (waterafstotend).

Dubbele laag fosfolipiden: erg bewegelijk.

Cholesterol moleculen: remt de beweeglijkheid

Eiwitmoleculen: transport, receptoren, soms met een koolhydraatketen aan de buitenkant.

Celmembraan: selectief permeabel/ semipermeabel

Niet alle stoffen kunnen het membraan passeren.

Stoffentransport

Passief transport kost geen energie, actief transport kost energie (ATP).

Diffusie

Kleine en vetoplosbare stoffen kunnen zonder hulp het membraan passeren.

Altijd van een hoge naar een lage concentratie.

Bijv. O2/ CO2 (longen, lichaamscellen) en testosteron (lichaamscellen).

Geladen deeltjes, grote wateroplosbare moleculen, polaire moleculen hebben een transporteiwit nodig.

Altijd van een hoge naar een lage concentratie.

Controle door openen/ sluiten eiwitpoorten.

Gefaciliteerd transport

Transport tegen de concentratiegradient in (van laag -> hoog) kost altijd energie: via een speciaal transporteiwit.

Controle door openen/ sluiten eiwitpoorten.

Actief transport

Endocytose:

opnemen van grote partikels, deeltjes die het membraan niet kunnen passeren (ijzerionen, grote vetachtige stoffen).

Na binding aan een receptor.

Blaasjes

Exocytose: afgeven van een stof in een blaasje aan de buitenwereld van een cel.

Wordt ook gebruikt om receptoren aan de buitenkant van het membraan te krijgen.

Blaasjes

Naspelen

1. Diffusie

2. Gefaciliteerd transport - passief

3. Gefaciliteerd transport - actief

4. Exocytose/ endocytose

Doel 3.3

Je hebt geleerd hoe verschillende stoffen het celmembraan passeren

Begrippen 3.3

celmembraan, fosfolipiden, eiwitten, transportkanaaltjes, gefaciliteerd transport, passief transport, actief transport, diffusie, endocytose, exocytose

Huiswerk

In de online methode.

Kies een leerweg (default B).

Maak deel 1 van de opdrachten

van 3.3 (3 t/m 5)

Maak een samenvatting van de paragraaf.

Aandacht voor de begrippen.