H4-T6-Bs3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 6: Waarneming en gedrag

Bs 3: gedrag beschrijven

Leerdoelen

• je kunt toelichten wat gedrag is en hoe gedrag is ingedeeld
• je kunt omschrijven wat ethologie inhoudt, hoe je gedrag kunt bestuderen en de invloed van gedragsonderzoek op de maatschappij toelichten 

Ethologie

• Studie van gedrag
• Gedrag = alle waarneembare activiteiten van een dier 
• Adequaat gedrag = aangepast aan de omgeving en vergroot overlevingskansen

Wel gedrag

Geen gedrag

Organisatie van gedrag

• Handeling = een enkel gedragselement
• Gedragsketen = een keten van handelingen waarbij het effect van de ene handeling leidt tot een volgende handeling (vaste volgorde)
• Gedragssysteem = verzameling handelingen met een gemeenschappelijk doel 

Handeling

Gedragsketen

Gedragssysteem

Bij welk gedragssysteem hoort besluipen?

1. foerageergedrag
2. voortplantingsgedrag
3. zorg voor jongen
4. vluchtgedrag

Hoeveel handelingen zitten er in de gedragsketen van het mannetje?

1. 11
2. 5
3. 6
4. 9

In het diepste geheim werden twee weken geleden zenders geplakt op tien gewone zeehonden "Phoca vitulina". De wilde dieren werden gevangen onder het Waddeneilandje Rottumerplaat, ze kregen een satellietzender in hun nek en werden weer losgelaten in de Waddenzee.
Marien biologe drs. Sophie Braseur: "De minicomputer meet om de tien seconden hoe diep de zeehond zwemt, op welke tijd hij een duik neemt en hoe lang de zeehond op een bepaalde diepte blijft. Iedere zes uur worden de gegevens weggeschreven. Per zes uur krijg ik een gegevenspakketje".
De verwachting is dat deze zeehonden in het gebied zullen blijven en goed zijn te volgen.Op welk van deze gedragssystemen heeft de informatie die Sophie Braseur zegt te ontvangen, vooral betrekking?

1. paringsgedrag
2. foerageergedrag
3. jongen verzorgen
4. territoriumgedrag

Gedrag onderzoeken

• We proberen gedrag te

        kwalificeren (wat doet een dier) -ethogram

        kwantificeren (hoe vaak doet een dier iets) - protocol

•  Gedrag moet objectief beschreven worden (zonder persoonlijk waardeoordeel)

Resultaten verwerken

Frequentiediagram

Sequentiediagram

Maxime en Zolikha kiezen één bepaalde chinchilla uit en noteren vijf minuten lang, elke vijf seconden, welk gedrag dit dier vertoont. Hun resultaten staan in tabel 2.

Hoe wordt tabel 2 genoemd?

1. ethogram
2. protocol
3. frequentiediagram
4. sequentiediagram

Huiswerk

• Maak een conceptmap van alle blauw gedrukte woorden in bs3 (niet een mindmap!) bv met CmapTools, inleveren op volgende slide.
• Opgaven uit het boek: 25-29
• Doe de observatieopdracht van de orang-oetan. Filmpjes staan op Classroom. Stencil met resultaten volgende les inleveren
• Maken formatieve toets Voortplanting via Kwizl

Lever hier je conceptmap in