2.1 - de pruikentijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

§2.1 - de pruikentijd

Leerdoel

Aan het einde van deze les kunnen jullie uitleggen waarom de 18e eeuw ook wel de pruikentijd wordt genoemd (1) en uitleggen hoe de standenmaatschappij werkt.

Deze les:

• Introductie
• Uitleg
• Filmpje
• Opdr. maken
• Afsluiting

Armoede in de Republiek

• 4 Engels-Nederlandse zeeoorlogen 
  

--> Geen handel meer

--> Veel geld betalen aan oorlogvoeren

ARMOEDE IN NEDERLAND!!

Standenmaatschappij

• Sinds de middeleeuwen was de Franse samenleving verdeeld in 3 standen: 'bidders, strijders en werkers'

• Over deze verdeling kon niet worden getwijfeld: God had dit zo bepaald.

Standenmaatschappij

De mensen waren verdeeld in drie standen:

1. Geestelijkheid

2. Adel

3. Boeren en burgers

Spotprent

De derde stand draagt de lasten van de geestelijkheid en de adel. De derde betaalt belasting, terwijl de eerste en tweede stand dit niet hoeven doen.

De samenleving was een standenmaatschappij!

De 1e stand

• De geestelijkheid: de mensen van de kerk. Zij zorgden dat de mensen in de hemel zouden komen. De hoge geestelijken woonden in grote paleizen en hadden vooral rechten (en maar weinig plichten).
  

• De geestelijken bezaten veel grond: het waren grootgrondbezitters

De 2e stand

• De edelen: de mensen van adel. Zij zorgen voor het bestuur en de verdediging van het land. Zij woonden in grote paleizen en hadden vooral rechten (en maar weinig plichten).
  

• De koning vertrouwde hen niet: daarom mochten (moesten!) ze bij hem in de buurt wonen. Zo kon hij ze in de gaten houden.
  

De 3e stand

• De boeren en de burgers. Eigenlijk iedereen die niet bij de 1e of 2e stand hoorde. Daarom waren er in de 3e stand ook grote verschillen. Zo had je de rijke burgerij, de bourgeoisie. Dit waren mensen met een eigen bedrijf of een diploma.

• De 3e stand had alle plichten: zij moesten bijvoorbeeld wél belasting betalen.

Bij welke stand horen wij?

1. Geestelijken
2. Edelen
3. Burgers

Bij welke stand hoort koning Willem-Alexaner?

1. De geestelijken
2. De edelen
3. De burgers
4. Geen

De Verlichting

vanaf ±1700

• Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)

• Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.
  

huiswerk:

Planner: Les 1

Leren: §2.1

Samenvatten: blz. 28-29

§2.1 - de pruikentijd

Leerdoel

Aan het einde van deze les kunnen jullie uitleggen hoe de verlichting de politiek verandert.

Deze les:

• Introductie
• Uitleg
• Filmpje
• Opdr. maken
• Afsluiting

John Locke 

De koning en ministers hebben de macht van het volk gekregen (i.p.v. God). Bij machtsmisbruik mag het volk hen afzetten.

Montesquieu

• Verlichtingsfilosoof
• Bedenker Trias Politica (de driedeling van de macht)
• Wilde door Trias Politica vrijheid van de burger waarborgen
• Trias Politica voorkomt machsmisbruik

Montesquieu. Montesquieu vond dat het verschrikkelijk was als koningen alle macht hadden. Hij bedacht het systeem van de driemachtenleer (Ook wel trias politica of scheiding der machten) dat wij vandaag nog steeds gebruiken, met rechters (rechterlijke macht), een regering (uitvoerende macht), en een parlement (wetgevende macht), en niet met een koning die de machten had van alle drie deze dingen.

Trias Politica

• "Scheiding der drie machten":
  1. Wetgevende macht
  2. Uitvoerende macht
  3. Rechtgevende macht
• Om misbruik te voorkomen
  

Trias Politica

(Driemachtenleer)

Jean-Jacques Rousseau

• Volkssoevereiniteit.

1. De bevolking heeft de macht
2. Volksvergadering

• Bij ons: de Tweede Kamer (beslissen over wat het beste voor ons is.)

TRIAS POLITICA

• "Scheiding der Machten"
• Wetgevende Macht:  regering + parlement: maken wetten
• Uitvoerende Macht: regering + ministeries: voeren wetten uit
• Rechterlijke Macht: rechters: controleren & toetsen wetten

MAAR; in NL controleert het parlement zichzelf & is de regering zowel uitvoerend als wetgevend

Democratie

• 'De macht van het volk'

___________________________________

• Een grondwet met grondrechten 
  

1. Vrijheid van godsdienst
   

1. Vrijheid van meningsuiting

• Rechtsstaat: iedereen moet zich aan de wet houden
  

huiswerk:

Planner: les 2

Samenvatten §2.1