KERN blz. 144/145 - samengestelde zinnen en voegwoorden

Welkom!
- pak je laptop, oefenboek, handboek, leesboek, pen en schrift
- ga rustig op je plek zitten
1 / 29
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2,3

In deze les zitten 29 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Welkom!
- pak je laptop, oefenboek, handboek, leesboek, pen en schrift
- ga rustig op je plek zitten

Slide 1 - Tekstslide

Pak je leesboek en ga lekker lezen!
timer
10:00

Slide 2 - Tekstslide

Wat gaan we deze les doen?
  • Wat weet je nog?
  • Uitleg voegwoorden
  • Aan de slag!

Slide 3 - Tekstslide

Doel van deze les:
  • Ik weet wat een hoofdzin en een bijzin is. 
  • Ik weet wat voegwoorden zijn en kan deze herkennen. 
  • Ik kan voegwoorden gebruiken om samengestelde zinnen te maken. 


Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Video

Hoe vind je de persoonsvorm ook alweer?

Slide 6 - Open vraag

Twee soorten zinnen
Enkelvoudige zin (1 pv):
De docent roept de leerlingen.
De leerlingen stoppen met praten.

Samengestelde zin (meer dan 1 pv):
De docent roept de leerlingen en de leerlingen stoppen met praten.

Slide 7 - Tekstslide

Grote gezinnen worden zeldzaam, maar er bestaan nog altijd gezinnen met 6 kinderen
A
enkelvoudig
B
samengesteld

Slide 8 - Quizvraag

Zes studerende kinderen kunnen een behoorlijke kostenpost vormen voor hun ouders
A
enkelvoudig
B
samengesteld

Slide 9 - Quizvraag

Hoofd- en bijzinnen
Als een zin twee persoonsvormen heeft, is het een samengestelde zin. Deze samengestelde zin bestaat uit twee hoofdzinnen of een hoofdzin + een bijzin.

Slide 10 - Tekstslide

Hoofdzin

De hoofdzin kun je op de volgende manier herkennen:


  • Onderwerp en persoonsvorm staan naast elkaar; er passen (bijna nooit) andere zinsdelen tussen. 
  • De persoonsvorm staat voorin de zin; het is het eerste of tweede zinsdeel.

Slide 11 - Tekstslide

Bijzin

De bijzin kun je op de volgende manier herkennen:


  • Het onderwerp en de persoonsvorm staan niet naast elkaar. Je kunt er andere zinsdelen tussen zetten. 
  • De persoonsvorm staat vaak achter in de zin.

Slide 12 - Tekstslide

Samengevat
Hoofdzin:
Pv en ow naast elkaar
Pv staat vooraan

Bijzin:
Pv en ow niet naast elkaar
Pv staat achteraan.

Slide 13 - Tekstslide

Voegwoorden
Met voegwoorden verbind je zinnen aan elkaar (nevenschikkend/ onderschikkend)

Maar, ze laten ook een (tekst)verband zien

Slide 14 - Tekstslide

Nevenschikkend voegwoord
Als er twee hoofdzinnen worden samengesteld, staat er altijd een nevenschikkend voegwoord tussen. Dat zijn de woorden:
dus, en, want, of, maar (ezelsbruggetje: DEWOM)

De docent roept de leerlingen, dus stoppen zij met praten.

Slide 15 - Tekstslide

Voorbeeld nevenschikkend
De ijsberen zijn in gevaar, want de poolkappen smelten sneller dan verwacht.
HZ                                                                                                  HZ

Dit is nevenschikkend:
- Persoonsvorm en onderwerp staan naast elkaar en er kan niks tussen. De informatie is even belangrijk.

 

Slide 16 - Tekstslide

Onderschikkend voegwoord
Als een samengestelde zin bestaat uit hoofdzin + bijzin wordt er een onderschikkend voegwoord gebruikt. Daarvan zijn er veel meer: wanneer, als, terwijl, zodra, voordat, voor, nu, toen, nadat, zolang als, totdat, sinds, doordat, zodat, waardoor, omdat, opdat, indien, mits, tenzij, hoewel, ofschoon, ondanks dat, zoals, alsof, dat, of .....


Slide 17 - Tekstslide

Voorbeeld onderschikkend
De ijsberen zijn in gevaar, omdat de poolkappen sneller smelten dan verwacht.

Onderschikkend (hoofdzin + bijzin):
- Onderwerp staat in de bijzin niet naast de pv.
- Of daar kan iets tussengeplaatst worden.

Slide 18 - Tekstslide

Kenmerken hoofdzin:
  • OW en PV staan naast elkaar.
  • PV staat op plek 1 of 2 in de zin.
  • Elke samengestelde zin heeft een HZ.
  • Een samengestelde zin kan 2 HZ hebben.

Kenmerken bijzin:

  • OW en PV staan niet naast elkaar.
  • PV staat op de laatste of een na laatste plek in de zin.
  • Niet elke samengestelde zin heeft een BZ.
  • BZ kan vooraan of achteraan staan.

Slide 19 - Tekstslide

Hoofd- en bijzinnen

Er zijn dus een paar combinaties mogelijk:

1. {hoofdzin} + {hoofdzin}

Hij zwaait opa en oma uit, want die gaan een grote reis maken.

2. {hoofdzin} + (bijzin)

Hij hoopt dat hij opa en oma kan uitzwaaien.

3. (bijzin)+  {hoofdzin}

Omdat opa en oma op reis gaan, zwaait hij ze uit.

Slide 20 - Tekstslide

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?
Annet is zenuwachtig, want......
timer
0:30
Hoofdzin
Bijzin
ze heeft nog nooit eerder opgetreden.
morgen moet ze naar de tandarts.

Slide 21 - Sleepvraag

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?
Mijn pianoleraar vond dat ik erg goed had gespeeld,
timer
0:30
Hoofdzin
Bijzin
hoewel ik veel foutjes maakte. 
want ik maakte geen foutjes.

Slide 22 - Sleepvraag

Nevenschikkend
Aaneenschakeling
en, noch, zowel...als
Tegenstelling
Maar, hetzij, of
Gevolg
dus
Reden
want

Slide 23 - Tekstslide

Onderschikkend










Sommige zijn een beetje 'ouderwets'
Tijd
terwijl, nadat, toen, wanneer, als, voordat
Reden
omdat, aangezien, nu, daar
Toegeving
hoewel, ofschoon, ook al
Oorzaak
doordag
Gevolg
zodat
Voorwaarde
als, indien, wanneer, mits, tenzij
Doel
opdat, om te, met de bedoeling dat
Neutraal
dat

Slide 24 - Tekstslide

Onderschikkend
Nevenschikkend
dus
en
maar
of
als
want
dat
doordat
dan
omdat
toen
wanneer

Slide 25 - Sleepvraag

Het meisje slaat haar zusje en zij stompt haar broertje, omdat ze stom doen.
A
hoofdzin + hoofdzin + hoofdzin
B
hoofdzin + hoofdzin + bijzin
C
hoofdzin + bijzin + bijzin

Slide 26 - Quizvraag

Ik zwem in de zee en daarna lig ik op het strand.

'en' is een nevenschikkend voegwoord en voegt
A
een hoofdzin en een bijzin aan elkaar
B
een hoofdzin en een hoofdzin aan elkaar

Slide 27 - Quizvraag

Voegwoorden die een hoofdzin en een bijzin aan elkaar voegen zijn
A
nevenschikkende voegwoorden
B
onderschikkende voegwoorden

Slide 28 - Quizvraag

Maken opdrachten
grammatica hoofd-en bijzinnen blz 130
opdr 1t/m 5 ,7 (+handboek blz 156-157)
toelichten nevenschikkend/onderschikkend voegwoord

Slide 29 - Tekstslide