4.4 De eerste staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

De eerste staten (deel 1)

De tijd van steden en staten 

Klassikale uitleg 10 min.

Leerdoelen beantwoorden 10 min.

Aan de slag/Verlengde instructie 15 min.

Afsluiting 5 min.

In deze les

...uitleggen dat het lastig was om een rijk te besturen

...beschrijven wat een centraal bestuur is

Aan het einde van de les kan je...

§4.4

De eerste staten

A

Overal verschillende wetten

Leerdoel:

• Je kan uitleggen dat het lastig was om een rijk te besturen

Begrippen:

• wetten

B

Meer macht voor de koning

Leerdoel:

• Je kan beschrijven wat een centraal bestuur is

Begrippen:

• centraal bestuur
• staten

C

Meer eenheid

Leerdoel:

• Je kan uitleggen hoe de koning zijn macht vergrootte

Begrippen:

• huurleger

• De rijkste en machtigste heren werden koningen. Zo ontstonden er koninkrijken. 

• De adel mocht de koning helpen bij het bestuur. Zij bestuurden een klein stukje land van de koning. Ook hielpen zij bij oorlogen. 

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat het lastig was om een rijk te besturen

Begrippen:

• wetten

§4.4

De eerste staten

A

DeBoze burgers

Overal verschillende wetten

Waarom zou het lastig zijn voor een koning om in die tijd een rijk te besturen?

Een groot rijk besturen was niet makkelijk. 

• Koningen moesten door hun rijk reizen om te controleren wat er in de vele gebieden gebeurde. 
  
• In elk gebied en stad waren andere wetten en regels. 
  De koning moest rekening houden met alle verschillende afspraken in zijn gebied. 

Leerdoel:

Je kan uitleggen dat het lastig was om een rijk te besturen

Begrippen:

• wetten

§4.4

De eerste staten

A

DeBoze burgers

Overal verschillende wetten

• Koningen wilden af van alle verschillende wetten. Ook wilden ze overal dezelfde belastingen heffen. Zo hoefden ze minder door hun rijk te reizen. 

• Vanaf 1200 bleven koningen steeds vaker op 1 plaats. Dit werd de hoofdstad. Zo ontstond er een centraal bestuur. 

• Hierdoor ontstonden er langzaamaan staten. Een gebied met een centraal bestuur en duidelijke grenzen. 

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat een centraal bestuur is

Begrippen:

centraal bestuur

staten

§4.4

De eerste staten

B

DeBoze burgers

Meer macht voor de koning

Wat zou de adel hier van vinden?

• De adel was het hier vaak niet mee eens. Zij verloren op deze manier veel macht. 

• Sommige edelen verzetten zich tegen de invoering van een centraal bestuur. Zij wilden hun eigen regels en rechten houden. 

• Sommigen hadden succes in het verzet. Zij behielden hun rechten. 

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat een centraal bestuur is

Begrippen:

centraal bestuur

staten

§4.4

De eerste staten

B

DeBoze burgers

Meer macht voor de koning

Wet

Centraal bestuur

Staat

Een regel die door het bestuur is gemaakt. Iedereen in een bepaald gebied moet zich aan de wet houden.

Een bestuur vanuit één plaats, waarbij overal in een gebied dezelfde wetten en belastingen gelden.

Een gebied met een centraal bestuur en met duidelijke grenzen waar overal dezelfde wetten en regels gelden.

Leerdoelen

• Open je leerdoelen document
• Geef antwoord op de volgende twee leerdoelen:
• Ik kan uitleggen dat het lastig was om een rijk te besturen.
• Ik kan uitleggen wat een centraal bestuur is.

Afsluiting

• Begrijp je het al?  Dan mag je starten met opdracht 1 t/m 20
• Vind je het nog lastig? Schuif dan aan om samen opdrachten te maken

• Volgende les: Tweede gedeelte paragraaf 4

De eerste staten (deel 2)

De tijd van steden en staten 

Klassikale uitleg 10 min.

Leerdoelen beantwoorden 10 min.

Aan de slag/Verlengde instructie 20 min.

Afsluiting 5 min.

In deze les

...uitleggen hoe de koning zijn macht vergrootte.

Aan het einde van de les kan je...

Centraal bestuur is:

1. Vanuit meerdere steden regeren
2. Vanuit 1 plek regeren met dezelfde wetten
3. Rondreizen door je gebied met verschillende wetten

• Vanaf 1200 probeerden de koningen hun macht te vergroten. Ze wilden zonder adel hun rijk besturen. 

• De terugkomst van de handel was hierbij belangrijk. Hierdoor kwam er steeds meer geld en konden burgers steeds meer belasting aan de koning betalen.

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe de koning zijn macht vergrootte.

Begrippen:

huurleger

§4.4

De eerste staten

C

DeBoze burgers

Meer eenheid

De koning gebruikte dit geld voor:

• ambtenaren. Zij zorgen voor het uitvoeren van besluiten, zoals het innen van belastingen.
• huurleger. Een leger van soldaten die betaald worden om voor een koning te vechten. 

Beiden gehoorzaamden de koning, want zij werden door hem betaald. 

De adel werd op deze manier minder belangrijk. 

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe de koning zijn macht vergrootte.

Begrippen:

huurleger

§4.4

De eerste staten

C

DeBoze burgers

Meer eenheid

Leerdoelen

• Open je leerdoelen document
• Geef antwoord op het volgende leerdoel:
• Ik kan uitleggen hoe de koning zijn macht vergrootte.

Afsluiting

• Begrijp je het al?  Dan mag je paragraaf 4 afmaken
• Vind je het nog lastig? Schuif dan aan om samen opdrachten te maken
• Klaar? Je mag paragraaf 5 en daarna 6 maken.

• Volgende les: Herhalen en samenvatten