Cultuur van de kerk: Architectuur

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Romaanse en Gotische architectuur 

Cultuur van de kerk (9de t/m 14de eeuw)

Kerken en kloosters

• Luxe of sober: Kloosters en kerken steeds rijker (schenkingen, aflaten, erfenissen).
• Groot contrast met de arme bevolking.
• Bouwstijl:
• 1000-1200 Romaans
• 1140-1500 Gotiek

Romaans

• Naam uit de 19de eeuw (overeenkomsten met de Romeinse bouwkunst)
• Rondbogen
• Tonggewelven
• Zware massieve muren die het gewicht dragen 
• kleine ramen
• Sober en overzichtelijk

Romaans

Romaanse kerk in Jistrum

Rondboog

tonggewelf

Grondplan

Romaanse kerk

Wat valt je op aan de grondvorm van Romaanse kerk?

Gotiek

• 12de eeuw: steden groeien --> meer geld door aflaten en schenkingen.
• 1150-1500: nieuwe bouwstijl: Gotiek
• Hoogtepunt (letterlijk en figuurlijk) 13de eeuw
• In tegenstelling tot kloosters kan volk hier wel deelnemen aan de dienst
• "Stile Gotico" scheldwoord: Gorgio Vasari noemde het gotiek naar de Goten (Noord-Europese stam die Rome hadden geplunderd). Hij vond de de bouwstijl smakeloos en barbaars.

Gothic

Gotiek

Gotiek

• Kerk moet het geloof aansprekend overbrengen aan het volk
•  Drang naar 'verticaliteit' en 'licht'. Imponeren.
• Christus wordt menselijker en herkenbaarder voorgesteld (geen goddelijke koning meer)
• Veel kerkgebouwen gewijd aan Maria: moeder van Christus: aansprekend en herkenbaar, verbinding tussen de mens en goed.

Gotisch relief: realistischer en los van de muur. Emotie op gezichten

Romaans reliëf: plat en gestileerd.

10de eeuw

14de eeuw 

Saint Denis

• Abt Suger (1081-1151) wilde meer pelgrims trekken naar Saint Denis
• Verbouwde het Romaanse donkere interieur
• Creëerde een hoge lichte ruimte d.m.v. spitsbogen. 
• Het Goddelijke zichtbaar door licht.
• Sant Denis startschot voor de gotieke bouwstijl

Groeien naar de hemel

• Gebouwen werden steeds hoger, ofwel: dichter bij god. 
• Concurrentie tussen steden: wie heeft de grootste!
• Hoe: Spitsbogen-->Grote ramen-->meer licht.
• Gebrandschilderde ramen vertellen verhalen. (prentenboek)
• Onderwerpen: Bijbelse: verhalen uit het heilige boek. 
• Niet-Bijbelse: dierenriem, artes liberales

Detail van het roosventer met glas-in-lood van de kathedraal Chartres.

Constructie 

• Romaanse kerk: gewicht gedragen door de dikke muren.
• Gotische kerk: Skeletbouw. Gewicht gedragen door luchtbogen en steunberen. 

luchtboog - steunbeer

Toepassing

Notre-Dame: Vroeggotiek (12de eeuw)

Kathedraal van Beauvais: Hooggotiek (13de-14de eeuw)

Benoem de verschillen tussen de twee kerken

Financiering 

• Hoe werden de religieuze bouwwerken in de middeleeuwen gefinancierd?:
• Hoge belastingen 
• Schenkingen 
• Aflaten
• Roof/kruistochten in naam van de Heer.

Huiswerk

9, 13, 16, 19, 20, 21, 23, 24, 29