LIDK

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Leesvaardigheid in de klas

o doelgroep
o niveau / rijke teksten
o drie leeractiviteiten
o doelgroep / activiteiten
o bronnen

Waarom leer je dit?

- helpt teksten beter te begrijpen

(vergroot woordenschat en inlevingsvermogen)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Leesvaardigheid in de klas

Doelgroep

o 2SMA schakelklas

o niveau: mavo

o 14-16 jaar

o B1 leesniveau

Waarom leer je dit?

- helpt teksten beter te begrijpen

(vergroot woordenschat en inlevingsvermogen)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Lesprogramma

Niveau 2F

- herkenbare onderwerpen en personages

- spannend, meeslepend verhaal

- weinig obstakels (perspectief etc.)

Rijke tekst

- zet aan tot denken

- opgaan in andere wereld / personages

- wisseling in chronologie

- gelaagdheid

Tekst 1: Spannend, dramatisch verhaal:

              Belevingswereld van de leerling

Waarom leer je dit?

- helpt teksten beter te begrijpen

(vergroot woordenschat en inlevingsvermogen)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Lesprogramma

niveau 2F

- herkenbare onderwerpen en personages

- spannend, meeslepend verhaal

- weinig obstakels (perspectief etc.)

Rijke tekst

- zet aan tot denken

- opgaan in andere wereld / personages

- wisseling in chronologie

- gelaagdheid

Tekst 1: Spannend, dramatisch verhaal:

                Belevingswereld van de leerling

Waarom leer je dit?

- helpt teksten beter te begrijpen

(vergroot woordenschat en inlevingsvermogen)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Lesprogramma

Tekst 2: Herkenbaar, onderwerp staat
               dicht bij de leerling

Niveau 2F

- wat langere tekst

- niet teveel gegevens in een keer

- redelijk veel omschrijvingen / herhalingen

- duidelijke lay-out: foto versterkt de tekst

Rijke tekst

- heldere structuur, met signaal- en
   verbindingswoorden

- zet aan tot denken

Lesprogramma

Hoe zet ik de leerling aan het denken?metacognitieve leesstrategieën

- WEGHALEN voorspellen (vragen stellen)

- samenvatten tijdens het lezen

- GRRIM 1 (cover boek/achterkant bekijken)

impliciete woordenschatinstructie (context, herhaling/teruggrijpen, meerdere betekenis) 

Interactie docent en leerlingen 

dialogic reading (niveau 1 en 2 -> voorspellen)

opdracht geïntegreerd met schrijven

Tekst 1: Leeractiviteit 1

Taalgericht vakonderwijs: interactie / samenwerking

Taalgericht vakonderwijs: interactie / samenwerking

o Wat vond jij een mooi verhaal?

o verhaal voorlezen

o dialogic reading

o opdracht in tweetallen:

    * korte samenvatting

    * personage omschrijving

    * schrijf hoofdstuk 2

Lesprogramma

Hoe zet ik de leerling aan het denken?

startvraag: wat weet je al van de fatbike?

video bekijken -> actief meedoen (context)

metacognitieve leesstrategieën

-  tekst voorspellen (DRTA vragen stellen)

expliciete woordenschatinstructie (context)

Interactie docent en leerlingen 

DRTA (docent én leerlingen stellen vragen)

leerlingen lezen tekst gezamenlijk

opdracht geïntegreerd met schrijven

Tekst 2: Leeractiviteit 2

Taalgericht vakonderwijs: interactie / samenwerking

o tekst 2 GRRIM 1 titel, tussenkopje enz. vraag: waar denk je dat de tekst over gaat?

o leerling leest eerste deel van de tekst

  - docent stelt vragen: klopt voorspelling?

o leerling leest tweede deel: herhaling

Lesprogramma

Hoe zet ik de leerling aan het denken?metacognitieve leesstrategieën

-  modelen GRRIM fase 1, 2

expliciete woordenschatinstructie (context)

Interactie docent en leerlingen 

GRRIM (docent én leerlingen)

leerlingen lezen tekst gezamenlijk

creatieve groepsopdracht (diep/kritisch lezen)

Tekst 2: Leeractiviteit 3

Taalgericht vakonderwijs: interactie / samenwerking

waarom GRRIM? voordoen, stimuleert: 

- actief betrokken te zijn bij tekst

- hardop te denken, probleemoplossend    Lezen geen kranten! Begrijpen hoe ze een tekst kunnen aanpakken.

waarom poster? moeten diep lezen om de kern van de tekst eruit te halen, om aan te sluiten bij het doel van de opdracht

Doelgroep en leeractiviteiten

zelfdeterminatietheorie: A: leerlingen hebben keuze in opdracht: leeractiviteit 3

R: samenwerkend leren, interactie met docent en leerlingen

C: werken en leren in de Z.N.O.: hulp -> zelfredzaamheid

Taalsteun: digitale leermiddel Google translate (zinvol:  voorkennis is aanwezig!)

aandacht meertaligheid: taalleerverhaal wat helpt bij het leren van een taal?

Differentiëren: zwakke lezer/dyslect: goede instructie en (extra) begeleiding bieden

sterke(re) lezer: verdiepingsopdracht: pre-reading activity H2,3 schrijven, mindmap)

Lessenreeks: 

Informatieve teksten herkennen (reclame- en/of nieuwstekst meenemen)

fictie: eigen boek meenemen: in groepjes praten over boek (A. Chambers)

CORI : teksten aanbieden over thema’s (transfer / functionaliteit) 

leesstrategieën: 1e les close reading, 2e les DRTA bij dezelfde tekst

 

motiverend, want selfdeterminatietheorie:

C: net iets te moeilijk, met hulp lukt het!

scaffolding: lln ondersteunen bij opdracht:

voordoen -> zelf doen

CORI: met andere zaakvakken: ge, bio enz.

transfer/context

taalleerverhaal? hoe gebruik je jouw kennis ? bewustwording taalleerproces (p36-37 VVIH)

Bronnen

Bonset, H., De Boer, M., & Ekens, T. (2021). Nederlands in de onderbouw (7e herziene druk). Uitgeverij Coutinho

Borden, van der J., & Jansen, R., Lafleur, M. (2024). Syllabus Leesvaardigheid (4e herziene druk). Hogeschool Utrecht Instituut Archimedes Bacheloropleiding Nederlands.

Dera, J., Gubbels, J. Van der Loo, J., Van Rijt, J. (2023). Vaardig met vakinhoud. Handboek Didactiek Nederlands. Uitgeverij Coutinho

Hajer, M. (2020). Handboek taalgericht vakonderwijs. Uitgeverij Coutinho.

Welk duo heeft de begrippen niet helder? Welk duo wel? -> legt uit

Lesprogramma

https://www.youtube.com/watch?v=BoY-UN6UQ2o

Waarom leer je dit? 

- helpt teksten beter te begrijpen

(vergroot woordenschat en inlevingsvermogen)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Eerst even dit... voorkennis!

Lesprogramma

tekstje bij foto

Nieuwsartikel

titel

tussenkop

inleiding

kern

slot

foto

krantnaam datum

Waarom leer je dit? 

- helpt teksten beter te begrijpen

(vergroot woordenschat en inlevingsvermogen)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Eerst even dit... voorkennis!

Lesprogramma

Waarom leer je dit? 

- helpt teksten beter te begrijpen

(vergroot woordenschat en inlevingsvermogen)

- teksten te waarderen en met een ander van gedachten te wisselen.

Eerst even dit... voorkennis!