Les: Vulkanen romeinen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 1

Les: Vulkanen

Wat weet je nu over vulkanen?

Leerdoel

Aan het einde van deze les weet ik wat een vulkaan is

Aan het einde van deze les weet ik wat magma is

Aan het einde van deze les weet ik wat de gevolgen van een vulkaanuitbarsting zijn

Filmpje over de Romeinse god Vulcanus, of de Griekse god Hephaistos. (Hep-fai-stos) In ieder geval, de god van vuur. Klik hier.

Vulkanen zien er vaak uit als flinke bergen. 

Het woord vulkaan komt van Vulcano, een eilandje boven Sicilië. 

1

De oude Romeinen geloofden dat de god Vulcanus daar leefde en wapens maakte voor de goden. De Grieken noemden Vulcanus anders, namelijk Hephaistos.

Zij dachten dat de vulkaanuitbarstingen vonken waren van het vuur waarin hij zijn wapens smeedde. 

2

Je ziet hier duidelijk een kuil in de berg. 

Dat noem je een krater. 

De top van de berg is weggeblazen en ge-explodeerd 

door een vulkaanuitbarsting. 

BOEM! Dan 'regent' het stenen, rotsblokken en as.

Soms stroomt er lava uit een berg. Lava is vloeibare steen (vloeibaar gesteente). De steen is dus zo heet, dat deze smelt! 

Op de top van de berg is een gat, de krater, en daar komt lava uit bij een uitbarsting.

1

Bij de uitbarsting van een vulkaan komt lava naar buiten. De lava is eerst roodheet, en koelt daarna vrij snel af waarbij vulkanisch gesteente ontstaat.

2

Als lava nog in de berg zit noemen we het magma.

In de berg = magma

Uit de berg = lava

Afgekoelde lava = vulkanisch gesteente

3

Is lava koud en hard dan noem je het vulkanisch gesteente.

4

Hier zie je de lava afkoelen. 

Van roodheet naar grijze steen. 

5

Dit is zeer gevaarlijk! 

Lava/magma kan 

600 °C en 1250 °C heet zijn.

Magma

Onder de grond heeft het vloeibare gesteente magma.

Lava

Is het magma boven de grond dan noem je het lava.

Vulkanisch gesteente

Als lava afgekoeld is, dan noem je het vulkanisch gesteente.

Sleep naar de juiste plek

http://www.schooltv.nl/video/aardbevingen-in-ijsland-ga-onder-de-tafel-zitten/#q=aardbeving

Als jij kunt uitleggen wat hier bij de nummers gebeurt, heb je al veel geleerd over vulkanen! Goed zo! 

Weet jij hoe dit heet?

Antwoord: magma

Weet jij hoe dit heet?

Antwoord: de aardplaat beweegt een paar milimeter per jaar en botst tegen een andere aardplaat.

Weet jij hoe dit heet?

Antwoord: een aardbeving is een trilling in de aarde. Twee aardlagen botsen! 

Vulkanen in Europa

Zowel IJsland als Italië hebben beide vulkanen. 

Op het kaartje zie je Nederland, en IJsland rechtsboven. 

Dunne bodem

Op IJsland heerst een poolklimaat, erg koud dus. 

De aardkorst is in IJsland erg dun. Er is dus weinig bescherming tegen de gloeiend hete magma onder de aardkorst. 

De grond kan er dus (gloeiend) warm zijn, maar het klimaat is berekoud. 

Warm en koud, dan kan niet goed gaan...

Voor...

Links zie je een foto van een vulkaan op IJsland. 

Niets aan de hand, gewoon een berg met eeuwige sneeuw. 

Maar onder de grond is er een spanning. 

De vulkaan kan zich niet meer inhouden...het moet eruit!

En na...

Rechts zie je de vulkaan die uitgebarsten is. Als je goed kijkt zie je wel drie kraters. Je ziet grote rookwolken en overal een dikke laag as. 

Zou je er rondlopen dan zou je maar moeilijk kunnen ademen! 

Lees goed en sleep 

de symbolen 

naar de goede plek

Dit is een aswolk. Bij een uitbarsting kan een aswolk kilometers hoog zijn. 

Soms is het zelfs vanuit de ruimte te zien en kunnen vliegtuigen er niet doorheen vliegen omdat piloten dan niks zien. 

Ook kan de aswolk giftige gassen hebben. 

Dit is een aardplaat. De aarde is bedenkt met meerdere aardplaten. Ze drijven op de vloeibare kern van de aarde. Ze bewegen heel erg langzaam, maar een paar milimeter per jaar. Soms botsen en schuren ze tegen een andere plaat. Daar ontstaat een aardbeving of een vulkaan.

Hier zie je een lavastroom. 

Dit kan uit de krater stromen, of uit een zijtak. 

Het is gloeiend heet en koelt langzaam af. 

Niet op blote voeten lopen! 

Dit is de magmakamer. Door een spleet tussen de aardplaten perst zich magma omhoog. Het wil eruit! 

Als de magmakamer volgeperst is en erg geen magma bij kan, zoekt het een andere uitweg. Omhoog, naar buiten! 

Als de druk groot genoeg is, perst het zich via de kraterpijp omhoog.

BOEM! Eenmaal buiten de berg noemen we magma geen magma maar lava. 

Monte Somna

De Vesuvius is eigenlijk een veel grotere vulkaan geweest. Die noemde men de Monte Somna. Op het plaatje zie je hoe groot deze was. Waar is deze vulkaan gebleven, denk je?

Over een kind wat woont naast de Vesuvius...

Klik hier. (03:37)

Vulkanen kunnen overal ter wereld zijn

1. waar
2. niet waar

Wat is het gevolg van deze beweging?

1. Alleen vulkanen
2. Gebergte en aarbevingen
3. Alleen aardbevingen
4. Vulkanen en aardbevingen en gebergte

Wat is het gevolg van deze beweging?

1. Alleen vulkanen
2. Gebergte en aarbevingen
3. Alleen aardbevingen
4. Vulkanen en aardbevingen

Wat is het gevolg van deze beweging?

1. Alleen vulkanen
2. Gebergte en aarbevingen
3. Alleen aardbevingen
4. Vulkanen en aardbevingen

Vulkanen barsten uit.
De oorzaak hiervan is:

1. Aardbevingen
2. Te veel lava die eruit moet komen
3. Boze geesten
4. Bewegende aardplaten

Waar komen heel veel vulkanen voor?

1. Italië
2. Verenigde Staten
3. Japan
4. Nederland

Waarom wonen mensen in de buurt van vulkanen ?

1. Warmte
2. Vruchtbare bodem
3. Spannend!!!
4. Mooi uitzicht

De meeste vulkanen bevinden zich rond
de "Ring van Vuur".
Rond welke oceaan ligt deze?

1. Grote Oceaan (of Stille Oceaan)
2. Atlantische Oceaan
3. Indische Oceaan
4. Arctische Oceaan