Taal: het Middelnederlands

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Situering: Middeleeuwen

• Drie perioden: vroege, hoge, late middeleeuwen
• Standenmaatschappij

Situering: Middeleeuwen

• Theocentrisch: op God gericht
• Invloed op literatuur en kunst
• Meestal anoniem
• Kunst is gemeenschapskunst

Middelnederlands

• Elke auteur schreef in zijn eigen dialect.
• Er was geen eenheidsspelling.
• Epische literatuur is oraal - vertelkunst.
• In rijmvorm: troubadours (minestrelen) kunnen teksten uit het hoofd leren.

Situering: Ridderepiek

• Ontstaan in Frankrijk
• Karel de Grote - Karelromans
• Klemtoon op moed, dapperheid en trouw aan koning en God

Situering: Arthurromans

• Keltische koning
• Hoofse romans: kracht, moed, hulpvaardigheid, rechtvaardigheid en hoffelijkheid
• Hoofse liefde voor een onbereikbare geïdealiseerde vrouw
• Stereotiep
• Zoektocht of queeste

Arthurroman = hoofse roman

= Een type ridderroman

Ontstaan in de 12de eeuw

Belang in het verspreiden van beschaafde omgangsvormen

Hoofse ridders: kenmerken

1. Christelijk geloof
   
2. Eerbied voor de vrouw
   
3. Trouw aan zijn opdracht
   
4. Dapperheid
   
5. Respect voor de medemens
   
6. Zelfbeheersing

Cirkelstructuur

Moderne films

1. Orde

2. Storing

3. Zoektocht

4. Orde

Middelnederlands

vogala.org

Hoeveel % van de tekst heb je begrepen?

0-25%

25-50%

50-75%

75-100%

0

Lees de allereerste zinnen van het ridderverhaal 'Karel ende Elegast' - hier komt een volgende kenmerk van het Middelnederlands duidelijk naar voren...

In het Middelnederlands vinden we veel voorbeelden van 'enclisie' terug: verschillende woorden die aan elkaar worden geschreven. Het ene woord gaat op in het ander. Bijvoorbeeld: dats (= dat is) of sidi (= sijt ghi?).
Welke van de onderstaande opties is hiervan een voorbeeld?

1. Vraye
2. Historie
3. ende
4. Maghic

Maghic: Dit is een combinatie van "Magh" (kunnen) en "ic" (ik). De persoonlijke voornaamwoord "ic" is hier aan het werkwoord vastgehecht, wat een voorbeeld is van enclise.

Hoorter: Hier is het "hoort" (luisteren) gecombineerd met "er" (daarnaar). Ook dit is een voorbeeld van enclise waarbij het aanwijzend voornaamwoord "er" zich vasthecht aan het werkwoord.

Welk kenmerk van Middelnederlands kunnen we afleiden uit het filmpje?

 Dat en laet door niemen niet, gi en segt waer (Elegast 1261)

- Hier vind je een voorbeeld van de dubbele ontkenning in het Middelnederlands. Duid ze aan. -

https://www.mrchadd.nl/academy/vakken/nederlands/dubbele-ontkenning

Middelnederlands: een kennisquiz

Je krijgt zo vijf Middelnederlandse woorden te zien, namelijk hengist, fadaer, knîf, skelo, nagal en akrabrasta. Selecteer steeds de juiste betekenis. 

hengist

1. paard
2. wapen

fadaer

1. veer
2. vader

knîf

1. knijp
2. mes

nagal

1. spijker
2. nacht

Beschrijf hieronder alle kenmerken van de Middelnederlandse taal die tijdens deze les aan bod zijn gekomen.

Welk kenmerk van het Middelnederlands komt verschillende aan bod in onderstaande zin:
"doe quamen tes coninx hove,
alle die dieren, groet ende cleene.
Sonder vos Reynaert alleene.
Hi hadde te hove so vele mesdaen
Dat hire niet dorste gaen."

1. Dubbele ontkenning
2. Klinkerverlening 'e'
3. Enclisie

Hertaal het fragment op de volgende slide naar het modern Nederlands en trek er een foto van, die je hier toevoegt.