AFP 2.2.11 pneumothorax, carcinoom

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Periode 2

Leerjaar 2

Lesindeling 

1. Welkom + Osiris
2. Herhaling vorige les 
3. Vervolg pathologie 
4. Onderzoeken
5. Afsluiting en huiswerk 
   

Vorige les

Waardoor wordt legionella veroorzaakt?

Wat bedoelen we met een superinfectie?

Wat gebeurt er bij een pneumonie?

Welke diagnostiek wordt er gebruikt om TBC vast te stellen?

Waar staat de afkorting SARS voor?

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

1. Uitleggen waardoor een pneumothorax veroorzaakt kan worden, welke symptomen hierbij horen en hoe dit behandeld kan worden.
2. Vertellen welke pleuraziekten er zijn, welke symptomen hierbij horen en op welke manier deze behandeld worden.

Herhaling anatomie

Onderste luchtwegen:

• Beginnen bij de stembanden
• Gaan van trachea naar alveoli
• Links: 2 kwabben (hart)
• Rechts: 3 kwabben
• Longen liggen op middenrif
• Vliezen om longen heen

Pneumonie (Influenza)

Influenza: 'gevaarlijke griep' (influenzavirus)

• Hoofdpijn, spierpijn, malaise, verkoudheidsverschijnselen
• Virus beschadigt de luchtwegen

Superinfectie: 

• Bacteriën geven er een infectie bovenop
• Vaak door stafylokokkenbacterie
• Zo snel mogelijk antibiotica

De (zeldzame) stafylokokkenpneumonie leidt vaak tot het overlijden van de patiënt

Pneumonie (Legionella)

Legionellose: Longontsteking door Legionella-bacterie

• Zeldzaam, bacterie groeit in stilstaand water (25-55^oC)
• Besmetting door inademing van druppeltjes (douchen)
• Griepverschijnselen, gevolgd door longontsteking
• Vaak braken, buikpijn, diarree, sufheid

Diagnose: Urineonderzoek voor aantonen bacterie

Behandeling: Zo snel mogelijk specifiek antibioticum

Griepverschijnselen: Hoofdpijn, spierpijn, koorts, ziek gevoel, vermoeidheid, hoesten.

Kortademigheid ontstaat bij longontsteking

Tuberculose (TBC)

Röntgenfoto: een deel van de longen kan uiteindelijk afsterven, waardoor er holtes in de longen ontstaan.

Mantoux: een klein beetje vloeistof met tuberculine (een soort TBC-bacterie) wordt onder de huid gespoten. Als het lichaam antistoffen heeft tegen de TBC-bacterie, dan zal er een reactie plaatsvinden. Toont alleen de besmetting aan, niet een infectie: daarvoor is verder onderzoek nodig

Tuberculose (TBC)

Tuberculose: Bacteriële infectieziekte ('tering')

• (Zeer) lange incubatietijd -> wel besmet, geen infectie
• Bacterie zit vooral in de longen
• Vermoeidheid, koorts, bloed ophoesten, nachtzweten, vermagering

Diagnose:

• Bacteriën in sputum onderzoeken
• X-thorax (röntgenfoto)
• Mantouxprik

Röntgenfoto: een deel van de longen kan uiteindelijk afsterven, waardoor er holtes in de longen ontstaan.

Mantoux: een klein beetje vloeistof met tuberculine (een soort TBC-bacterie) wordt onder de huid gespoten. Als het lichaam antistoffen heeft tegen de TBC-bacterie, dan zal er een reactie plaatsvinden. Toont alleen de besmetting aan, niet een infectie: daarvoor is verder onderzoek nodig

Tuberculose (2)

Behandeling: Zeer langdurig!

• Intensieve fase: Voor twee maanden, minimaal 4 medicijnen
• Continuatie fase: Voor vier maanden, minimaal 2 medicijnen
• Therapietrouwheid is vaak een probleem
• TBC-bacterie wordt steeds vaker resistent tegen medicijnen

Er bestaat een vaccinatie tegen TBC: Het BCG-vaccin

• Alleen bij kinderen (<12 jaar met een allochtone ouder)
• Reizigers naar landen waar TBC voorkomt

SARS

SARS: Severe Acute Respiratory Syndrome

• Wordt veroorzaakt door een SARS-virus (diverse varianten)
• Besmetting via druppelcontact (via handen, hoesten of niezen)
• Momenteel bekend als het Coronavirus
• Symptomen: Plotseling koorts, spierpijn, hoofdpijn, keelpijn, droge hoest

Complicaties: Pneumonie door het virus zelf, vaak door gehele long

Behandeling: Symptomatisch (evt. antibiotica) 

Al eerder epidemieën in 2002 en 2003, alleen toen nog niet in Nederland. Nu een pandemie (wereldwijd)

Symptomen lijken op griep, alleen heeft COVID het verlies van smaak en reuk erbij.

Remdesivir en dexamethason zijn niet bewezen effectief

Viraal

• Acute bronchitis
• Pneumonie door influenza
• SARS

Behandeling: Vaak symptomatisch, antibiotica alleen bij uitzonderingen:

• Kwetsbaarheid
• Risico op verergering 

Bacterieel

• 'Gewone' pneumonie 
• Tuberculose

• Pneumonie door legionella

Behandeling: Antibiotica

• Let op resistentie 
• Let op therapietrouwheid

Pathologie Pleura

Pneumothorax: 'Klaplong'

• Er komt lucht tussen de vliezen (pleura)
• Er komt lucht en druk om de long heen -> klapt in elkaar
  

Oorzaken:

• 'Spontaan': bij jonge, lange, magere en rokende mannen
• Door zwakke plek in de longen -> scheurtje
• Complicatie van longziekten of verwonding (trauma)

Vergelijk het met het vaccuum van bijvoorbeeld een pak koffie. Als het vaccuum weg is, zit de koffie 'los' in het pak.

HET: Hoog-energetisch trauma

Pneumothorax

Symptomen:

• Hevige pijn bij het ademhalen
• Kortademigheid/benauwdheid
• Zuchten is moeilijk

Behandeling: Vliezen moeten weer tegen elkaar aan komen liggen

• Afwachten: soms gaat de scheur vanzelf dicht
• Drain aanbrengen om lucht te verwijderen
• Operatie om longen 'aan elkaar te plakken'

Diagnostiek: op basis van symptomen, Luisteren naar longen, lichamelijk onderzoek, röntgenfoto

Complicatie: Spanningspneumothorax -> hoeveelheid lucht naast de longen verdrukt het hart

Gevolgen voor patiënt zijn afhankelijk van de ernst van de situatie en de conditie van de patiënt. Kan tot maanden duren. Kans op herhaling is groot. 

Pleuraziekten

Pleuritis: Ontsteking van de longvliezen

• Meestal door virus (maar ook daar bacterie of irritatie)
• Ademen en bewegen zorgt voor scherpe pijn

Natte pleuritis: Vocht tussen de vliezen door ontsteking

Bronchuscarcinoom

Bronchuscarcinoom: Longkanker

• Grootste risico: Roken!
• Zeer slechte prognose 

Symptomen: Ontstaan pas laat...

• Verandering van hoestpatroon (kriebelhoest)
• Beetjes bloed ophoesten
• Pneumonie, kortademigheid en koorts
• Algemene ziekteverschijnselen

Bij niet-rokers komt deze vorm van longkanker bijna nooit voor.

Door beschadiging van bloedvaatjes hoest de patiënt beetjes bloed op met het slijm (hemoptoe)

Afsluiting van luchtpijpvertakkingen leidt tot pneumonie, koorts en kortademigheid.

Bronchuscarcinoom (2)

Diagnostiek:

• X-thorax
• CT-scan
• Biopsie via bronchoscopie

Behandeling: Operatief, bestraling, chemotherapie

Longonderzoeken

1. Longfunctieonderzoek
2. Bronchoscopie
3. Echografie
4. Röntgenfoto
5. CT-scan
6. MRI
7. Longscintigrafie 

Longonderzoeken

Maak een presentatie van ongeveer 5 minuten over het aan jou/jullie toegewezen longonderzoek. Vertel tijdens de presentatie in ieder geval:

  

• Wat het onderzoek inhoudt
  
• Waarom het onderzoek wordt uitgevoerd (voor welke ziekten)
  
• Hoe het onderzoek in zijn werk gaat
  
• Hoe het onderzoek door patiënten ervaren wordt
  
• Wat jij als DA bij dit onderzoek kunt doen
  

Longonderzoeken

Beschrijf van de verschillende onderzoeken:

• Wat het onderzoek inhoudt
  
• Waarom het onderzoek wordt uitgevoerd (voor welke ziekten)
  
• Hoe het onderzoek in zijn werk gaat
  
• Hoe het onderzoek door patiënten ervaren wordt
  
• Wat jij als DA bij dit onderzoek kunt doen

Huiswerk

• Lees ‘Medische kennis' Hoofdstuk 6.5-6.7
  
• Ga verder met jouw lijst van moeilijke woorden uit de lesstof. Geef de naam in het Nederlands en in het Latijn.