Middeleeuwen en start periode 2

Welkom bij periode 2!
1 / 31
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 31 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 90 min

Onderdelen in deze les

Welkom bij periode 2!

Slide 1 - Tekstslide

Wat gaan we vandaag doen?
PTA + studiewijzer doornemen
Quiz: Hoe goed ken jij de middeleeuwen?
Middeleeuwen-> een korte toelichting
Mariken van Nieumeghen lezen (onderdeel van SE2)
SE2: planning bekendmaken, duo's formeren, onderwerpen verdelen
Quizlet: signaalwoorden (SE2+SE3+CE)

Slide 2 - Tekstslide

Periode 2
                                         PTA + STUDIEWIJZER

Slide 3 - Tekstslide

De Middeleeuwen waren van
A
1000-1500 na Chr.
B
500 v Chr- 500 na Chr.
C
900-1980
D
500-1500

Slide 4 - Quizvraag

God stond centraal in de Middeleeuwen, dat noem je
A
epische concentratie
B
Egocentrisch
C
theocentrisch

Slide 5 - Quizvraag

De vier hoofdgenres van de Middeleeuwen zijn:
Ridderromans, Liederen, Geestelijke verhalen en
A
Karelromans
B
Dierverhalen
C
Arthurromans
D
Hoofse lyriek

Slide 6 - Quizvraag

Het verklaringsmodel van de Middeleeuwen was gebaseerd op
A
de Bijbel
B
filosofie
C
mythologie
D
wetenschap

Slide 7 - Quizvraag

Gebruik van kleuren, getallen en beelden om een diepere betekenis aan te duiden, noem je
A
rethoriek
B
artistiek
C
symboliek
D
artisjok

Slide 8 - Quizvraag

De rederijkerskamer schreven teksten, met als doel
A
opiniëren
B
informeren
C
amuseren
D
overtuigen

Slide 9 - Quizvraag

Wat wordt bedoeld met het feodale stelsel?
A
leenstelsel gebaseerd op bestuurssysteem
B
leenstelsel gebaseerd op samenlevingssysteem
C
leenstelsel gebaseerd op macht
D
leenstelsel gebaseerd op deze 3 gebieden

Slide 10 - Quizvraag

Wat is hoofsheid?
A
omgangsvorm in de middeleeuwen
B
standensysteem in de middeleeuwen
C
een bepaald geloof

Slide 11 - Quizvraag

In welke eeuw kwam de burgerij op?
A
8e
B
10e
C
12e
D
20e

Slide 12 - Quizvraag

Slide 13 - Video

De middeleeuwen: omvang


Geen sprake van "de Nederlanden".

Hertogdommen, graafschappen en bisdommen -->

Frankische, Duitse en Bourgondische rijk


Slide 14 - Tekstslide

Middeleeuwen grofweg drie standen:

  • de geestelijkheid
  • de adel
  • de boeren
  • pas veel later komen daar de burgers bij (wanneer er steden ontstaan)


Slide 15 - Tekstslide

Het feodale stelsel

  • Vorst is de leenheer 
  • Edelen zijn de
     leenmannen of vazallen
  • Boeren-horigen

Slide 16 - Tekstslide

Het katholicisme in de middeleeuwen
Verbreidt zich vanaf 690
De geestelijkheid is de eerste/hoogste in de middeleeuwse standenmaatschappij.

Slide 17 - Tekstslide

De taal

Latijn: taal van de kerk en de geleerden

Geen spreektaal

Volkstaal rond 1100. Onze volkstaal heet "Diets" en klonk ongeveer zo.

diets

Slide 18 - Tekstslide

Middeleeuwse literatuur
De verhalen waren niet bedoeld om te lezen, maar om te beluisteren. 
Rondreizende troubadours (?) of minstrelen (?) vertelden de verhalen. 

Vaak uit het hoofd en op rijm (Waarom?)

1450: de boekdrukkunst wordt uitgevonden
Daarvoor: monnikenwerk!

Slide 19 - Tekstslide

Anonieme schrijvers
Naam = Niet van belang 
Vaak geen originele verhalen, maar vertalingen en/of bewerkingen van bestaande legendes (volksverhalen). Doel?!
  • vermaken en doceren

Slide 20 - Tekstslide

Hoofsheid
  • Belangrijk ideaal 
  • Verspreid via de literatuur  

  • Je behandelt anderen respectvol, laat iedereen in zijn waarde en beheerst je driften. 

  • Hoofse liefde: waarbij een ridder hartstochtelijk verliefd is op een onbereikbare vrouw.

Slide 21 - Tekstslide

Literaire genres
  • ridderromans
  • dierenepiek
  • geestelijke letterkunde
  • liederen
  • toneel
  • leerdichten

Slide 22 - Tekstslide

Karel de Grote

Verhalen populair. 
Historische gebeurtenissen? 
Epische concentratie of epische verdichting. 
Karel was een modelvorst..of niet?

Slide 23 - Tekstslide

Dierenepiek: kort verhaal met moraal
  • De dierenepiek is het genre van middeleeuwse dierenverhalen in de vorm van een epos (heldendicht) 

  • De dieren in deze verhalen gedragen zich als mensen. 

  • Vaak is er sprake van satire: menselijke maatschappij wordt belachelijk gemaakt, zoals in Van den Vos Reynaerde.

Slide 24 - Tekstslide

Het toneel in de middeleeuwen


  • Vanaf 1400
  • Geestelijk        wereldlijk toneel
  • kerk           kerksplein          marktplein
  • Geestelijken        burgers          acteurs
  • Godsdienstige onderwerpen        allerlei verschillende

Slide 25 - Tekstslide

Het geestelijk toneel


  • mysteriespelen gaan over gebeurtenissen uit de bijbel,
     zoals de zeven "bliscappen" van Maria
  • mirakelspelen gaan over een wonder door tussenkomst
     van Maria of een andere heilige, zoals "Mariken van
     Nieumeghen
    "
  • moraliteiten bevatten een levensles. Er doen geen echte
     personen aan mee, maar symbolische figuren (Elckerlijc)

Slide 26 - Tekstslide

Mariken naar Nijmegen.
Kan bij niemand terecht, geeft zich over aan de duivel.
De duivel belooft haar van alles en stelt een aantal eisen.
Samen trekken ze 7 jaar rond.

Begin 16e eeuw 
(einde middeleeuwen)

Uitgave 1518, gedrukt door Willem Vorsteman in Antwerpen

Waarschijnlijk gebaseerd op oudere versie.

Iedereen in de ban van heksen!


Slide 27 - Tekstslide

Mariken van Nieumeghen
Nu klassikaal lezen
Deel 1, hierna vragen

Slide 28 - Tekstslide

Inspiratie opgedaan?


  • SE2: informatieve presentatie over de middeleeuwen
  • 16-17-19 december '24
  • In duo's
  • Kiezen uit een lijst met onderwerpen: Googledoc
  • Link met Mariken

Slide 29 - Tekstslide

Quizlet

Slide 30 - Tekstslide

Welk cijfer geef je deze les?

Slide 31 - Tekstslide