1.4 Gelijke rechten voor iedereen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Nederland 1848-1917

1.4 Gelijke rechten voor iedereen?

Doel van de les

Je weet waarvoor de allereerste feministen streden.

Je kent Wilhelmina Drucker en Alleta Jacobs.

Je kan uitleggen op welke manier de schoolstrijd en de sociale kwestie werden opgelost.

Je kan uitleggen wat pacificatie is.

0

Feminisme
Aletta Jacobs

• Aletta Jacobs was de eerste vrouw aan de universiteit.
• Als dokter was ze voorstander van anticonceptie.
• Ze eiste het recht om te mogen kiezen, aangezien ze belasting betaalde en opgeleid was.
  

Waar vochten de allereerste
feministen voor?

Feminisme
Wat is feminisme?

• Feministen willen gelijke rechten voor mannen en vrouwen.

• Eind 19de eeuw gaan voornamelijk rijke vrouwen gelijke rechten beginnen eisen.

Het zijn vooral de rijke vrouwen die opkwamen voor gelijke rechten tussen man en vrouw.
Waarom lagen arbeidersvrouwen niet wakker van het feminisme, denk je?

Problemen eind 19de eeuw

Emancipatie van de burgervrouw

• Burgervrouwen wilden net als hun mannen kunnen stemmen.
• Burgervrouwen wilden toegelaten worden op de universiteit.
• Burgervrouwen wilden net als hun mannen een beroep kunnen uitoefenen.
  
• Burgervrouwen wilden gelijkwaardige partners in het huwelijk zijn.

Feminisme
Vereeniniging voor vrouwenkiesrecht

• In 1887 werd het Caoutchoucartikel aangenomen in de Nederlandse Grondwet. Vanaf nu stond in de wet dat alleen mannen (die aan bepaalde voorwaarden voldeden) mochten stemmen.
  
• Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker richtten de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht op.

Feminisme
Tegenstanders

• Mannen was hoofd van het gezin.
• Vrouwen moeten hun moederrol vervullen.
• Protesterende vrouwen zijn onfatsoenlijk.
  

Waar streefden de protestanten naar?

1. De protestanten wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De protestanten wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De protestanten wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De protestanten wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Waar streefden de katholieken naar?

1. De katholieken wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De katholieken wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De katholieken wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De katholieken wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Waar streefden de sociaal-democraten naar?

1. De socialisten wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De socialisten wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De socialisten wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De socialisten wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Waar streefden de feministen naar?

1. De feministen wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De feministen wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De feministen wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De feministen wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Waar streefden de jong-liberalen naar?

1. De jong-liberalen wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De jong-liberalen wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De jong-liberalen wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De jong-liberalen wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Waar streefden de conservatieve liberalen naar?

1. De conservatieve liberalen wilden dat alles bij het oude bleef.
2. De conservatieve liberalen wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
3. De conservatieve liberalen wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
4. De conservatieve liberalen wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Problemen eind 19de eeuw

Schoolstrijd

• Alleen het openbaar onderwijs werd door de overheid betaald.
• Protestanten wilden dat protestantse scholen ook door de overheid betaald werden.
• Katholieken wilden dat katholieke scholen ook door de overheid betaald werden.
• Protestanten en katholieken wilden dus dat de overheid ook het bijzonder onderwijs betaalde.

Problemen eind 19de eeuw

Sociale Kwestie

• Eind 19de eeuw hadden arbeiders slechte leef- en woonomstandigheden.
• De socialisten wilden sociale wetgeving invoeren om mistoestanden te voorkomen.
• De arbeiders hadden geen kiesrecht. De socialisten streefden naar algemeen kiesrecht.
• Ook progressieve jong-liberalen (Vrijzinnig Democratische Bond) wilden algemeen kiesrecht.

Pacificatie

Tweede Kamer

Leg uit.

Waarom kunnen socialisten, jong-liberalen, katholieken en protestanten hun wensen niet doorvoeren in de Tweede Kamer?

Pacificatie
Algemeen kiesrecht

• Om de grondwet te wijzigen heb je een tweederde meerderheid (67 zetels) nodig.
• De socialisten hebben in 1917 23 zetels.
• De Vrijzinnige Democratische Bond had in 1917 7 zetels. 
• Ze hebben dus in totaal 37 zetels te kort om de grondwet te wijzigen.
  

Pacificatie
Schoolstrijd

• Om de grondwet te wijzigen heb je een tweederde meerderheid (67 zetels) nodig.
• De katholieken hebben in 1917 25 zetels.
• De protestanten had in 1917 20 zetels. 
• Ze hebben dus in totaal 22 zetels te kort om de grondwet te wijzigen.
  

Leg uit.

Hoe zouden socialisten, jong-liberalen, katholieken en protestanten toch aan hun vereiste meerderheid kunnen voldoen?

Pacificatie 1917
Oplossing

• Socialisten en jong-liberalen stemmen voor betaling bijzonder onderwijs.
• In ruil stemmen protestanten en katholieken voor actief mannenkiesrecht.
• Er komt geen actief vrouwenkiesrecht maar passief vrouwenkiesrecht*.

* Vrouwen kregen het recht om verkozen te worden, maar mochten zelf niet stemmen.

Aletta Jacobs is teleurgesteld dat er geen actief vrouwenkiesrecht kwam.

Abraham Kuyper is tevreden met de betaling van bijzonder onderwijs.

Troelstra is tevreden met het actief mannenkiesrecht en het passief vrouwenkiesrecht.

Wie zal er niet tevreden zijn met de Pacificatie van 1917?

1. socialisten
2. katholieken
3. protestanten
4. feministen

Pacificatie 1917
1919

• In 1919 kwam er ook actief vrouwenkiesrecht.
• Vanaf nu is er sprake van algemeen kiesrecht.

0

Pacificatie 1917

Districtenstelsel

• Voor 1917 was Nederland verdeeld in 100 districten.
  
• De kandidaat met de meeste stemmen in het district, kreeg een zetel in de Tweede Kamer.
• Per district werd er dus 1 volksvertegenwoordiger gekozen.
  

Info districtenstelsel

Als Nederland in 2017 een districtenstel had, dan hadden we een hele andere verkiezingsuitslag!

Pacificatie 1917

Evenredige vertegenwoordiging

• Vanaf 1917 waren er geen districten meer.
• Als een partij 40% van de stemmen haalt, krijgt ze 40% van de zetels in de Tweede Kamer.
• Als een partij 5% van de stemmen haalt, krijgt ze 5% van de zetels in de Tweede Kamer.

districten
stelsel

evenredige

vertegen-

woordiging

Kleinere partijen maken een kans.

Regionale partijen maken  een kans.

Iedereen voelt zich vertegenwoordigd.

Minder partijen in de Tweede Kamer

Vaak meer partijen in de Tweede Kamer

Partij met meeste stemmen in het land krijgt meeste zetels

Elke regio is vertegenwoordigd in de Tweede Kamer