Samenstellingen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Samenstellingen

Samenstellingen

Een samenstelling is een woord dat uit meerdere woorden bestaat.

Basisregel

Als het kan, schrijf je de woorden gewoon aan elkaar. Dit kan alleen als er dan geen problemen zijn met lezen of uitspreken van het woord.

Bijvoorbeeld:

rug + zak = rugzak

maximum + snelheid = maximumsnelheid

badkamer + deur = badkamerdeur

Koppelteken

Als er wel problemen zijn met het lezen of uitspreken van een woord, kun je een koppelteken gebruiken. 

Dit is bijvoorbeeld zo als er door het samenstellen van twee klinkers, een andere klank ontstaat.

Bijvoorbeeld:

Na-apen (naapen)

Mini-emmer (miniemmer)

Wat is juist geschreven?

1. zee egel
2. zeeegel
3. zee-egel

Wat is juist geschreven?

1. zomer vakantie
2. zomervakantie
3. zomer-vakantie

Tussenletters

Tussen de woorden van een samenstelling gebruik je vaak extra letters, dit zijn tussenletters.

Om te weten welke tussenletters je gebruikt, moet je het eerste woord eerst in meervoud zetten.

Tussenletters

Eindigt het eerste deel in het meervoud op -en of -n, dan krijgt het woord in een samenstelling de tussenletters -en of -n.

Bijvoorbeeld:

tand + borstel = tandenborstel

kat + kruid = kattenkruid

Tussenletters

Kun je het eerste deel van het woord in het meervoud zowel met -(e)n als met -s schrijven, dan gebruik je de tussenletter -e.

Bijvoorbeeld:

Vitaminepillen (vitaminen/vitamines)

Secondewijzer (seconden/secondes)

Tussenletters

Eindigt het eerste deel van het woord op -eren, dan schrijf je in de samenstelling -er. 

Bijvoorbeeld:

Kinderfeest (kinderen) 

Rundersalade (runderen)

Je gebruikt alleen de -e-

als tussenletter: 

Tussenletters

Als het eerste deel van de samenstelling verwijst naar iets dat uniek is.

Bijvoorbeeld:

Zonnebank

Maneschijn

Tussenletters

Ook als het eerste gedeelte van de samenstelling geen meervoud heeft.

Bijvoorbeeld:

Roggebrood

Rijstepap

Tussenletters

Als het eerste gedeelte nauwelijks meer als woord te herkennen is of niet meer letterlijk opgevat kan worden.

Bijvoorbeeld:

Bakkebaard

Spillepoot

Schattebout

Tussenletters

Als het eerste woord een werkwoord is.

Bijvoorbeeld:

Spinnewiel

Huilebalk

Tussenletters

Als het eerste woord het tweede woord versterkt.

Bijvoorbeeld:

Reuzeleuk

Beresterk

Apetrots

Tussenletters

Afleidingen op -lijk of -loos krijgen 

Bijvoorbeeld:

Landelijk

Zorgelijk

Grenzeloos

Wat is juist geschreven?

1. Paardebloem
2. Paardenbloem

Wat is juist geschreven?

1. Eisalade
2. Eiersalade
3. Eierensalade

Wat is juist geschreven?

1. Zonnebloem
2. Zonnenbloem

Wat is juist geschreven?

1. Tarwekorrel
2. Tarwenkorrel

Wat is juist geschreven?

1. Stekeblind
2. Stekenblind

Tussenletters

Je schrijft een tussenletter -s, als je deze hoort in de uitspraak van het woord.

Bijvoorbeeld:

Bakkersroom

Streepjescode

Verlovingsring

Wat is juist geschreven?

1. Meningverschil
2. Meningsverschil

Wat is juist geschreven?

1. Bakkerzaak
2. Bakkerszaak