5.7 DNA-technieken

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

	Vak: Biologie Hoofdstuk: 5.7
1.	Lesopening
2.	Lesdoel + leergebiedoverstijgende doelen
3.	Arrangementen + Mini-check
4.	Instructie
5.	Begeleid inoefenen
6.	Zelfstandig werken
7.	Evaluatie

1. Lesopening

Pak je boek van biologie en open deze op blz 162 t/m 165. 

Huiswerk controle

2. Lesdoel 

Aan het einde van de les:

- Kun je enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven.

Leergebied overstijgende doelen:

Plannen en organiseren

- Neem in je agenda op wat je de komende week moet leren

- Pas je planning aan (indien nodig) voor de andere helft van de week

3. Mini-check + arrangementen

Verdiept arrangement --> 8 of hoger: niemand

Jij maakt zelfstandig opdracht 1 t/m 5 op blz 166 t/m 168

De rest doet mee met de mini-check.

Wat is biotechnologie?

Noem een paar voorbeelden van biotechnologie

Wat betekent ' transgeen'?

1. Genen
2. Genetische modificatie
3. Eitwitten
4. Cellen

Wie maakt wat

Had je alle vragen van de mini-check goed, dan maak je de opdrachten zelfstandig.

Opdracht 1 t/m 5 op blz 166 t/m 168

De rest doet mee met de instructie. 

Genetische modificatie

Biotechnologie: verzamelnaam voor technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens. 

-> bijvoorbeeld: gist voor brood te laten rijzen en bacteriën om yoghurt te maken. 

Recombinant-DNA-techneken: verzamelnaam voor alle technieken waarmee het DNA van organismen wordt veranderd. Het DNA kan dus afkomstig zijn van een ander soort organisme. 

Genetische modificatie: aanbrengen van gewenste erfelijke eigenschappen bij organismen. Een genetisch gemodificeerd organisme noem je een transgeen. 

Voorbeelden genetische modificatie

• Appelboom zonder schurft

Een gen van gerst is ingebracht want die beschermt tegen schimmels

• Stonewashed spijkerbroeken
  

Het enzym cellulase zorgt ervoor dat een spijkerbroek een bepaalde washing

krijgt. Dit enzym is gemaakt door genetische gemodificeerde bacteriën. 

• Aardappels zonder ziekte

Genen van bijen en motten zijn ingebracht, waardoor ze beschermd worden 

tegen aardappelziekte.

• Gouden rijst

Gouden rijst is een ras van rijst, waarin een gen van maïs is ingebouwd. Hierdoor wordt de stof

bètacaroteen aangemaakt. Dit wordt in je lichaam omgezet in vitamine A. 

CRISPR-CAS

Het gebruik van genen van andere soorten zal snel vervangen worden door CRISP-CAS. Hierbij worden wijzigingen aangebracht in bestaande genen van een organisme. Dit heet: gene-editing -> genaanpassing. 

In de gezondheidszorg wordt CRISP-CAS ingezet voor gentherapie. Er wordt gebruik gemaakt van gene-editingtechnieken om kapotte genen te repareren. 

Voorbeelden van gene-editing. 

DNA-Tests

DNA-testen zijn snel, goedkoop en nauwkeurig. Hierdoor worden deze testen steeds vaker gebruikt bij misdaadbestrijding. 

Ieder mens heeft zijn eigen, unieke DNA. Deze zitten in bijvoorbeeld huidschilfers, haren, sperma, bloedsporen. Op basis van het DNA dat hier in zit, kan bijvoorbeeld de dader worden ontdekt. 

5. Begeleid inoefenen

Geen of 1 vraag goed bij de mini-check -->

Dan maak je samen met de leerkracht opdracht 1

6. Zelfstandig werken

Je maakt zelfstandig opdracht 1 t/m 5 op blz 166 t/m 168

Ben je klaar?

Dan kijk je de opdrachten na.

Daarna lees je de theorie van hoofdstuk 5 in stilte door. 

7. Evaluatie 

Hoe ging de les?

Zijn er opdrachten waar je moeite mee had?

Heb je nog ergens vragen over? 

- kun je enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven?

Huiswerk & Toetsen

t

Huiswerk

dinsdag 9 mei

5.7 opdracht 1 t/m 5

toets