12.4 Nationalisme in de koloniën

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Ethische politiek

• Eind 19e eeuw groeide kritiek in Nederland op beleid in de kolonie:
• winsten alleen voor Nederland en
• uitbuiting boeren en arbeiders >
• Ethische politiek
• gedachte: 'na uitbuiting moet nu iets goeds gedaan worden' 
• Nederland had een 'Eereschuld' in te lossen
• Hoe?

Onderdelen Ethische politiek (vanaf 1901)

• Indiërs meer betrokken bij bestuur (mislukt)
• verbeteren onderwijs (plattelandsscholen, scholen voor kinderen elite)
• verbeteren irrigatie
• migratie naar dunbevolkte gebieden (mislukt)
• verbeteren gezondheidszorg (inentingen)
• Belangrijk:
• het modern imperialisme was noodzakelijk om de ethische politiek mogelijk te maken!!!!

Opkomst nationalisme in Indië

• Nationalisme bevorderd door:
• 1. hoger en universitair onderwijs voor Indische studenten >
• moderne ideeën over bestuur
• 2. werk Gandhi bekend dankzij communicatiemiddelen
• 3. Russische nederlaag tegen Japan (1905)

Ook: gematigde nationalisten 

• wens: meer zelfstandigheid,
• geen onafhankelijkheid >
• samenwerking met Nederland in
• de Volksraad
• steeds meer frustratie:
• Nederland wilde geen macht afstaan.

Documentaire over 

de Atjeh-oorlog

(1873 -1903)

60 minuten

0

Nationalisme in de koloniën:

• Na WO II dekolonisatie, o.a. in:
• Korea (1945, Japan)
• Vietnam (1945, Frankrijk)
• India (1947, Engeland)
• Filipijnen (1947, VS)
• Nederlands-Indië (1949, Nederland)
• Cambodja (1953, Frankrijk)


• Marokko (1956, Frankrijk)
• Afrikaanse koloniën (1960 >)

redenen dekolonisatie:

• 1.  economische uitbuiting door Europa
• 2. geen inspraak in bestuur
• 3. ontwikkelen van onderwijs en 
• 4. 'voogdijgedachte' > 
•      nationalisme aangewakkerd
• 5. steun VS en USSR (anti-koloniaal)
• 6. Japanse rol in 20e eeuw > 
•      bewustwording kracht Aziaten

Vietnam

•  onderdeel Frans-Indochina
  
•  door Japan bezet (1940)
  
•  Fransen collaboreren
  
• Vietminh (olv Ho Chi Minh) 
  
• begint een guerillaoorlog, '45   
  
• Enige steun van V.S., begin '45
  
• atoombommen (aug '45)
  

Koude Oorlog (1945 - 1991)

Definitie: de periode waarin twee systemen, het kapitalisme olv Amerika en het communisme olv de Sovjet-Unie, geen directe oorlog met elkaar voeren, maar elkaar wel beschouwen als een grote bedreiging.

Reden: angst 

Kapitalisme:

- parlementaire democratie

- meer partijensysteem

- vrijheid van meningsuiting

- persvrijheid

- vrije markteconomie

Communisme:

- één partijsysteem

- geen vrijheid van meningsuiting

- geen persvrijheid

- kritiek = 'vijand van het volk'

- planeconomie

Gevolgen Koude Oorlog in Azië: 

Dekolonisatie wordt onderdeel van de spanningen:

- in Nederlands-Indië kiest Amerika voor Soekarno (is anti-communist)

- in Vietnam kiest Amerika voor de Fransen 

   en tegen Ho (is communistisch)

Soekarno

Ho Chi Minh

Situatie in Vietnam na WO II:

- Fransen willen gezag herstellen in Indochina 

- Ho Chi Minh begint guerilla-oorlog tegen Fransen

- Amerika steunt Frankrijk, vooral na 1949 (China onder Mao)

- Amerika richt ZOAVO op.

- 1954: slag bij Dien Bien Phoe: definitieve nederlaag Fransen!!!

- Amerikanen nemen de strijd tegen de communisten over en dat gaat uiteindelijk geheel verkeerd.

Conferentie van Genève:

• V.S./ SU / China / Eng / Fr / Laos/ Cambodja / Vietnam
• Uitkomsten:
•   1. tijdelijke verdeling Vietnam: noorden comm, zuiden kap.
  
•   2. na twee jaar vrije verkiezingen.
  
•   3. invoer van wapens/troepenversterkingen werden verboden
  
•   4. Zuiden mocht geen lid worden van Zoavo.
  
•   5. Amerika weigert slotakkoord te ondertekenen........... 
  

Escalatie van de oorlog:

•  verkiezingen niet gehouden, Vietnam bleef een verdeeld land
  
•  verhuizingen 'over en weer'
  
• Amerika schoof Diem naar voren als president van Zuiden
  
• V.S. financieren opbouw leger en sturen 'adviseurs'
  
• Zuid-Vietnam lid van de Zoavo (1956)
  
• Diem ontwikkelt zich tot dictator:
  

Diem:

- katholiek, steunde grootgrondbezit, anti-abortus

- anti-communistisch, pro-Westers, anti-Frans

- hard optreden tegen onderwereld/boeddhisme.confusianisme

- oppositie verboden, ' zuiveringsacties'

- desastreuse landbouwhervormingen (boeren land ontnomen)

- later: ' agrovilles'

- na staatsgreep afgezet en vermoord (1963)

 

Verzet tegen Diem:

*  Nationaal Bevrijdingsfront (1960)

    - boeren uit het zuiden/militairen uit het Noorden

    - guerillastrijd, sabotage aanvoerlijnen en opslagplaatsen

*  Boeddhisten: zelfverbrandingen

reactie Amerikanen:

* toenemende betrokkenheid (dominotheorie, Eisenhower)

* 'Special Forces' (anti-guerillatechniek)

* 'Programma van de strategische dorpen'

* Napalm (Kennedy)

* 'Area bombing' gevolgd door Zuid-Vietnamese mil. (Johnson)

Gevolg: Steeds meer verzet, ook uit 'het Westen'

Beslissende escalatie:     

     * president Johnson

      * Tonkin-incident, 1964

       * Tonkin-resolutie

Gevolgen Tonkin-incident

1. Oorlog werd totaal 

2. Ho Chi Minh steunt openlijk het NLF

3. toenemende stroom vluchtelingen

4. toenemend verzet:

     - studenten

     - oud-militairen

     - 'middle-class'

1968: Johnson niet herkiesbaar

Opdracht: 

Maak een tijdbalk van de belangrijkste gebeurtenissen die passen binnen het tijdperk van de Koude Oorlog